Περί εποικοδομήματος, οικοδομήματος
και θεμελίων
Γράφει ο Κώστας Λάμπος
Όπως
η αρχιτεκτονική των κτιρίων, που αποτελεί την συνισταμένη όλων των παραμέτρων
που συνδυασμένα καθορίζουν την στατική αντοχή και πλοκή των υλικών μερών τους,
την πλαστικότητα και λειτουργικότητα του χώρου αλλά και την δυναμική της φόρμας
στη διάσταση του χρόνου σε όλα τα ορατά και αόρατα επίπεδα, οριοθετείται βασικά
από τα θεμέλιά τους, έτσι και η αρχιτεκτονική των κοινωνικών συστημάτων προσδιορίζεται
από τους θεμελιακούς θεσμούς τους που ορίζουν τη σχέση της εργαζόμενης κοινωνίας
με τα μέσα παραγωγής και με το προϊόν της παραγωγής, δηλαδή με την παραγωγική βάση
και τον πλούτο της κοινωνίας τους.
Όπως
η αρχιτεκτονική των κτιρίων εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου, αλλάζοντας
υλικά, εποικοδόμημα, οικοδόμημα και θεμελίωση, έτσι και τα κοινωνικά συστήματα
οφείλουν να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται στα καινούργια δεδομένα με σκοπό
να ικανοποιήσουν καινούργιες ανάγκες αξιοποιώντας καινούργιες δυνατότητες.
Αυτή
η αέναη κίνηση των πραγμάτων διαμορφώνει την ζωντανή κοινωνική πραγματικότητα,
η οποία όμως όσον αφορά στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών αγνοείται από
τους πολλούς, συχνά μάλιστα και από καλοπροαίρετους αναλυτές, και
στραγγαλίζεται από εκείνους που ταυτίζονται με έναν συγκεκριμένο τύπο
κοινωνικής οργάνωσης και εμποδίζουν, για λόγους ιδιωτικού συμφέροντος, την
μετεξέλιξή των κοινωνιών τους περιορίζοντας τις αναγκαίες αλλαγές στο λεγόμενο
εποικοδόμημα, γνωστό και ως ‘πολιτικό σύστημα’ και στην διακοσμητική
μεταρρύθμιση των εσωτερικών χώρων, χωρίς να αλλάζουν το οικοδόμημα, τη θεμελίωσή
του και φυσικά την αντικοινωνική λειτουργικότητά του.
Ζούμε
σε ένα κοινωνικό σύστημα που είναι θεμελιωμένο πάνω στην ατομική ιδιοκτησία[1],
στο σύστημα του καπιταλισμού που παρακμάζει και αδυνατεί να ανταποκριθεί στις
ανάγκες των σύγχρονων κοινωνιών[2], επειδή:
· Η
ιδιοσυστασία του δεν του επιτρέπει να αξιοποιήσει για λογαριασμό του κοινωνικού
συνόλου τις σύγχρονες δυνατότητες που προσφέρουν οι σύγχρονες επιστήμες και η
τεχνολογία, που σε συνθήκες κοινοκτημοσύνης και κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης θα
μπορούσαν να αλλάξουν την αρχιτεκτονική της κοινωνικής συγκρότησης προς την
κατεύθυνση της κοινωνικής ισότητας και της κοινωνικής απελευθέρωσης της εργαζόμενης
ανθρωπότητας.
· Ο
υπαρξιακός εγωισμός του το αναγκάζει να χρησιμοποιεί καταχρηστικά και
επιλεκτικά τις επιστήμες και την τεχνολογία για την βίαιη διαιώνιση της κυριαρχίας
των λίγων που κατέχουν τα μέσα παραγωγής, του 1%, πάνω στους πολλούς, στο 99%, με
συνέπεια να καταστρέφει την Βιόσφαιρα, δηλαδή, τους φυσικούς-υλικούς όρους της
ζωής πάνω στον πλανήτη και να καταδικάζει την αποφασιστική πλειονότητα της
ανθρωπότητας στην φτώχεια και στην εξαθλίωση.
Η
αλήθεια των αιώνων, των λαών και των αγώνων δείχνει ότι η εργαζόμενη ανθρωπότητα
γνωρίζει ότι τόσο το εποικοδόμημα, δηλαδή το ‘πολιτικό σύστημα’, όσο και το
οικοδόμημα καθορίζονται αυστηρά από το είδος, το βάθος και την έκταση των θεμελίων,
και όσον αφορά στα κοινωνικά συστήματα τα θεμέλια δεν είναι τίποτα άλλο από τη
σχέση των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού με τα μέσα
παραγωγής, γι αυτό και ποτέ δεν αποδέχτηκαν ως μοίρα τους κοινωνικά συστήματα
θεμελιωμένα πάνω στην ατομική ή/και στην κρατική ιδιοκτησία που παράγουν οικονομικοκοινωνική
ανισότητα, βία, διακρίσεις, φτώχεια και καταστροφή.
Γι
αυτό και στα πλαίσια μιας προϊούσας συνειδητοποίησης σπρώχνουν αργά αλλά σταθερά
τις εξελίξεις προς την κοινωνική ισότητα και την κοινωνική αυτοδιεύθυνση, αλλάζοντας
σταδιακά τα θεμέλια του κοινωνικού οικοδομήματος, καταργώντας την ατομική/κρατική
ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής, αχρηστεύοντας τόσο το καπιταλιστικό οικοδόμημα
όσο και το αντίστοιχο ‘πολιτικό σύστημα’, χτίζοντας στη θέση τους την άμεση
δημοκρατία και την αταξική κοινωνία πάνω στα στέρεα θεμέλια της κοινοκτημοσύνης,
του κοινωνικο-οικονομικού ορθολογισμού, της ισοκατανομής, της αμοιβαίας και
αλληλέγγυας συνεργασίας και του οικουμενικού ουμανιστικού πολιτισμού.
Αυτές
τις εξελίξεις τις αντιλαμβάνεται ως έναν εφιάλτη του το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα
και προσπαθεί κινητοποιώντας ολόκληρη την συστημική γραφειοκρατία του, την αργυρώνητη
πανεπιστημιακή και εξωπανεπιστημιακή διανόησή του και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
να εμποδίσει τον αντισυστημικό επιστημονικό δημόσιο διάλογο για το ρόλο της ατομικής
ιδιοκτησίας ως την κύρια αιτία της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Με την οργανωμένη
παραπληροφόρηση της εργαζόμενης ανθρωπότητας, με τον περιορισμό της κριτικής προς
το ‘πολιτικό σύστημα’, σε ένα είδος πολιτικής μουρμούρας, γκρίνιας και
μοιρολατρίας με στόχο τα αναλώσιμα και εργαλειοποιημένα συστημικά πολιτικά κόμματα
και τους αχυράνθρωπους επαγγελματίες πολιτικούς αποσκοπεί στην απενοχοποίηση του
‘ιερού δισκοπότηρου’ του καπιταλισμού, της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα
παραγωγής η οποία καταλήγει στην ακραία ανισοκατανομή του κοινωνικά παραγόμενου
πλούτου, στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Το
συμπέρασμα είναι ότι κάθε ανάλυση που περιορίζεται στο πολιτικό εποικοδόμημα,
στο λεγόμενο ‘πολιτικό σύστημα’ και δεν αναδείχνει τον καταστροφικό και
αντικοινωνικό ρόλο της ατομικής ιδιοκτησίας
πάνω στα μέσα παραγωγής, καταντάει, ανεξάρτητα από τις προθέσεις του αναλυτή,
μια απολογητική ιδεολογία του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου μασκαρεμένη με ‘προοδευτική’
ακόμα και με ‘αριστερή’ επιχειρηματολογία. Στην ουσία κάθε ανάλυση που πασχίζει
να μας πείσει ότι για την ανθρώπινη τραγωδία και την καπιταλιστική βαρβαρότητα
δεν φταίει το κεφάλαιο και η ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής, αλλά
οι κρατικοδίαιτοι πολιτικοί εκφραστές τους, δηλαδή τα αναλώσιμα πολιτικά κόμματα
και οι αχυράνθρωποι επαγγελματίες πολιτικοί που δρουν ως παρένθετα νομικά και
φυσικά πρόσωπα για λογαριασμό του κεφαλαίου και σε βάρος της εργαζόμενης ανθρωπότητας,
βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου.
Κι
αυτό γιατί στον 21ο αιώνα συντρέχουν όλες οι αντικειμενικές προϋποθέσεις
για έναν καλύτερο κόσμο, για έναν κόσμο χωρίς αφεντικά και δούλους, για έναν κόσμο
της κοινωνικής ισότητας[3]. Για
την όποια ανωριμότητα των υποκειμενικών προϋποθέσεων δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε
τα θύματα της βίας, του φόβου, της πείνας, της ανεργίας και του σκοταδισμού[4],
αλλά εκείνους που με αμφίβολης αντικειμενικότητας αναλύσεις σκορπάνε σύγχυση
και προκαλούν μοιρολατρία. Κι ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν όσοι ανιστόρητοι και
τυφλοί εξουσιομανείς αντιμετωπίζουν τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης
και του Πολιτισμού ως «μάζες» ή ως «όχλο» και «ποίμνιο» που χρειάζονται τάχα δεξιούς,
αριστερούς και αριστεροδέξιους μουλάδες, μεσσίες, ‘ηγέτες’ και σωτήρες, γιατί τάχα
στερούνται δικής τους ταξικής και κοινωνικής συνείδησης και συνεπώς στερούνται τάχα
της ικανότητας να αυτοκυβερνηθούν.
Όλοι
αυτοί οι μακελάρηδες, δείχνει η ιστορία, θα ξυπνήσουν όταν οι ψευδαισθήσεις τους
θα γίνουν εφιάλτες τους, όταν, σύντομα, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης
και του Πολιτισμού απαλλαγμένες από εξουσιαστικές ιδεολογίες και μύθους περί ‘πολιτικών
συστημάτων’ θα μπαίνουν, πνευματικά, πολιτικά και οργανωτικά χειραφετημένες, δυναμικά
και μαζικά στο προσκήνιο της ιστορίας για να χτίσουν ένα καινούργιο
αμεσοδημοκρατικό και αταξικό κοινωνικό σύστημα.
[1] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Η γέννηση
και ο θάνατος της ατομικής ιδιοκτησίας. Η ατομική ιδιοκτησία ως μήτρα βία, εξουσίας, ανισότητας, εγκληματικότητας,
σκοταδισμού και ανηθικότητας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2017.
[2] Βλέπε, Λάμπος Κώστας,
Αμερικανισμός και παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της παρακμής,
ΠΑΠΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.
[3] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση
Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την
κοινωνική ισότητα και τον Ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012.
[4] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Θεός και
Κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα
2015.
