Υδρογονοενέργεια.
Ο Προμηθέας ο απελευθερωτής
του 21ου αιώνα
Η ενεργειακή ισότητα προϋπόθεση για την κοινωνική ισότητα
Γράφει ο Κώστας Λάμπος
Για τη σχέση του ενεργειακού συστήματος με το κοινωνικό σύστημα.
«Δώς μοι πᾶ στῶ καὶ τὰν γᾶν κινάσω»
Αρχιμήδης
«Οι διάφορες εξουσιαστικές ομάδες γνωρίζουν ότι αν η
ανθρωπότητα είχε στη διάθεσή της απεριόριστη ενέργεια,
τότε θα ήταν σχεδόν αδύνατο να την ελέγξουν και να την χειραγωγήσουν. Έχοντας στην κατοχή του την Ελεύθερη
Ενέργεια ο Άνθρωπος παύει να αποτελεί πλέον αντικείμενο εκμετάλλευσης. Συμπέρασμα: Ενέργεια = Ελευθερία»
Dan A. Davidson
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι η σπίθα που έθεσε σε κίνηση την διαδικασία διαμόρφωσης μιας νέας παγκόσμιας ολιγαρχικής τάξης πραγμάτων, μεταξύ Δύσης και Ανατολής, που στηρίζεται
στην αμερικανική προτεκτορατοποίηση της Ευρώπης μέσω
της ανακατανομής και του ελέγχου των πηγών ενέργειας
και των δικτύων των ορυκτών καυσίμων.
Guardian
«Δε θα μας σώσει Ανατολή γιά Δύση, μήδ’ Έλληνες
ή βάρβαροι θεοί. Μπροστά καινούργιος κόσμος θα
βαδίσει, άμα ξυπνήσουν κάποτε οι λαοί».
Κώστας Βάρναλης
«Το πιο σημαντικό πράγμα από την αλήθεια, είναι το θάρρος
να την πεις και να την γράψεις»
Αριστομένης
Το κάθε φορά κοινωνικό ζήτημα δεν ήταν παρά το πρόβλημα της σχέσης της εκάστοτε κοινωνίας με τα μέσα παραγωγής και κύρια με τις πηγές και μορφές ενέργειας που κινούσαν την παραγωγική διαδικασία.
Η εξέλιξη της ανθρωπότητας είναι η ιστορία των συγκρούσεων ανάμεσα στις δυνάμεις που επιβάλλουν βίαια την κοινωνική ανισότητα και σ’ εκείνες που αργά αλλά σταθερά διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την κοινωνική ισότητα και τον αταξικό Ουμανισμό.
Όταν οι εγκλωβισμένες σε θεσμούς ιδιωτικών, ταξικών και ιμπεριαλιστικών συμφερόντων παραγωγικές δυνάμεις[1] της σύγχρονης κοινωνίας εμποδίζονται από τις καθυστερημένες καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις[2] να αναπτυχθούν παραπέρα και να επιτελέσουν τον κοινωνικό τους ρόλο στη διαμόρφωση ενός κάθε φορά καλύτερου κόσμου, τότε γεννιέται μια κοινωνική κρίση, η οποία αργά ή γρήγορα, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, θα λυθεί υπέρ του κεφαλαίου ή υπέρ της κοινωνίας. Από τη μια μεριά στέκονται οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού που κινούν ολόκληρο τον παραγωγικό μηχανισμό της κοινωνίας, και από την άλλη το Κεφάλαιο με την κρατική εξουσία, τους αντικοινωνικούς θεσμούς και τις δυνάμεις της ταξικής νομιμότητας και της καταστολής. Η διαλεκτική σχέση των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων και των κεφαλαιοκρατικών παραγωγικών σχέσεων έφτασε στο σημείο της ρήξης, γιατί οι ανορθολογικές παραγωγικές σχέσεις στέκονται εμπόδιο στην παραπέρα ορθολογική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, συνθήκη αναγκαία για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας πείνας, της ανεργίας, της περιβαλλοντικής καταστροφής, της δημοκρατίας και της ειρήνης.
Η εργαζόμενη κοινωνία από την πλευρά των παραγωγικών δυνάμεων αναζητά τον τόπο, τον τρόπο και τη δύναμη με την οποία θα μπορέσει να μετακινήσει το Κεφάλαιο από τη θέση που του δίνει το δικαίωμα να καθορίζει με τη βία των θεσμών, των δομών και των όπλων τις παραγωγικές σχέσεις και συνεπώς τη ζωή και το μέλλον της εργαζόμενης κοινωνίας. Το Κεφάλαιο από την πλευρά των παραγωγικών σχέσεων, οι οποίες στη διαδικασία της παραγωγής εκφράζονται ως σχέσεις ατομικής ιδιοκτησίας[3] πάνω στα μέσα παραγωγής και στα παραγόμενα προϊόντα, αλλά και ως σχέσεις εξαρτημένης εργασίας και μισθωτής δουλείας των εργαζόμενων, προσπαθεί με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο να εμποδίσει τη λύση αυτής της αντίθεσης υπέρ της εργαζόμενης κοινωνίας-ανθρωπότητας.
Σε επίπεδο ενέργειας αυτή η αντίθεση εκφράζεται ως αντίθεση μεταξύ του καθυστερημένου ενεργειακού συστήματος των ορυκτών καυσίμων από την πλευρά του Κεφαλαίου και του σύγχρονου ενεργειακού συστήματος που στηρίζεται πάνω στην σύγχρονη επιστημονικοτεχνική επανάσταση η οποία ανάδειξε τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με κύριο καύσιμο το υδρογόνο σε αντικαταστάτη των ορυκτών καυσίμων και ανέπτυξε την τεχνολογία του υδρογόνου σε βαθμό τέτοιο που μπορεί να εξασφαλίσει στην εργαζόμενη κοινωνία άφθονη, φτηνή μέχρι και μηδενικού κόστους και καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, για μια οικονομία του υδρογόνου[4].
Η αντικατάσταση του συγκεντρωτικού ενεργειακού συστήματος που στηρίζεται στα σπάνια, ακριβά και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα με την υδρογονοενέργεια ως αποτέλεσμα της συμπληρωματικής συνεργασίας όλων των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη και οριστική ανατροπή όλων των εξουσιαστικών θεσμών και δομών με αφετηρία την κατάργηση των ατομικών ιδιοκτησιακών σχέσεων πάνω στα μέσα παραγωγής υπέρ της Εργασίας. Με αυτήν την έννοια οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο της ενέργειας ως του βασικότερου συντελεστή που θα κινεί τις οικονομικές διαδικασίες της κοινωνίας με στόχο την κοινωνική ισότητα και τη βελτίωση της ζωής όλων των κατοίκων του πλανήτη χωρίς να βλάπτονται το φυσικό περιβάλλον και οι όροι της υλικής ύπαρξης της ζωής.
Η ενέργεια δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι όπλο πλουτισμού, εξουσιασμού και επιβολής, αλλά οφείλει να γίνει η σταθερή δημιουργική συνθήκη ισότητας, ευτυχίας, ειρήνης και δημοκρατίας.
Το υδρογόνο είναι η μορφή αυτής της ενέργειας και ο τόπος πάνω στον οποίο η εργαζόμενη ανθρωπότητα θα πατήσει και με μοχλό ένα Νέο Διαφωτισμό θα μπορέσει να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να ανοίξει τον δρόμο για ένα καλύτερο κόσμο. Συνέπεια αυτής της μεγάλης ιστορικής ανατροπής θα είναι και η κατάργηση της μισθωτής δουλείας, πράγμα που σημαίνει νέες παραγωγικές σχέσεις που να αντιστοιχούν στο επίπεδο των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων και παράλληλα απελευθερώνουν την οικονομική δραστηριότητα της κοινωνίας από τα ιδιωτικά, ταξικά και ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, δημιουργώντας ταυτόχρονα όλες τις αναγκαίες υλικές και πνευματικές προϋποθέσεις για την οικονομική αυτοδιαχείριση και την κοινωνική αυτοδιεύθυνση.
Για να δούμε, όμως, το μέγεθος των ανατροπών που μπορεί να προκαλέσει η συνδυασμένη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη σημασία αυτών των ανατροπών για την εργαζόμενη κοινωνία-ανθρωπότητα, για τον ανθρώπινο πολιτισμό, για τη ζωή και για τη Φύση, πρέπει πρώτα να δούμε ποιοι και με ποιους τρόπους εμποδίζουν συστηματικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να απελευθερώσουν την ανθρωπότητα από τα ορυκτά καύσιμα[5], για να μπορεί ο καθένας να αποκτήσει αποκεντρωμένα άφθονη, φτηνή, ασφαλή και καθαρή ενέργεια, που θα τον απελευθερώσει και από την ενεργειακή, την οικονομική, την κοινωνική, την πνευματική, την ιδεολογική και τελικά την πολιτική/κομματική εξάρτηση. Αυτή η απλή αλήθεια αποκαλύπτει πως η κοινωνική ισότητα προϋποθέτει την ενεργειακή απελευθέρωση και την ενεργειακή ισότητα.
Μύθοι και πραγματικότητα για το υδρογόνο, το ‘λαϊκό’, το ‘δημοκρατικό’, το αιώνιο καύσιμο
«Το υδρογόνο είναι το ελαφρότερο και πλέον άφθονο στοιχείο που υπάρχει στο σύμπαν. Όταν δεσμεύεται ως μορφή ενέργειας γίνεται
το ‘αιώνιο καύσιμο’».
Jeremy Rifkin
Όταν σήμερα μιλάμε για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν πρέπει να εννοούμε την κάθε μια ξεχωριστά και ανεξάρτητα. Και το σημαντικότερο, δεν πρέπει να αποσιωπάται ο κεντρικός ρόλος του υδρογόνου το οποίο μπορεί να αποσπαστεί από τις διάφορες χημικές ενώσεις, στις οποίες βρίσκεται, με πολλούς και διάφορους τρόπους.
Ο απλούστερος, τεχνικά και οικονομικά τρόπος είναι αυτός που απεικονίζεται στο παρακάτω Γράφημα, που δείχνει ότι παράγουμε φτηνή ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο και τον αέρα, και από πολλές άλλες ακόμα ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με την οποία κάνουμε ηλεκτρόλυση του νερού και αποκτούμε υδρογόνο και οξυγόνο. Απελευθερώνουμε το οξυγόνο, αν δεν το χρειαζόμαστε και αποθηκεύουμε, ή καίμε άμεσα το υδρογόνο με τις κυψέλες καύσης υδρογόνου και παράγουμε ταυτόχρονα ενέργεια, θερμότητα και καθαρό νερό από την συνένωση του μέρους του υδρογόνου που εξέρχεται άκαυστο και σμίγει με το οξυγόνο που υπάρχει ελεύθερο στον αέρα.
Ο τρόπος απόσπασης του υδρογόνου από το νερό με τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης είναι ο απλούστερος και ο οικονομικότερος, υπό τον όρο ότι η ηλεκτρόλυση γίνεται με τη φτηνή και καθαρή ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Με τη συνδυασμένη συμβολή όλων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποδεσμεύεται το υδρογόνο ως καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πολλαπλάσιας ποσότητας, η οποία, πέρα από την άμεση κατανάλωσή της, μπορεί να αποθηκεύεται σε στερεά, υγρή και αέρια μορφή για να ανατροφοδοτεί τη διαδικασία της ηλεκτρόλυσης, με αποτέλεσμα την αδιάκοπη και αποκεντρωμένη ιδιοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον κάθε χρήστη χωριστά, ή και σε συνεργασία, σε κάθε επιθυμητή ποσότητα και σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Μόνο έτσι μπορεί να χτιστεί σταδιακά ένα ολοκληρωμένο αποκεντρωτικό ενεργειακό σύστημα υδρογόνου που θα κάνει παρελθόν τα ορυκτά καύσιμα και το οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού και μαζί τους θα κάνει παρελθόν τη φτώχεια, την πείνα, την εκμετάλλευση, τη βία, την καταστροφή του περιβάλλοντος και τον πόλεμο γενικά, και φυσικά τους πολέμους που γίνονται για τα καύσιμα και την ενέργεια. Η επανάσταση του υδρογόνου είναι μια από τις μεγαλύτερες κληρονομιές που μπορούν οι γενιές αυτής της περιόδου να αφήσουν στα παιδιά τους και σε όλες τις επόμενες γενιές. Ο μυθικός αλλά και συμβολικός Προμηθέας υποκαταστάθηκε, στον 21ο αιώνα, από τις σύγχρονες επιστήμες και τεχνολογίες, οι οποίες παρά τις προσπάθειες του κεφαλαίου να σταματήσει την πρόοδο, αυτές δημιούργησαν τους όρους ανατροπής του και ανοίγουν σταδιακά τον δρόμο για έναν άλλον, καλύτερο κόσμο, τον κόσμο της ενεργειακής δηλαδή της κοινωνικής ισότητας.
Αλλά τι είναι το υδρογόνο;
Το υδρογόνο είναι το στοιχείο εκείνο της Φύσης που κάνει σήμερα εφικτό αυτό που για εκατομμύρια χρόνια στην ανθρώπινη ιστορία ήταν επιθυμητό αλλά αδιανόητο, το να παράγει δηλαδή το κάθε νοικοκυριό, η κάθε κοινότητα, τη δική της ενέργεια, πράγμα που σημαίνει πως όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη που δεν έχουν, για πολλούς λόγους και κύρια για οικονομικούς λόγους, πρόσβαση σε ενεργειακά δίκτυα μπορούν να παράγουν οι ίδιοι όση ενέργεια χρειάζονται και όσοι είναι ενεργειακά εξαρτημένοι μπορούν να απεξαρτηθούν μια για πάντα από την πανάκριβη, επικίνδυνη και ρυπογόνο ενέργεια των ορυκτών καυσίμων. Το υδρογόνο ως πηγή ελεύθερης ενέργειας και ως συνθήκη ενεργειακής ισότητας, ανοίγει νέους ορίζοντες στην ανθρωπότητα και κάνει εφικτό έναν καλύτερο κόσμο.
Η μόνη ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, ας το ξαναϋπογραμμίσουμε, που δεν παρουσιάζει μειονεκτήματα και είναι φιλική στο περιβάλλον είναι το υδρογόνο, που ανακαλύφθηκε το 1766 από τον Henry Cavendish και χαρακτηρίστηκε «εύφλεκτος αέρας».
Το 1874 ο Ιούλιος Βερν πρόβλεψε πως το Υδρογόνο θα γίνει το καύσιμο του μέλλοντος που θα αντικαταστήσει τον άνθρακα.
Το 1923 ο Σκωτσέζος J.B.S. Haldane κάνει ένα βήμα παραπέρα και προβλέπει πως το υδρογόνο, ως το καύσιμο του μέλλοντος, θα παράγεται από ανεμόμυλους που θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και θα διασπούν το νερό ηλεκτρολυτικά σε υδρογόνο και οξυγόνο. Το υδρογόνο δεν απαντάται ελεύθερο στη Φύση με τη μορφή καθαρού αερίου. Το βρίσκουμε δεσμευμένο σε πολλές και διάφορες χημικές ενώσεις με άλλα στοιχεία, όπως το νερό[6], οι ενώσεις του με τον άνθρακα (οργανικές ενώσεις), οι υδρογονάνθρακες και το φυσικό αέριο, από τις οποίες μπορούμε να το αποσπάσουμε με την εξαέρωση, την οξείδωση, τη θερμόλυση και την ηλεκτρόλυση.
Με δεδομένο πως το κόστος του σχετικά απλού τεχνολογικού πακέτου (ενεργειακή κυψέλη και λοιπός βοηθητικός εξοπλισμός) ελαχιστοποιείται σε συνθήκες μαζικής παραγωγής και συνεχούς χρήσης, είναι λογικό και το κόστος της ενέργειας που παράγεται με την καύση του υδρογόνου να τείνει σταθερά προς το μηδέν, λόγω και του μηδενικού κόστους της πρώτης ύλης. Μια σχεδόν μηδενικού κόστους ενέργεια είναι προφανές πως μπορεί να προσφέρει απόλυτη ενεργειακή αυτάρκεια και κατά συνέπεια οικονομική και πολιτική ανεξαρτησία στον χρήστη της, είτε αυτός είναι άτομο και οικογένεια, είτε είναι χωριό, πόλη και κράτος.
Βέβαια, όσοι έχουν λόγο να αποτρέψουν αυτές τις επαναστατικές εξελίξεις, σκαρώνουν μύθους, με μισές αλήθειες και ολόκληρα ψέματα, για αφελείς και απληροφόρητους. Ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς στον κόσμο για θέματα ενέργειας, ο Amory Lovins, ταξινόμησε όλους αυτούς τους μύθους ενάντια στο υδρογόνο σε είκοσι και με δημοσίευμά του το 2003 έδωσε αποστομωτικές απαντήσεις. Κρίνω αναγκαίο να παραθέσω ολόκληρη (με ελάχιστες τεχνικού χαρακτήρα περικοπές) αυτήν την επιχειρηματολογία, όπως παρουσιάστηκε πρόσφατα από τους συγγραφείς του βιβλίου Freedom From Mid-East Oil, σε μια σύμπτυξη όλων αυτών των μύθων σε οκτώ, γιατί θεωρώ πως αυτή η τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία σημείο προς σημείο δεν αφήνει περιθώρια για σύγχυση αναφορικά με το τι είναι και τι μπορεί να προσφέρει το υδρογόνο:
«Μύθος 1ος: Η Βιομηχανία Υδρογόνου θα πρέπει να ξεκινήσει από το Μηδέν.
Αυτό δεν είναι αλήθεια, γιατί η παραγωγή υδρογόνου είναι ήδη μια αρκετά μεγάλη, πλήρως αναπτυγμένη βιομηχανία, και σε παγκόσμιο επίπεδο παράγει ετησίως 50 εκατομμύρια μετρικούς τόνους (50 δισεκατομμύρια κιλά) υδρογόνου, που έχει αξία περίπου 150 δισεκατομμύρια δολάρια. Αν το δούμε σε προοπτική, βλέπουμε ότι η σύγχρονη παγκόσμια απόδοση του καθαρού υδρογόνου έχει την ενεργειακή αναλογία των 1,2 δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου ή, περίπου, το ένα τέταρτο των εισαγωγών πετρελαίου των Η.Π.Α. Η βιομηχανία του υδρογόνου αυξάνεται με ρυθμό 6% ετησίως, που σημαίνει ότι διπλασιάζεται κάθε 12 χρόνια. Όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς τα κίνητρα που θα μπορούσαν να δοθούν με τη γρήγορη αύξηση του στόλου των οχημάτων που χρησιμοποιούν υδρογόνο ως καύσιμο στην εποχή πετρελαϊκής κρίσης και της ανάγκης για καινούργια καύσιμα. Εάν η βιομηχανία του υδρογόνου μπορεί και επεκτείνεται τόσο γρήγορα «πίσω από το ραντάρ», δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να αναπτυχθεί ακόμη πιο γρήγορα στο μέλλον, για να ικανοποιήσει τις ανάγκες αγοράς για ένα φθηνό, άφθονο και, το πιο σημαντικό απ’ όλα, φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο.
Μύθος 2ος: Το Υδρογόνο είναι επικίνδυνο για γενική χρήση.
Αυτός ο μύθος ξεκίνησε από το γερμανικό αερόπλοιο ZEPELIN, που πετούσε με καύσιμο το υδρογόνο και είχε εκραγεί το 1937 στο Lakehurst του New Jersey, γεγονός που το φόρτωσαν στο υδρογόνο εκείνοι που θα έχαναν τον έλεγχο πάνω στην ενέργεια, συνεπώς και στην οικονομία και στην κοινωνία αν το υδρογόνο αντικαθιστούσε τα ορυκτά καύσιμα.
Πρόσφατα, όμως, αυτό το γεγονός έχει επανεξεταστεί από επιστήμονες της ΝΑΣΑ, οι οποίοι βρήκαν ότι τελικά η αιτία της έκρηξης του αερόπλοιου δεν ήταν το υδρογόνο αλλά το εξωτερικό ύφασμα του αερόστατου, που ήταν πολύ υψηλής ευφλεκτότητας. Για την ακρίβεια, η βιομηχανία του υδρογόνου καταγράφει μια μεγάλη ασφάλεια στην ιστορία της, που διαρκεί μερικές δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, φορτία με υγροποιημένο υδρογόνο έχουν ήδη διασχίσει 33 δισεκατομμύρια μίλια μεταφοράς. Σ’ όλη αυτή τη διάρκεια δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά απώλειας προϊόντος ή πυρκαγιάς. Η βενζίνη, που είναι το καύσιμο των αυτοκινήτων, είναι 22 φορές πιο εκρηκτική και έχει πολύ χειρότερη αναφορά στην ιστορία της, ως προς τον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει. Το συμπέρασμα είναι ότι οι επικριτές της ασφάλειας του υδρογόνου θα έπρεπε να αναστρέψουν τη «φωτιά» τους κατά της βενζίνης και να κάνουν εξέγερση υπέρ του υδρογόνου αποκλειστικά και μόνο επειδή είναι πιο ασφαλές.
Μύθος 3ος: Η δημιουργία υδρογόνου είναι ασύμφορη, γιατί η ενέργεια που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του είναι μεγαλύτερη από την ενεργειακή του απόδοση.
Σύμφωνα με την κλασική φυσική, οποιαδήποτε μετατροπή της ενέργειας από μια μορφή σε άλλη, χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια από όση δημιουργεί. Αν έχετε δημιουργήσει περισσότερη ενέργεια από όση χρησιμοποιείτε για την παραγωγή της, τότε θα έχετε μια αεικίνητη μηχανή, η οποία παραβιάζει τους νόμους της φυσικής. Δεδομένου ότι είναι αδύνατον να αποφευχθεί η απώλεια ενέργειας, τότε, στην πραγματικότητα, το κρίσιμο ζήτημα είναι: Αξίζει το κόστος η μετατροπή της ενέργειας από μια μορφή σε άλλη, παρά τις απώλειες που σχετίζονται με αυτήν τη μετατροπή;
Αν η απάντηση ήταν κατηγορηματικά «όχι», όπως υπονοεί ο μύθος, τότε δεν θα φτιάχναμε βενζίνη από το αργό πετρέλαιο. Γιατί, λοιπόν, αξίζει τον κόπο να δεχθούμε αυτές τις απώλειες μετατροπής; Αξίζει, διότι η μεγαλύτερη και πιο ευέλικτη αποδοτικότητα του υδρογόνου κατά την τελική χρήση μπορεί να αντισταθμίσει και με το παραπάνω τις απώλειες μετατροπής. Με άλλα λόγια, οι απώλειες μετατροπής είναι αποδεκτές εάν η παραγόμενη ενέργεια είναι πιο ευέλικτη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο αποτελεσματικά από ό,τι στην αρχική της μορφή, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη οικονομική αξία. Το υδρογόνο ανταποκρίνεται εύκολα σε αυτά τα κριτήρια.
Είναι ατυχές το γεγονός ότι σήμερα το φυσικό αέριο παρουσιάζεται ως η πιο δόκιμη πηγή του υδρογόνου. Ως πρώτη ύλη πετροχημικών που συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά και είναι αμφίβολος ο εφοδιασμός του, το φυσικό αέριο παρουσιάζει πολλά προβλήματα. Η μακροπρόθεσμη λύση είναι προφανής: η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την τροφοδότηση των διαδικασιών που θα παράγουν υδρογόνο από το νερό σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα.
Μια άλλη παρανόηση που συνήθως συνδέεται με αυτόν τον μύθο είναι ότι το αργό πετρέλαιο μπορεί να μετατρέπεται πιο αποτελεσματικά σε βενζίνη από ό,τι το φυσικό αέριο μπορεί να μετατρέπεται σε υδρογόνο. Οποιαδήποτε διαφορά στην αποτελεσματικότητα με την οποία βενζίνη και υδρογόνο μπορούν να μετατρέπονται από μια μορφή ενέργειας σε μια άλλη, επισκιάζεται από τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του υδρογόνου έναντι της βενζίνης για την κίνηση των οχημάτων. Η χρήση υδρογόνου για τη λειτουργία ενός αυτοκινήτου κυψέλης καυσίμου είναι δύο έως τρεις φορές πιο αποτελεσματική από τη χρήση βενζίνης για τη λειτουργία ενός κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Χρησιμοποιώντας στατιστικά από την Toyota, βλέπουμε πως μόνο το 88% της ενέργειας του αργού πετρελαίου στο φρεάτιο άντλησής του μετατρέπεται σε βενζίνη στο πρατήριο, και το 16% της ενέργειας της βενζίνης φτάνει τους τροχούς του αυτοκινήτου.Αυτό το ποσοστό απόδοσης είναι επομένως μόνο 16%.
Από την άλλη πλευρά, τοπικά αναμορφωμένο φυσικό αέριο, με το πλεονέκτημα ενός αποκεντρωμένου δικτύου παραγωγής υδρογόνου, απελευθερώνει 70% της ενέργειας, από την κεφαλή του φρεατίου μέχρι το ντεπόζιτο του αυτοκινήτου. Το υπεραποτελεσματικό σύστημα κυψελών καυσίμου υδρογόνου κίνησης φέρνει ένα επιβλητικό 60% αυτής της ενέργειας στους τροχούς. Αυτό οδηγεί σε μία αποτελεσματικότητα 42% ή τρεις περίπου φορές την αποτελεσματικότητα της βενζίνης και ακόμη και 1,5 φορά την αποτελεσματικότητα της βενζίνης υβριδικού ηλεκτρικού αυτοκίνητου.
Είναι ακριβώς αυτές οι βελτιώσεις της αποτελεσματικότητας που κάνουν λογική, τόσο από οικονομική όσο και από περιβαλλοντική άποψη, τη μετατροπή του εναπομείναντος φυσικού αέριου σε υδρογόνο, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για να τροφοδοτήσει οχήματα κυψελών καυσίμου υδρογόνου, εκτοπίζοντας έτσι το μεγαλύτερο μέρος της χρήσης πετρελαίου στον τομέα των μεταφορών.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα του υδρογόνου είναι τόσο μεγάλη, ώστε μπορεί να είναι λογικό ακόμη και να χρησιμοποιηθεί το υδρογόνο ως μέσο αποθήκευσης ηλεκτρισμού, ιδιαίτερα για την κάλυψη των αναγκών στις φάσεις επέκτασης και αιχμής στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Η χρήση υδρογόνου για ενέργεια επί τόπου είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιδέα για τις μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές με περιορισμούς μετάδοσης, καθώς και για απομακρυσμένες περιοχές που βρίσκονται εκτός δικτύου.
Αυτό θα διευκόλυνε την πιο ευέλικτη χρήση της ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας καυσίμων, ενθαρρύνοντας τη μεγαλύτερη χρήση ασυνεχών πηγών ενέργειας, όπως η αιολική. Και για τις αναπτυσσόμενες χώρες και άλλες απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν υπάρχει υποδομή, η απάντηση είναι προφανής: κυψέλες υδρογονοενέργειας είναι η προτιμότερη κινητήρια δύναμη, όπως είναι σήμερα η ηλιακή ενέργεια.
Μύθος 4ος: Η παράδοση στους τελικούς χρήστες καταναλώνει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας υδρογόνου.
Αυτός ο μύθος παρακάμπτει παραπλανητικά το γεγονός πως η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το υδρογόνο, παράγεται επι τόπου από την χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας είτε αυτός είναι νοικοκυριό είτε συνεταιρισμός γειτονιάς, είτε δήμος και κράτος και συνεπώς δεν χρειάζεται να μεταφερθεί η ηλεκτρική ενέργεια, δεδομένου ότι όλοι έχουν στη διάθεσή τους δωρεάν την πρώτη ύλη, το νερό, ή οποιαδήποτέ άλλη χημική ένωση που εμπεριέχει υδρογόνο.
Το 2003, δύο Ελβετοί επιστήμονες ανέλυσαν την ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή υδρογόνου χρησιμοποιώντας μια σειρά διαφορετικών μεθόδων. Είναι σωστό να σημειωθεί ότι τα στοιχεία τους ήταν βασικά σωστά, αλλά όχι και το συμπέρασμά τους, ότι δηλαδή ‘οι φυσικές ιδιότητες του υδρογόνου είναι ασυμβίβαστες με τις απαιτήσεις της αγοράς ενέργειας, γιατί (τάχα) η παραγωγή, συσκευασία, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή καταναλώνουν τόση ενέργεια που είναι τελικά ασύμφορο’. Υπάρχουν πέντε βασικές πληροφορίες που αναιρούν αυτό το συμπέρασμα:
Πρώτον, η έκθεση των Ελβετών επιστημόνων εκδόθηκε από το Methanol Institute (Ινστιτούτο μεθανόλης), το οποίο προωθεί τη μεθανόλη αντί για το υδρογόνο, γεγονός που καθιστά τα ευρήματα της έρευνας ύποπτα και αναξιόπιστα.
Δεύτερον, η έκθεση παρουσίαζε ορισμένες διαδικασίες παραγωγής υδρογόνου που έχουν ήδη ξεπεραστεί, με την εξαίρεση ειδικών αγορών, επειδή είναι πάρα πολύ δαπανηρές.
Τρίτον, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στην ηλεκτρόλυση, την πιο δαπανηρή μέθοδο, αν και από την ημερομηνία έκδοσης της έκθεσής τους μέχρι σήμερα, η τιμή της ηλεκτρόλυσης έχει μειωθεί από τα 8 δολάρια ανά κιλό στα 3 δολάρια, και συνεχίζει να μειώνεται. Ακόμη και με το υψηλό κόστος της ηλεκτρόλυσης, αγνόησαν παντελώς όλες τις εναλλακτικές διαδικασίες παραγωγής υδρογόνου, όπως λ.χ. την αναμόρφωση με ατμό φυσικού αερίου.
Τέταρτον, παραδέχονται ότι η μετατροπή ορυκτών καύσιμων όπως το φυσικό αέριο είναι φθηνότερη από την ηλεκτρόλυση, αλλά την απορρίπτουν επειδή, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, απελευθερώνει περισσότερο CO2 από ό,τι η απλή καύση υδρογονανθράκων. Αυτό αγνοεί τελείως το πλεονέκτημα απόδοσης των κυψελών καυσίμου υδρογόνου από 200 έως 300% σε σχέση με τα συμβατικά αυτοκίνητα βενζίνης με κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, ένα αυτοκίνητο που κινείται με κυψέλες καυσίμου υδρογόνου από φυσικό αέριο εκπέμπει 40-67% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα ανά μίλι από ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο που κατά τα άλλα έχει τον ίδιο σχεδιασμό. Η εξάλειψη της καύσης των υδρογονανθράκων επιτυγχάνει μια συνολική μείωση των εκπομπών CO2.
Πέμπτον, όλα τα αποτελέσματά τους σχετικά με τη μεταφορά ενέργειας ισχύουν μόνο στο πλαίσιο ενός συγκεντρωτικού συστήματος υδρογόνου, και όχι σε ένα διάσπαρτο και αποκεντρωμένο σύστημα. Αν η οικονομία του υδρογόνου ήταν ένα κεντρικό σύστημα, θα έχανε ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του υδρογόνου, δηλαδή την ικανότητα να παράγεται σε ένα υπόγειο ή γκαράζ με μια παροχή νερού ή φυσικού αερίου, καθώς και μια συσκευή ηλεκτρόλυσης ή ένα μικρό μετασχηματιστή. Όμως το αποκεντρωμένο σύστημα είναι αυτό που τελικά θα αναπτυχθεί.
Η αρχική επένδυση για μια συσκευή ηλεκτρόλυσης είναι σχετικά μικρή, εξαλείφοντας την ανάγκη για κάτι περισσότερο από μια γραμμή νερού, και κάποια ηλεκτρική ενέργεια από εκτός αιχμής παροχή ή από ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιούνται ως καύσιμο. Έτσι ο μετασχηματιστής παράγει υδρογόνο με μηδενικό κόστος μεταφοράς.
Ωστόσο, η τεχνολογία ηλεκτρόλυσης που αναπτύσσεται ταχύτατα και δοκιμάζεται στην Ισλανδία και στη Χαβάη για την παραγωγή υδρογόνου με νερό και ηλεκτρολύτες θα αποδειχθεί πολύ προτιμότερη από την παραγωγή υδρογόνου μέσω της αναμόρφωσης του φυσικού αερίου, καθώς η ηλεκτρόλυση δεν συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Η ηλεκτρόλυση είναι μια ανώτερη μέθοδος για την εξαγωγή υδρογόνου τόσο σε μικρές όσο και σε μεγάλες εγκαταστάσεις. Ενώ για όλους τους ανωτέρω λόγους η παραγωγή υδρογόνου από φυσικό αέριο είναι ανώτερη από τον βενζινοκινητήρα εσωτερικής καύσης, ελπίζουμε ότι η βιομηχανία θα στραφεί γρήγορα στην πολύ πιο έξυπνη λύση παραγωγής υδρογόνου με νερό και ηλεκτρολύτες.
Επιπλέον, αν η κοινωνία ποτέ αποφάσιζε ότι η καλύτερη επιλογή είναι η συγκεντρωτική παραγωγή υδρογόνου με την αναμόρφωση ατμού του φυσικού αερίου σε υδρογόνο με το διοξείδιο του άνθρακα ως υποπροϊόν, ένα συμπέρασμα με το οποίο διαφωνούμε κατηγορηματικά, η συγκεντρωτική παραγωγή θα μπορούσε να γίνει κοντά σε πόλεις, αντί για χιλιάδες μίλια μακριά. Θα ήταν εύκολο να μετατραπεί ένα υπάρχον διυλιστήριο πετρελαίου σε εργοστάσιο παραγωγής υδρογόνου. Μια τέτοια επιλογή, την οποία επιδιώκει το κεφάλαιο με την πανάκριβη και ακόμα πειραματική μέθοδο της ψυχρής σύντηξης μορίου του υδρογόνου, όμως δεν θα άλλαζε τη σχέση εξάρτησης του χρήστη/καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας από τον παραγωγό και θα ευνούχιζε το υδρογόνο ως επί τόπου αποκεντρωμένη πηγή άφθονης, φθηνής και καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που εμπόδιζε το πέρασμα σε έναν καλύτερο κόσμο.
Μύθος 5ος: Δεν μπορεί να γίνει διανομή υδρογόνου με το ήδη υπάρχον δίκτυο.
Αυτό είναι ψέμα, αν δεν είναι άγνοια, αφού η μεταφορά του υδρογόνου, λ. χ. από τον Δήμο στα νοικοκυριά, γίνεται εύκολα με σωλήνωση, δηλαδή με αντλίες και βαλβίδες. Άρα η δημιουργία κάποιου νέου δικτύου για τη μετα- φορά του υδρογόνου δεν είναι απαραίτητη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ήδη υπάρχον. Κάποια υπάρχοντα συστήματα σωλήνων έχουν ήδη προδιαγραφές κατάλληλες για υδρογόνο. Τα άλλα μπορούν εύκολα να τροποποιηθούν με τις υπάρχουσες τεχνολογίες.
Η χρήση των υπαρχόντων συστημάτων αγωγών δεν απαιτεί κάποια παραπάνω φροντίδα ως προς την ασφάλεια. Άλλωστε, ήδη εμφανίζονται σταθμοί για ανεφοδιασμό με υδρογόνο σε όλο τον κόσμο.
Μύθος 6ος: Δεν υπάρχει εφικτός τρόπος για να κινούνται τα αυτοκίνητα με υδρογόνο.
Κι όμως, οι κυψέλες καυσίμου (Fuel cells) υδρογόνου χρησιμοποιούνται από το 1965 ως μέθοδος προώθησης για τα διαστημικά ταξίδια και για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν σε επιβατικό αυτοκίνητο το 1966, για την ακρίβεια σ’ ένα Electrovan της GM.
Πρόκειται για αυτοκίνητο που είναι εντελώς αυτόνομο και ανεξάρτητο από δίκτυο τροφοδότησης, γιατί είναι εξοπλισμένο με συσκευή ηλεκτρόλυσης του νερού και κυψέλη καύσης υδρογόνου και το μόνο που χρειάζεται είναι καθαρό νεράκι, αφού με μια μικρή ποσότητα μπορεί να διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα, σε αντίθεση με αυτά που παράγουν οι περισσότερες αυτοκινητοβιομηχανίες που στήνουν δίκτυα πώλησης υδρογόνου, που δεν διαφέρουν από αυτά της βενζίνης/πετρελαίου, των μονοπωλιακών δικτύων.
Σήμερα, τα αυτοκίνητα με υδρογόνο περνάνε τα πιο αυστηρά τεστ και είναι πολύ προχωρημένης τεχνολογίας. Από τα μέσα του 2003 οι Αμερικάνοι αγρότες έχουν δεκάδες λεωφορεία που κινούνται με υδρογόνο, ενώ στους δρόμους κυκλοφορούν ήδη πολλά αυτοκίνητα που κινούνται με υδρογόνο και ο αριθμός αυτός συνέχεια αυξάνεται. Το υδρογόνο έχει περάσει τα τεστ για τις ανάγκες του στρατού, για τα οχήματα ξηράς και θάλασσας, και χρησιμοποιείται ως καύσιμο στα υποβρύχια εδώ και χρόνια. Βαριά φορτηγά, που ξοδεύουν σχεδόν τον μισό χρόνο της μηχανής τους άσκοπα επειδή δεν έχουν βοηθητική πηγή ενέργειας, επίσης αρχίζουν και χρησιμοποιούν υδρογόνο. Η FedEx και η UPS σχεδιάζουν σύντομα να ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν φορτηγά που κινούνται με υδρογόνο. Με τόση έρευνα διεθνώς και τόσο πολλές δοκιμές, η κάθε πετυχημένη εφαρμογή του υδρογόνου ωφελείται από τις προηγούμενες εμπειρίες. Με άλλα λόγια, η μαζική παραγωγή τέτοιων οχημάτων θα ρίξει και τις τιμές του υδρογόνου.
Μύθος 7ος: Μας λείπει ένας ασφαλής, οικονομικά προσιτός τρόπος για την αποθήκευση του υδρογόνου στα αυτοκίνητα.
Το πραγματικό ζήτημα εδώ είναι η κινητή αποθήκευση υδρογόνου. Η ανησυχία είναι ότι θα ήταν απαραίτητος ο εξοπλισμός κάθε αυτοκίνητου υδρογόνου με μια χαλύβδινη δεξαμενή αποθήκευσης, σε αντίθεση με τα φθηνά πλαστικά ρεζερβουάρ των σύγχρονων αυτοκινήτων.
Η ανησυχία αυτή αντιμετωπίσθηκε πριν από αρκετά χρόνια με τη δημιουργία δεξαμενών από ανθρακονήματα με επένδυση επαργιλωμένου δοχείου πολυεστέρα. Σε σύγκριση με τις περιττές πλέον στερεές δεξαμενές μεταλλικής επένδυσης, οι προηγμένες δεξαμενές ανθρακονήματος μείωσαν το βάρος της δεξαμενής καυσίμου κατά το ήμισυ και το κόστος υλικών κατά το ένα τρίτο. Έχουν περίπου 9 έως 13 φορές μεγαλύτερη αντοχή από αυτήν που είχαν οι μεταλλικές δεξαμενές. Δεν διαβρώνονται ποτέ και είναι εξαιρετικά σκληρά, καταφέρνοντας να παραμείνουν άθικτα σε τροχαία που τεμαχίζουν τις αντίστοιχες δεξαμενές βενζίνης. Οι σωλήνες καυσίμου ενός αυτοκινήτου υδρογόνου διατηρούνται επίσης στην ίδια χαμηλή πίεση όπως η κυψέλη καυσίμου, καταρρίπτοντας έτσι τη σχετική ανησυχία για την αδυναμία των σωλήνων υψηλής πίεσης υδρογόνου.
Οι δεξαμενές ανθρακονήματος μπορούν να παραχθούν μαζικά με κόστος μόλις μερικές εκατοντάδες δολάρια ανά τεμάχιο. Μια δεξαμενή υδρογόνου 350-bar (5.000 λίβρες ανά τετραγωνική ίντσα) είναι σχεδόν 10 φορές το μέγεθος ενός συγκρίσιμου ρεζερβουάρ βενζίνης όσον αφορά το περιεχόμενο ενέργειας. Αν συμπεριλάβει κανείς το πλεονέκτημα απόδοσης του οχήματος κυψελών καυσίμου υδρογόνου κατά δύο ή και τρεις φορές πάνω από ένα κινητήρα εσωτερικής καύσης, η διαφορά αυτή μειώνεται σε μέγεθος μόνο περίπου τέσσερις φορές. Επιπλέον, σε ένα αυτοκίνητο με κυψέλες καυσίμου υδρογόνου μπορούμε να αφαιρέσουμε άλλα ανταλλακτικά του αυτοκινήτου, όπως τον καταλυτικό μετατροπέα, αντισταθμίζοντας έτσι τον επιπλέον όγκο που απαιτούν οι δεξαμενές υδρογόνου.
Με τις σύγχρονες μεθόδους σχεδιασμού και υλικών, τα αυτοκίνητα θα έχουν καλύτερες αποδόσεις χάρη στη μικρότερη αεροδυναμική αντίσταση, την αντίσταση κύλισης και το βάρος. Έτσι, θα χρησιμοποιούν δύο τρίτα (2/3) λιγότερη ενέργεια, μειώνοντας την ποσότητα του υδρογόνου που απαιτείται για την οδήγηση σε μια συγκρίσιμη απόσταση. Ο μαγικός αριθμός που όλοι οι κατασκευαστές στοχεύουν να πετύχουν είναι της τάξης των 300 μιλίων με ένα μόνο ανεφοδιασμό με υδρογόνο.
Μύθος 8ος: Το υδρογόνο είναι πολύ ακριβό για να μπορεί να συναγωνιστεί με τη βενζίνη.
Η αλήθεια, όμως, είναι πως, παρά τις ολόκληρες δεκαετίες ευνοϊκής αμερικάνικης πολιτικής σχετικά με τη χρήση της βενζίνης, οι τεχνολογίες που βασίζονται στο υδρογόνο είναι πολύ κοντά στη βιωσιμότητα. Αν υπολογίσουμε το κόστος ζωής στις καταναλωτικές κοινωνίες σήμερα, βλέπουμε ότι το υδρογόνο αποτελεί μια επιθυμητή εναλλακτική λύση απέναντι στα ορυκτά καύσιμα. Ο παράγοντας που λέγεται Φαινόμενο του Θερμοκηπίου και η μόλυνση του περιβάλλοντος από τα καυσαέρια καθιστούν το υδρογόνο πολύ προτιμότερο από τη βενζίνη. Ακόμη και όταν το καύσιμο του υδρογόνου παράγεται από φυσικό αέριο, τα υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα εκπέμπουν μόνο το 30% του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει ένα αυτοκίνητο κινούμενο με βενζίνη. Είναι σίγουρο ότι τη στιγμή της μελέτης για την υιοθεσία μιας νέας τεχνολογίας, το κόστος είναι ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες για τους περισσότερους καταναλωτές. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μικρές γεννήτριες υδρογόνου θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και να τοποθετούνται σε ειδικούς σταθμούς, εξυπηρετώντας με αυτόν τον τρόπο εκατοντάδες αυτοκίνητα που κινούνται με υδρογόνο αλλά χρησιμοποιώντας το φυσικό αέριο ως πρώτη ύλη με κόστος 6 δολάρια για ένα εκατομμύριο θερμικές μονάδες BTU. Αυτό θα προμήθευε το υδρογόνο στα αυτοκίνητα με τιμή 2,5 δολάρια ανά γαλόνι βενζίνης[7], λιγότερο δηλαδή από όσο πληρώνουμε σήμερα. Ακόμη περισσότερο, αν συνεχίσουν οι σύγχρονες τάσεις, οι μέρες των 2,5 δολαρίων το γαλόνι, θα ανήκουν οριστικά στο παρελθόν»[8].
Αυτή είναι η πραγματικότητα του 21ου αιώνα, η
νέα πραγματικότητα που καταρρίπτει τους μύθους και ανοίγει τον δρόμο για την
υδρογονοενέργεια και την ενεργειακή απελευθέρωση της εργαζόμενης κοινωνίας από
τα συγκεντρωτικά εξουσιαστικά ενεργειακά συστήματα. 
Η εσκεμμένη καθυστέρηση στην ανάπτυξη του τεχνολογικού πακέτου για τη μαζική παραγωγή υδρογόνου και υδρογονοενέργειας για μαζική λαϊκή κατανάλωση, δεν επέτρεψε να έρθουν στη δημοσιότητα αξιόπιστα συγκριτικά στοιχεία κόστους παραγωγής της στη διάσταση του χρόνου και γι’ αυτό δεν μπορούμε να έχουμε ακριβή εικόνα για το θέμα. Έχουμε, όμως, στοιχεία για την εξέλιξη του κόστους της παραγόμενης ισχύος (Wp) ενός φωτοβολταϊκού (ΦΒ) πλαισίου. Όπως δείχνει ο παραπάνω πίνακας, από το 1956 μέχρι το 2000 αυτό το κόστος μειώθηκε στο 1/1000 του αρχικού κόστους ανά παραγόμενη μονάδα ενέργειας (Wp) από τα φωτοβολταϊκά πλαίσια και συνεπώς κάτι αντίστοιχο, αν όχι πολύ καλύτερο, θα συμβεί και με τον αναγκαίο εξοπλισμό για την παραγωγή υδρογόνου και υδρογονοενέργειας.
Είναι προφανές πως, μετά από δώδεκα χρόνια και χάρη στις νέες εξελίξεις και τεχνικές βελτιώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί, το κόστος αυτό θα έχει συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, πράγμα που επιβεβαιώνει την εκτίμηση πως το κόστος της ενέργειας από υδρογόνο με τη συνδρομή και των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα ελαχιστοποιείται συνεχώς με τάση προς το μηδέν, πράγμα που θα συμπαρασύρει ολόκληρη την παραγωγή αγαθών ευημερίας προς το ελάχιστο κόστος και θα καταστήσει αυτονόητη την παραγωγή όλων των αναγκαίων αγαθών και υπηρεσιών σε ποσότητες και ποιότητες που είναι αναγκαίες για την καταπολέμηση της φτώχειας. Με δεδομένο πια πως η φτώχεια δεν είναι οικονομικό πρόβλημα, αλλά πρόβλημα διαχείρισης των πόρων και συνεπώς είναι πρόβλημα πολιτικό, δηλαδή, πρόβλημα εξουσίας πάνω στην ενέργεια και στην οικονομία, γίνεται φανερό πως, για να καταπολεμηθεί η φτώχεια με τη βοήθεια της υδρογονοενέργειας, πρέπει να καταργηθεί η συγκεκριμένη εξουσία πάνω στις πηγές ενέργειας και στην ενέργεια την ίδια και συνεπώς πάνω στην οικονομία και κατ’ επέκταση πάνω στην κοινωνία.
Σήμερα, μερικά χρόνια μετά από τότε που δίνονταν οι παραπάνω απαντήσεις στους μύθους για την ακαταλληλότητα του υδρογόνου, τα πράγματα έχουν εξελιχθεί θεαματικά και ως προς το κόστος της υδρογονοενέργειας. Για να έχουμε μια αίσθηση του τι σημαίνει φθηνή ενέργεια, καταφεύγουμε στα συμπεράσματα εκείνων που ασχολούνται με την έρευνα και τις εφαρμογές της σχετικής τεχνολογίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα συμπεράσματα και τις εκτιμήσεις με βάση το σημερινό πειραματικό στάδιο της τεχνολογίας της υδρογονοκίνησης και μάλιστα σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του κατασκευαστή του πρώτου υδρογονοκίνητου αυτοκινήτου στην Ελλάδα: ‘Το υδρογονοκίνητο όχημα χρειάζεται ένα ευρώ περίπου για να διανύσει απόσταση 100 χιλιομέτρων’[9]. Προφανώς με τη βελτίωση της σχετικής τεχνολογίας λογικό είναι να αναμένεται ακόμη φθηνότερη και σχεδόν μηδενικού κόστους υδρογονοκίνηση. Προφανές γίνεται, επίσης, το γεγονός πως με τόσο φτηνή ενέργεια καταργείται σταδιακά και σταθερά η φτώχεια και η πείνα και μαζί τους η ανισότητα και η ‘σιαμαία αδερφή’ της, η εξουσία. Ένας καλύτερος κόσμος είναι ήδη εδώ και θα τον δούμε μόλις ‘ανοίξουμε τα μάτια μας’.
Όπως όλα τα ψέματα, έτσι και αυτά που συκοφαντούν την υδρογονοκίνηση ‘έχουν κοντά ποδάρια’ και γι’ αυτό δεν μπορούν να προλάβουν την ορμητική επανάσταση του υδρογόνου και την επιστημονικά έγκυρη γνώση που την πυροδοτεί. Το υδρογόνο μπορεί με τη συνδρομή των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να παραχθεί από το νερό με ελάχιστο κόστος, και ως ανεξάντλητη πηγή άφθονης, φτηνής και καθαρής ενέργειας θα απαλλάξει την ανθρωπότητα από την καταστροφική εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και θα προστατέψει το περιβάλλον, θα εξασφαλίσει την ενεργειακή ανεξαρτησία-αυτονομία και θα αυξήσει την ενεργειακή ισότητα μεταξύ ανθρώπων και λαών.
Με υδρογονοηλεκτρική ενέργεια, που θα είναι σχεδόν ελεύθερο αγαθό, ο καθένας θα μπορεί να κάνει παραγωγική και αρδεύσιμη μεγαλύτερη έκταση γης και περισσότερες φορές τον χρόνο, αλλά και να αποκτήσει όσα υλικά αγαθά και υπηρεσίες επιθυμεί με ελάχιστη δαπάνη, με ελάχιστη προσπάθεια και με πολύ ελεύθερο χρόνο, που θα του επιτρέπει να συμμετέχει στα κοινά, να ψυχαγωγείται, να μορφώνεται, να ταξιδεύει και να είναι ευτυχισμένος. Η υδρογονοενέργεια τελικά φέρνει μαζί της τη μεγαλύτερη κοινωνική επανάσταση, η οποία μπορεί ως επιλογή της εργαζόμενης κοινωνίας να καταργήσει το κεφάλαιο ως εξοσιαστική κοινωνική σχέση, το χρήμα ως μέσον καταχρηστικού πλουτισμού των λίγων σε βάρος των πολλών και την κρατική εξουσία γενικά ως αχρείαστη σε μια αμεσοδημοκρατικά αυτοδιευθυνόμενη κοινωνία, μέλη της οποίας δεν θα είναι άνθρωποι τρομοκρατημένοι, αμαθείς, μονοδιάστατοι και διαταραγμένοι, αλλά άνθρωποι καλλιεργημένοι, ισορροπημένοι και πολυδιάστατοι, επειδή ακριβώς θα έχουν αλλάξει οι συνθήκες και οι υλικοί όροι της κοινωνικής συμβίωσης, χωρίς εξουσιαστές αφεντικά και εξουσιαζόμενους, σε μια κοινωνία των ίσων[10].
Η ανεξάρτητη, αποκεντρωμένη, τοπική και αμεσοδημοκρατικά διαχειριζόμενη υδρογονοενέργεια μπορεί να αποσυνθέσει όλες τις συγκεντρωτικές ενεργειακές, οικονομικές, εξουσιαστικές και πολιτικές δομές και λειτουργίες του καπιταλισμού και μέσω της αποκαπιταλιστικοποίησης να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε ένα αποαστικοποιημένο, αποκεντρωμένο, αποεμπορευματοποιημένο και κοινωνικά αυτοδιαχειριζόμενο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο που θα στηρίζεται στην κοινωνική ισότητα και θα υπηρετεί την ανθρώπινη ευτυχία και τον πολιτισμό του ελεύθερου χρόνου και της αυθεντικής ατομικής και συλλογικής δημιουργικότητας.
Η υδρογονοενέργεια, η σύγχρονη ηλεκτρονική επικοινωνία, η τρισδιάστατη εκτύπωση, το ελεύθερο λογισμικό, η τεχνολογία drone και το πλήθος των άλλων επιστημονικοτεχνολογικών επαναστάσεων που καθημερινά συντελούνται, πρέπει άμεσα να απελευθερωθούν από το κεφάλαιο και να περάσουν υπό τον έλεγχο των δυνάμεων της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού, που σημαίνει υπό κοινωνικό έλεγχο, με την μετακίνηση της κοινωνίας από αντικείμενο του κεφαλαίου σε υποκείμενο της ιστορίας, για να προλάβουν οι κοινωνίες οι ίδιες να ακυρώσουν την ‘μεγάλη επανεκκίνηση’ του κεφαλαίου, που ετοιμάζει, όπως δηλώνουν οι εμπνευστές της, Claus Schwab, Thierry Malleret και Γιουβάλ Νώε Χαράρι, την ‘βελτίωσή’ μας, δια της εμφύτευσης στον εγκέφαλό μας δέκτες που θα ρυθμίζουν την συμπεριφορά μας σύμφωνα με προγράμματα που θα εκπέμπονται από κάποιον κεντρικό πομπό της κεντρικής φασιστικής εξουσίας, η οποία θα καταστήσει τον άνθρωπο αναλώσιμο προϊόν με ημερομηνία λήξης. Αυτά σχεδιάζει το κεφάλαιο, τα λέει, τα γράφει, τα πραγματοποιεί ήδη πειραματικά σε Αμερικανούς εργαζόμενους και ετοιμάζει τα προγράμματα για την εφαρμογή σε όλους τους εξουσιαζόμενους του πλανήτη προκειμένου να επιβιώσει … και ημείς άδωμεν…
[1] Ως παραγωγικές δυνάμεις εννοούμε τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού που μαζί με τα μέσα παραγωγής δημιουργούν τον κοινωνικό πλούτο. Βλ. Eichhorn W., Bauer A. und Koch G., Η διαλεκτική των παραγωγικών σχέσεων και των παραγωγικών δυνάμεων, Αναγνωστίδης, Αθήνα χ.χ., σ. 12-74.
[2] Ως παραγωγικές σχέσεις εννοούμε τις εμπράγματες σχέσεις μεταξύ των εργαζόμενων, των μέσων παραγωγής και του πλούτου που παράγουν, καθώς επίσης και τις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων που παίρνουν, με τον ένα ή τον άλλο ρόλο, μέρος στην παραγωγική διαδικασία, ό. π., σ. 122 κ.ε.
[3] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Η γέννηση και ο θάνατος της ατομικής ιδιοκτησίας, ΚΟΥΚΚΙΔΣΑ, Αθήνα 2017.
[4] Rifkin Jeremy, Η οικονομία του Υδρογόνου. ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 2005.
[5] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Ποιος φοβάται το υδρογόνο; ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2023.
[6] Το νερό ή ύδωρ είναι η περισσότερο διαδεδομένη χημική ένωση στην επιφάνεια της Γης, καλύπτοντας το 70,9% του πλανήτη. To όνομα «νερό» προέρχεται από τη βυζαντινή φράση «νεαρόν ύδωρ» που σήμαινε τρεχούμενο ύδωρ που μόλις βγήκε από την πηγή, η οποία προέρχεται από την αρχαία ελληνική φράση «νήρον ύδωρ». Από την ονομασία «ύδωρ» έχουν προκύψει όλοι οι σχετικοί επιστημονικοί όροι, μεταξύ των οποίων και χημικοί, που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, όπως ένυδρο άλας, υδρογόνο (αυτό που γεννάει νερό), ενυδάτωση, αφυδάτωση και υδρόλυση, υδάτινος, υδατοκαλλιέργεια, υδατογραφία, υδατοκομία, υδατοσφαίριση, υδρατμός, υδραυλική κ.λπ. Το νερό απαντάται και στις τρεις κοινές καταστάσεις της ύλης στη Γη, δηλαδή σε στερεή (πάγος, χιόνι, χαλάζι), υγρή (βροχή, νερό πηγών, ποταμών, θαλασσών) και αέρια (υδρατμοί στην ατμόσφαιρα).
[7] Ένα γαλόνι ισούται με 4,546 λίτρα
[8] Jerry B. Brown, Rinaldo S. Brutoco, James A. Cusumano, Freedom From Mid-East Oil, (Απελευθέρωση από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής), ό.π, σ. 411-423. Για μια αποσπασματική παρουσίαση στα ελληνικά, βλ. http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2012/03/blog-post_4457.html,
[9] Λάγιος Γεώργιος, Κατασκευάζουμε αυτοκίνητο που καίει νερό, Τα Νέα, 20.3.2009.
[10] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον αταξικό ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012.
