Η μεγάλη απάτη της
θεωρίας περί ‘ανθρώπινης παρέμβασης’ στο περιβάλλον
και στο κλίμα
Γράφει ο Κώστας
Λάμπος
Οι δυνάμεις της Φύσης και οι
φυσικοί νόμοι υπήρξαν από καταβολής του ανθρώπου σκληροί απέναντί του, αλλά
ταυτόχρονα και συνεπείς παιδευτές του, με την έννοια ότι τον έσπρωχναν με κάθε
δοκιμασία στην αναζήτηση λύσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των
συνεπειών τους. Αυτό συμβαίνει άλλωστε με και κάθε άλλη μορφή ζωής αλλά
ενστικτωδώς και όχι συνειδητά, όπως συμβαίνει με τον άνθρωπο. Με αυτήν την έννοια η Φύση δεν είναι μόνο η ασύνειδη
δημιουργός αλλά και η πρακτική παιδαγωγός
της ζωής, διαδικασία που οδήγησε στην διαβαθμισμένη βασανιστική εξέλιξή της με κορυφαία μορφή της
αυτή του έλλογου και σκεπτόμενου ανθρώπου, του μοναδικού άλλωστε δημιουργήματός
της που αισθάνεται δέος και σεβασμό απέναντί της, στοιχεία που από δυνάμεις
αναζήτησης, πολιτισμού και ελευθερίας οι
εξουσίες τα ευνούχισαν και τα μετέτρεψαν για λόγους ιδίου συμφέροντος σε λογής-λογής θρησκευτική πίστη υποταγής και εθελοδουλίας.
Αυτή η πραγματικότητα καταρρίπτει όλες εκείνες τις ρηχές θεωρίες που αποδίδουν
ευθύνες «στην ανθρώπινη παρέμβαση», έτσι γενικά και αφηρημένα, για να απενοχοποιήσουν
το σπάταλο, το χαοτικό, τα απάνθρωπο και καταστροφικό καπιταλιστικό σύστημα και
να παραπλανήσουν τα θύματα του καπιταλισμού και των ακραίων φυσικών φαινομένων
σχετικά με τους υπεύθυνους για την καταστροφή του περιβάλλοντος και για τα
ακραία καιρικά φαινόμενα.
Οι
πρόσφατες μεγάλες καταστροφές εξαιτίας
ακραίων κλιματικών/καιρικών φαινομένων ξαναζωντανεύουν τους προβληματισμούς των
κοινωνιών τόσο για τις αιτίες, όσο και για τις δυνατότητες των οργανωμένων
κοινωνιών να προφυλαχτούν από αυτά. Οι εξουσιαστικοί
μηχανισμοί παραπλάνησης των κοινωνιών έπιασαν και πάλι δουλειά επιστρατεύοντας αγράμματους
ή/και αργυρώνητους κονδυλοφόρους και κάθε λογής φαντασμένους ‘πλύστες εγκεφάλων’
με το γνωστό παραμύθι, ότι για όλα αυτά ‘φταίει ο άνθρωπος’ και μάλιστα ‘ο
αμαρτωλός άνθρωπος’ και γι αυτό μας τιμωρεί ο ‘θεός’.
Όμως
από ακαδημαϊκούς και διαπρεπείς επιστήμονες, δεν περιμένει κανείς να παρουσιάζουν
το περιβαλλοντικό ζήτημα σαν ένα ‘προπατορικό αμάρτημα’, σύμφωνα με το οποίο
για την καταστροφική του περιβάλλοντος και την απορρύθμιση του κλίματος ‘φταίει η ανθρωπογενής παρέμβαση’, δηλαδή
ο άνθρωπος’, έτσι γενικά και αφηρημένα. Κι αυτό γιατί αυτή η θεωρία
παντρεύεται με το άλλο ‘προπατορικό αμάρτημα’, σύμφωνα με το
οποίο όλοι γεννιόμαστε αμαρτωλοί επειδή οι υποτιθέμενοι πρόγονοί μας
ο Αδάμ, η Εύα και ο Όφις του υποτιθέμενου παραδείσου, του υποτιθέμενου
‘θεού’, ‘έφαγαν από το δέντρο της Γνώσης του καλού και του κακού’
και γι αυτό, ως γνώστες και ικανοί να γνωρίζουν ποιο είναι το καλό και ποιο το
κακό, εκδιώχθηκαν από τον ‘παράδεισο’ από τον ίδιο τον ‘δημιουργό τους’,
χάνοντας την ‘ιθαγένεια και την αθανασία τους’, που σημαίνει, με σύγχρονη
αναλογία, ότι εξορίστηκαν ως αντικαθεστωτικοί για να
πεθαίνουν από την εξαντλητική δουλειά, από την πείνα και από
τις φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς, πλημμύρες, κατακλυσμούς, λοιμούς,
λιμούς, πυρκαγιές, κατακτητικούς πολέμους και ούτω
καθεξής.
Όσοι είναι οπαδοί
αυτής της θεωρίας οφείλουν στο όνομα της επιστήμης που υποτίθεται ότι
‘διακονούν’ να διερωτηθούν αν και κατά πόσον ευθύνονται οι ίδιοι, τα παιδιά
τους, τα εγγόνια τους και τα εκατομμύρια των συνανθρώπων μας που άνευ πόρων και
πλούτου πεθαίνουν κάθε μέρα από την ρύπανση του περιβάλλοντος,
την απορρύθμιση του κλίματος και από τις οικονομικοκοινωνικές
ανισότητες που καταλήγουν στους απάνθρωπους και
καταστροφικούς πολέμους με σκοπό την διατήρηση και το μεγάλωμα των
περιουσιών του 1% που κατέχει ως ατομική ιδιοκτησία του τα μέσα
παραγωγής, ελέγχει την παγκόσμια οικονομία και λεηλατεί τις ζωές του 99% του
πληθυσμού του πλανήτη μας. Θα πρέπει επίσης να διερωτηθούν αν οι
ίδιοι, τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους και τα εκατομμύρια των συνανθρώπων
μας που πεθαίνουν πριν την ώρα τους κάθε μέρα, έχουν την ίδια
ευθύνη, δηλαδή το ίδιο ενεργειακό αποτύπωμα, με τους ολιγάρχες, τους
μεγαλοϊδιοκτήτες βιομηχανιών τροφίμων, φαρμάκων, χημικών σκευασμάτων, διυλιστηρίων,
πετροχημικών προϊόντων, χημικών όπλων, όπλων μαζικής καταστροφής, ορυχείων,
πυρηνικής ενέργειας, υπεραλίευσης, αποδάσωσης, κ. λπ.,
κ. λπ., που παράγουν πέρα από τους καθημερινούς
ρύπους χωρίς να τηρούν προδιαγραφές περιορισμού της όποιας ρύπανσης παράγουν,
αλλά παράγουν συνειδητά, για την μεγιστοποίηση των κερδών
τους, σκληρούς ρύπους στα πλαίσια σχεδιασμένης παρέμβασης
για να πιέσουν μέσω περιβαλλοντολόγων και περιβαλλοντολογούντων’ κυβερνήσεις να
πάρουν αντιρρυπαντικά μέτρα με τα οποία οι κοινωνίες θα επιβαρυνθούν με το
κόστος αντιρρυπαντών και αντιρρυπαντικών φίλτρων και ουσιών που τα παράγουν οι
ίδιοι που ρυπαίνουν.
Με άλλα λόγια όσοι
είναι οπαδοί αυτής της θεωρίας οφείλουν, στο όνομα της επιστήμης που υποτίθεται
ότι ‘διακονούν’ και μάλιστα στο όνομα των συμφερόντων των κοινωνιών τους και
της ανθρωπότητας, να διερωτηθούν αν οι ευθύνες για το πρόβλημα της ρύπανσης του
πλανήτη με τις εξαιρετικά καταστροφικές συνέπειες είναι πρόβλημα
μέσου όρου που σημαίνει ότι διαιρούμε τον αριθμό των
τρισεκατομμυρίων δολαρίων που εκτιμούν (ποιοι αλήθεια και πώς
εκτιμούν την διαρκώς αύξουσα καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας
και πόσο αποτιμούν τα εκατομμύρια των ανθρώπινων ζωών που χάνονται;) την ζημιά
δια του αριθμού των κατοίκων του πλανήτη για να χρεώσουν ισομερώς τον καθένα μας;
Όμως έτσι παρακάμπτεται η πραγματικότητα, που θέλει να αποκρύψει αυτή η ακραία
θεωρία περί ‘ανθρώπινης ευθύνης’, για μια θεσούλα και για μια χούφτα
δολάρια, τον συστημικό χαρακτήρα της
περιβαλλοντικής καταστροφής και της κλιματικής απορρύθμισης που δεν είναι,
βέβαια, μια απρόσωπη ευθύνη, αφού είναι γνωστό ότι έχει συγκεκριμένα πρόσωπα
της σκοτεινής οικονομίας, διαπλεκόμενους επιχειρηματίες, ‘σπόνσορες’
πανεπιστημίων με παράξενες, στημένες και αντιεπιστημονικές θεωρίες που τάχα
τεκμηριώνουν ότι τα περί καταστροφής του περιβάλλοντος είναι ψέματα και με
αυτές εφοδιάζουν πλιατσικολόγους προέδρους μεγάλων δυνάμεων και ‘πρόθυμους
ηλιθίους’ πρωθυπουργούς μικρών χωρών της μαύρης οικονομίας και της φοροδιαφυγής με υπερμεγέθεις τραπεζικούς
λογαριασμούς, με τηλέφωνα και διευθύνσεις.
Ας λογικευτούμε και ας αναγνωρίσουμε ότι για την
περιβαλλοντική καταστροφή δεν φταίνε ‘οι άνθρωποι’ γενικά και αφηρημένα, αλλά
εκείνοι οι άνθρωποι που ως οικονομικοκοινωνικό σύστημα με βάση την
ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής πλουτίζουν ρυπαίνοντας και
καταστρέφοντας την ανθρωπότητα, την Φύση και τον πλανήτη, γιατί μόνο
με αυτήν την αλήθεια θα μπορέσουμε να σταματήσουμε τον καπιταλιστικό
κατήφορο και να ξαναφέρουμε την ανθρώπινη πορεία στον δρόμο του ορθολογισμού,
της κοινωνικής ισότητας, της ισότιμης συνεργασίας, της κοινωνικά ελεγχόμενης
οικονομικής δραστηριότητας, του σεβασμού της γήινης Βιόσφαιρας και της
παγκόσμιας ειρήνης. Ας κατανοήσουμε ότι η ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα
παραγωγής και η ιδιωτική επιχειρηματικότητα γεννούν βίαιες κοινωνικές
συγκρούσεις, ακραίες κοινωνικές και κρατικές συμπεριφορές, εχθρότητα των
σφετεριστών και καταστροφέων προς την Φύση με αποτέλεσμα την εκδίκηση της
Φύσης, η οποία όμως, ως τυφλή και ασύνειδη, δεν πλήττει τους
πραγματικούς υπεύθυνους και τις ακραίες περιουσίες τους γιατί αυτοί έχουν πάρει
τα μέτρα τους, αλλά τους φτωχούς ανθρώπους που έχουν κάποιες μικρές πλασματικές
ή δεν έχουν καθόλου περιουσίες.
Η κατανόηση αυτής της πραγματικότητας μπορεί να μας
οδηγήσει ως κοινωνίες και ως ανθρωπότητα στην αποκατάσταση της ενότητας
Κοινωνίας και Φύσης και της αμοιβαίας συνεργασίας που θα μετριάσει άμεσα, και
προοπτικά θα περιορίσει δραστικά, στο μέτρο βέβαια που αυτά σχετίζονται με τον
συστημικό ανορθολογισμό, τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατά συνέπεια και τις
ζημιές που προκαλούνται από αυτά. Από αυτή την αναγκαία κοινωνική αλλαγή που
μπορεί να περιορίσει οριστικά τα ακραία οικονομικοκοινωνικά φαινόμενα τα οποία
ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τα ακραία φυσικά φαινόμενα μας
χωρίζουν οι ακραία πονηρές, μεροληπτικές, αντιεπιστημονικές αλλά βολικές για
τους κατασκευαστές και διακινητές τους θεωρίες, αλλά μπορεί και
πρέπει να μας ενώσει η μοναδική λυτρωτική αλήθεια ότι ο καπιταλισμός και η
ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής ευθύνονται στον μεγαλύτερο βαθμό
τόσο για την αύξηση της συχνότητας και της έντασης όσο και για την καταστροφικότητα των ακραίων
φυσικών φαινομένων, όπως ευθύνονται και για τα ακραία κοινωνικά
φαινόμενα για τα οποία οι ακραίες θεωρίες προσπαθούν να θολώσουν την
γνώμη και την κρίση των συνανθρώπων μας. Όσο για την συζήτηση και τις
αντιφατικές προτάσεις, για την εκ των υστέρων αντιμετώπιση αυτών των
καταστροφικών φαινομένων, αυτή καταντάει αδιέξοδη γιατί αφήνει εκτός προσοχής
της πρόληψη, προφανώς επειδή το καταστροφικό κεφάλαιο τρέφεται και αναπαράγεται,
όπως η Ύαινα από τα πτώματα, από τις καταστροφές γονατισμένων οικονομιών και
χωρών με τις πολιτικές λιτότητας, ‘μεταρρυθμίσεων
a la Greece, ‘ανασυγκρότησης’ τύπου
ιδιωτικοποιήσεων και υποθήκευσης της δημόσιας περιουσίας και δανεισμού των
πληγησών χωρών που ενισχύουν την πολύπλευρη εξάρτησή τους από την προστάτιδα μητρόπολη,
το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το ΝΑΤΟ και τους άλλους πρωτοδευτεροξάδερφους
θεσμούς της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου.
Οι σύγχρονες δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και
του Πολιτισμού οφείλουν να κατανοήσουν ότι οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι και οι
νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί, αλλά και οι λεγόμενοι ‘προοδευτικοί’,
μέχρι και οι μεσσιανικές ‘αριστερές εξουσιαστικές πρωτοπορίες’
δέσμιοι σκοταδιστικών και ιδεολογικών μύθων αδυνατούν να
αυτονομηθούν πνευματικά, επιστημονικά και πολιτικά και ονειρεύονται το
πισωγύρισμα της ανθρωπότητας στον 19ο και 20ο αιώνα,
αν όχι και πιο πίσω. Γι αυτό οι σύγχρονες δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης
και του Πολιτισμού οφείλουν να αναδειχθούν στο ιστορικό υποκείμενο του 21ου
αιώνα και αφού αφοπλίσουν ηθικά, πνευματικά, οικονομικά και πολιτικά το σύστημα
των οικονομικοκοινωνικών ανισοτήτων, να ανοίξουν τον δρόμο για έναν καλύτερο
κόσμο, τον κόσμο της κοινωνικής ισότητας, ο οποίος χάρη στις διαχρονικές θυσίες
της ανθρωπότητας γίνεται μέρα τη μέρα με την σύγχρονη επιστήμη και
τεχνολογία εφικτός, με τον όρο ότι η επιστήμη και η τεχνολογία θα
απελευθερωθούν από το κεφάλαιο και από τις χίμαιρες του καπιταλισμού.
