Τρίτη 18 Μαρτίου 2025

Η δίκη και ο θάνατος του ‘Σωκράτη’ 

(Μύθος και πραγματικότητα) 

 Γράφει ο Δρ. Κώστας Λάμπος 

claslessdemocracy@gmail.com,

http://www.classlessdemocracy.blogspot.com, 



«Είδα τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα σαν συμπτώματα εκφυλισμού, σαν όργανα της ελληνικής αποσύνθεσης, σαν ψευδοέλληνες, σαν ανθέλληνες».  Φρίντριχ. Νίτσε 

«Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό»  Διονύσιος Σολωμός 

«Ο χρόνος αποκαλύπτει τα πάντα και τα φέρνει στο φως»  Σοφοκλής

 «Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον»  Κομφούκιος 

«Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον»  Τζωρτζ Όργουελ 

 «Όσο οι νεκροί, τα λάθη και το ψέμα τους θα κυβερνούν τους ζωντανούς, οι ζωντανοί δεν θα ορίζουν την αλήθεια, την ζωή και το μέλλον τους»  Σατσόκ Σοπμάλ 

 «Πάρτε από τους βωμούς του παρελθόντος τη φωτιά, όχι τις στάχτες»  Jean Jaures 

 

 Το λεγόμενο ‘σωκρατικό πρόβλημα’, με την έννοια της ποιας σχέσης μεταξύ του πραγματικού και του πλατωνικού Σωκράτη, ταλανίζει, εδώ και χιλιάδες χρόνια, την παγκόσμια φιλοσοφία και μαζί της και την παγκόσμια πνευματική ζωή, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμα απαντηθεί, επειδή ο Πλάτωνας θα ήταν ξεβράκωτος και οι εξουσίες χωρίς ιδεολογία. Ιστορικές πηγές για έναν λαλίστατο, ‘φιλόσοφο’ και μάλιστα ‘θεμελιωτή της φιλοσοφίας’, Σωκράτη, όπως τον παρουσιάζει ο Πλάτωνας δεν υπάρχουν. Βέβαια ούτε και για τον πραγματικό Σωκράτη υπάρχουν, πέρα από το γεγονός πως, ο Σωκράτης του μαρμαροτεχνίτη Σωφρονίσκου και της μαμής Φαιναρέτης, (490-399 π.χ.), μαρμαροτεχνίτης και ο ίδιος, έζησε τη ζωή του ως ένας μέσος, ασήμαντος, κοινός, χωρίς πλούτο και αιρετά πολιτικά αξιώματα, Αθηναίος Πολίτης, με τις όποιες αρετές και τα όποια ελαττώματά του. Αυτός, ο πραγματικός Σωκράτης, δικάστηκε, καταδικάστηκε και θανατώθηκε για τα όποια υπαρκτά πολιτικά αδικήματα, για τα οποία η Ηλιαία τον έκρινε ένοχο. 

Το γεγονός πως αυτός ο Σωκράτης δεν άφησε κανένα γραπτό έργο, ούτε μια αράδα που να μας λέει κάτι για τα πιστεύω του, αλλά και κανένας σύγχρονός του ιστορικός δεν αναφέρει τίποτα γι’ αυτόν ως φιλόσοφο, δεν εμπόδισε, αλλά, μάλλον φαίνεται πως διευκόλυνε τον Πλάτωνα να αποσπάσει την ηθική και την εξουσία από την κοινωνία, για να θεμελιώσει με τους θεατρικούς μονο(δια)λόγους του, αυθαίρετα, ερήμην αλλά στο όνομα του Σωκράτη, την μεταφυσική ιδεολογία. Αυτή η ενέργεια του Πλάτωνα δίχασε συνειδητά την φιλοσοφία και την κατάντησε ευνούχο της τάξης του, της τάξης των ευγενών/ολιγαρχικών καθώς και της διαχρονικής ολιγαρχικής και ολοκληρωτικής εξουσίας που αναπαράγεται στην βάση του διχασμού της κοινωνίας σε τάξεις εχθρικές και ανταγωνιζόμενες για λογαριασμό της κοινωνικής ανισότητας, με όσα αυτά συνεπάγονται. Ο ψεύτικος, ο ‘πλατωνικός, ο εικονικός Σωκράτης’, ο πλατΣωκράτης, το δημιούργημα του Πλάτωνα και ‘ελέω θεού και δαιμονίων φιλόσοφος’ αποτελεί έναν κακότεχνο μύθο που, επειδή φετιχοποιεί στην μορφή ‘ο θεός είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων’, δηλαδή απενοχοποιεί την εκάστοτε καταπιεστική, αντικοινωνική και εκμεταλλευτική εξουσία, εμφυτεύτηκε έντεχνα, ως μεταφυσική, εικονική πραγματικότητα, στο συλλογικό υποσυνείδητο, με συνέπεια να λειτουργεί ως διαχρονικά ψευδής και νόθα συνείδηση σε μεγάλο τμήμα της ανθρωπότητας. Κι’ αυτό προκειμένου να απομακρυνθεί η κοινωνία/ανθρωπότητα από την πρωταγόρεια αλήθεια, σύμφωνα με την οποία ‘ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων’. Ψευδής συνείδηση, αλλά δια της βίας, του σκοταδισμού και της παραπλάνησης, έγινε τόσο ‘δική μας’ που είμαστε ικανοί να σκοτώσουμε ή και να σκοτωθούμε για την υποτιθέμενη αληθινότητά της. 

Στην πραγματικότητα δεν δικάστηκε και θανατώθηκε ο ‘πλατωνικός Σωκράτης’, που εμφανίστηκε ως μυθιστορηματικό πρόσωπο πολλά χρόνια μετά από τον θάνατο του πραγματικού Σωκράτη και συνεπώς τα όσα περιγράφει ο Πλάτωνας περί δίκης, απολογίας και θανάτου αποτελούν κατασκευή που αναφέρεται στον άχρονο φανταστικό Σωκράτη του Πλάτωνα, στον πλατωνικό Σωκράτη, τον πλατΣωκράτη. Το γεγονός όμως, πως μεταξύ των δύο ουδεμία άμεση και πραγματική σχέση υπήρξε, δείχνει πως όλα αυτά αποτελούν μυθιστορία, κοινώς παραμύθι του Πλάτωνα, που ως τέτοιο δημιουργεί, εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια, ψευδείς εικόνες ζωής, νόθες συνειδήσεις, που εσκεμμένα, μεθοδικά και με δόλο εξυπηρετούν και αναπαραγόμενα αναπαράγουν, τις εκάστοτε εκμεταλλευτικές και καταπιεστικές ολιγαρχικές εξουσίες, ανισότητες, ανταγωνισμούς, καταστροφικούς πολέμους που τελικά πήραν την μορφή του σκοταδιστικού θεοκρατικού Μεσαίωνα, της σύγχρονης καπιταλιστικής βαρβαρότητας και απειλούν με την απόλυτη καταστροφή του πολιτισμού και της ζωής της ίδιας. Έτσι αποτελεί μεγάλο μύθο ο ισχυρισμός ότι ο Σωκράτης καταδικάστηκε για τις φιλοσοφικές και τις πολιτικές ιδέες του, επειδή τάχα, παρ’ ότι ‘θεόσταλτος’, δεν πίστευε στους θεούς και απλά κατέκρινε το καθεστώς του δημοκρατικού πολιτεύματος, ονομάζοντας βλακώδη την εκλογή των αρχόντων από τους πολίτες, αλλά επειδή πίστευε και συνωμοτικά προσπαθούσε να επιβάλει την αντίληψη πως η πολιτική ως άσκηση εξουσίας δεν είναι υπόθεση γνώσης ή άγνοιας των πολλών, αλλά της θείας πρόνοιας αποκλειστικοί φορείς της οποίας φέρονται να είναι οι ‘ευγενείς’ ολιγαρχικοί ως κατ’ ανάγκην επαγγελματίες πολιτικοί, γιατί διαφορετικά θα κυβερνηθούν ‘δημοκρατικά από τους κατωτέρους τους’.

Ο πραγματικός Σωκράτης, όπως συνάγεται από τις ελάχιστες πηγές, συμμετείχε μεταξύ πολλών άλλων, ως ενεργός οπαδός, σε έναν κλειστό συνωμοτικό κύκλο ‘ευγενών’ ορκισμένων εχθρών της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και καταδικάστηκε γιατί συνέπραξε με τους ολιγαρχικούς που την κατέλυσαν δυό φορές, με επικεφαλής τον Κριτία και τον Χαρμίδη, που ήταν θείοι του Πλάτωνα, αλλά και τον Αλκιβιάδη, τον Νικία, τον Λάχη και άλλους. Οι εκ των υστέρων υποτιθέμενοι ‘μαθητές του Σωκράτη’, αφού τον ‘αγιοποίησαν’, για λόγους ιδεολογικοπολιτικούς προφανώς, αφιέρωσαν, κύρια μετά τον θάνατό του, την ζωή τους στην καταστροφή της Αθήνας και πήραν ενεργό μέρος σε πολλές προσπάθειες ανατροπής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Θεωρητικός εκφραστής και ιδεολογικός καθοδηγητής αυτής της συνομωσίας ήταν, σύμφωνα με όλες τις πηγές και τις ενδείξεις, ο ίδιος ο Πλάτωνας, πράγμα που με τις πολλές παράνομες ενέργειες τού ίδιου, των πλατωνιστών και των εκάστοτε εξουσιαστών, έμεινε μέχρι σήμερα, για πολλούς λόγους, ανομολόγητο και γι’ αυτό αποτέλεσε διαχρονικά την μαύρη σελίδα στην ιστορία της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας και της αρχαίας Ελλάδας. 

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, ξεκίνησε με τις μεταρρυθμίσεις του μυθικού Θησέα, γύρω στο 1000 π.χ., ο οποίος δρασκέλισε δυναμικά από την αγριότητα και την προϊστορία στην ιστορία και στον πολιτισμό, θεσμοθετώντας για πρώτη φορά την ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία των Πολιτών καταργώντας τις κοινωνίες των γενών και των φυλών. Αυτή η δημοκρατική τομή ολοκληρώθηκε σταδιακά και συνεχώς εξελισσόμενη κορυφώθηκε για εκατόν σαράντα συνεχή χρόνια, από το 462 της παλιάς χρονολόγησης (π. χ.), μέχρι το 322 π. χ., που ονομάστηκαν ‘Χρυσός Αιώνας’ και έλαμψε από το 461 π. χ., μέχρι το 429 π. χ., περίοδος που καταγράφτηκε στην ιστορία ως ‘Εποχή του Περικλή’. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία γνώρισε μόνο δύο βραχύβια διαλείμματα. Την ‘Αρχή των Τετρακοσίων’ πού κατέλαβε την εξουσία με το πραξικόπημα του 411 π. χ., που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και ανέτρεψε τη δημοκρατική κυβέρνηση της αρχαίας Αθήνας και την αντικατέστησε με μια βραχύβια ολιγαρχία και το καθεστώς των ‘Τριάκοντα Τυράννων’ που το 404 π. χ., την εγκαθίδρυσε η Σπάρτη ανατρέποντας την δημοκρατική εξουσία, για μόλις οκτώ μήνες. 

Η πόλη των Αθηνών και η Αθηναϊκή Δημοκρατία προσπαθούν, πέντε χρόνια μετά την ήττα τους στον Πελοποννησιακό πόλεμο, να ανασυγκροτηθούν για να ξαναβρούν τον ξεχωριστό, μεταξύ των υπόλοιπων Ελληνικών Πόλεων, βηματισμό τους και γι’ αυτό προσπάθησαν να κλείσουν τους λογαριασμούς τους με την ολιγαρχία. Προφανώς υπ’ αυτές τις συνθήκες, ο κατά την παράδοση ολιγαρχικός, θορυβώδης υβριστής, υπονομευτής και συκοφάντης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και μάλιστα σε συνθήκες πολέμου με την Σπάρτη, ο Σωκράτης του Σωφρονίσκου οδηγήθηκε, αρχές του 399 π. χ., στο ελεύθερο και ανεξάρτητο κοινωνικό δικαστήριο, στην Ηλιαία, από τον ποιητή Μέλητο, τον βυρσοδέψη Άνυτο και τον ρήτορα και πολιτικό Λύκωνα με την κατηγορία ότι: «Αδικεῖ Σωκράτης, οὓς μὲν ἡ πόλις νομίζει θεοὺς οὐ νομίζων, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινὰ εἰσηγούμενος,·ἀδικεῖ δὲ καὶ τοὺς νέους διαφθείρων. Τίμημα θάνατος». 

Το Δικαστήριο της Ηλιαίας, που απαρτιζόταν από 500 δικαστές οι οποίοι κληρώθηκαν από το σύνολο των άνω των 60 ετών ηλικιωμένων πολιτών, έκρινε τον Σωκράτη, με βάση τα στοιχεία που διέθετε, ένοχο με πλειοψηφία 281 έναντι 219 ψήφων. Στη δεύτερη ψηφοφορία, που αφορούσε την ποινή, η καταδίκη σε θάνατο ψηφίστηκε από 300 υπέρ έναντι 200 κατά της θανατικής καταδίκης. Η σχετικά ισχνή πλειοψηφία των καταδικαστικών ψήφων δεν δείχνει επηρεασμό των δικαστών, μάλλον το αντίθετο δείχνει, δεδομένης και της τότε ισχύουσας δικονομίας , πράγμα που δικαιολογείται, αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες και την κρισιμότητα των στιγμών κατά την διεξαγωγή της πραγματικής δίκης. Όμως ο Πλάτωνας, που δεν βρίσκονταν κοντά στον ‘δάσκαλό του’ κατά τις τελευταίες στιγμές του, παρά τα όσα ψευδώς και με λεπτομέρεια υποστηρίζει στον Φαίδωνα, οι ολιγαρχικοί και οι ανά τον κόσμον διαχρονικοί απόγονοί τους αμφισβητούν μεθοδικά και στο διηνεκές την εγκυρότητα της καταδικαστικής απόφασης για τον ‘αθώο Σωκράτη του Σωφρονίσκου’, αποσκοπώντας στην διαχρονική αμφισβήτηση της ιδέας της άμεσης δημοκρατίας, κρύβοντας στοιχεία που θα άλλαζαν την στάση της κοινωνίας. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά γεγονότα που δείχνουν πώς χειραγωγείται η α-λήθεια, προκειμένου να επέλθει λήθη της πραγματικότητας, να χειραγωγηθούν οι κοινωνίες και να εκτραπεί η ιστορία από τον δρόμο της προόδου και της κοινωνικής ισότητας: 

1. Κάποιοι, καλοπροαίρετοι ή αφελείς, που αρκούνται μόνο στην ρηχή ανάγνωση των έργων του Πλάτωνα, ή σε όσα ακούνε από επαγγελματίες εξουσιοδίαιτους πλατωνιστές και έχουν ταυτιστεί ιδεολογικά με τον πλατωνισμό, φτάνουν στο σημείο να οργανώνουν, έναντι αμοιβής φυσικά, θεατρικές παραστάσεις με θέμα την ‘αυθεντική αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη , θεωρώντας μάλιστα τους εαυτούς τους σπουδαίους υπερασπιστές του ‘αθώου Σωκράτη’, χωρίς να αντιλαμβάνονται, ή μήπως αντιλαμβάνονται, πως έτσι γίνονται κατήγοροι της ιδέας της Άμεσης Αθηναϊκής Δημοκρατίας, που ήταν και παραμένει ότι ανώτερο δημιούργησε ποτέ ο άνθρωπος σε θεσμικό επίπεδο οργάνωσης της κοινωνίας του, που περιμένει να καρπίσει ξανά στις σύγχρονες συνθήκες με υλικά τις σύγχρονες πολιτισμικές και επιστημονικοτεχνικές δυνατότητες για την ολιστική και δίκαιη ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του ανθρώπου και της ανθρωπότητας. 

2. Κάποιοι άλλοι λιγότερο καλοπροαίρετοι και προφανώς από υστεροβουλία οργάνωσαν ‘σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη στο πλαίσιο εκπαιδευτικών μαθημάτων, όπου και αθωώθηκε’ . 

3. Επίσης στο Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης, ‘έγινε για πρώτη φορά στην Αυστραλία, η επανάληψη της δίκης του Σωκράτη και μάλιστα από διακεκριμένους νομικούς […], μαζί με 300 πολίτες που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση και ανέλαβαν τον ρόλο των ενόρκων, κλήθηκαν να δικάσουν εκ νέου, τον μεγάλο φιλόσοφο. […]. Στο τέλος της διαδικασίας, δικαστές και ένορκοι αθώωσαν για μια ακόμα φορά τον Σωκράτη’ . Από άλλη πηγή πληροφορούμαστε πως: 

4. Στην Αθήνα και μάλιστα σε χώρο του Ιδρύματος Ωνάση, τον Μάιο του 2012, πραγματοποιήθηκε ‘νέα δίκη του Σωκράτη’, στην οποία παραβρέθηκαν 2.227 άτομα, μεταξύ των οποίων και κάποιοι ‘διακεκριμένοι’ λόρδοι, πανεπιστημιακοί καθηγητές του Δικαίου, πολιτικοί, ανώτατοι δικαστικοί και νομικοί από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ενωμένες Πολιτείες Αμερικής, που ‘συγκεντρώθηκαν στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να επαναλάβουν την δίκη του Σωκράτη. Και σ’ αυτήν την δίκη ο Σωκράτης, αθωώθηκε» , αλλά όχι και τόσο πανηγυρικά, αφού ακόμα και μετά από δυόμισι χιλιάδες χρόνια πλύσης εγκεφάλων ‘πέντε από τους δέκα δικαστές ψήφισαν υπέρ των Αθηναίων και οι άλλοι πέντε υπέρ του Σωκράτη, ενώ οι ένορκοι ψήφισαν 584 (70%) υπέρ του Σωκράτη και 282 (30%) υπέρ των Αθηναίων’ . Όταν όμως τέθηκε στο ‘δικαστήριο’, στους 2.227 παράγοντες της δίκης, το ερώτημα: «Αν σας έφερναν αδιάσειστα τεκμήρια ότι ο Σωκράτης ήταν ο αρχηγός του κόμματος των ολιγαρχικών της Αθήνας που εγκαθίδρυσε την Τυραννία των τριάκοντα με 1.800 δολοφονίες σε 9 μήνες και παρέδωσε την Αθήνα στους Σπαρτιάτες, αυτό θα σας έκανε να αλλάξετε γνώμη περί της αθωότητάς του» , τότε έγινε η πλήρης ανατροπή. Απάντησαν: ΝΑΙ 66% (1.470) και ΟΧΙ 34% (757), ποσοστά περίπου ίδια με αυτά της Ηλιαίας. Να σημειωθεί πως το 89%, δηλαδή οι 1.982, από τους 2.227 συμμετέχοντες δήλωσαν πως οι κατηγορίες κατά του Σωκράτη είχαν χαρακτήρα πολιτικής δίωξης. Το σημαντικότερο και εντυπωσιακότερο εύρημα, αυτής της παρωδίας δίκης, είναι πως 272, δηλαδή το 12% από τους συμμετέχοντες, θεωρούν, ακόμα και σήμερα, ότι ο πραγματικός Σωκράτης δεν δικάστηκε και καταδικάστηκε επειδή ήταν φιλόσοφος, που δεν ήταν, αλλά επειδή κατηγορήθηκε πως ‘ήταν ο πνευματικός ηγέτης των ολιγαρχικών της Αθήνας’ , που επιδίωκαν και πραγματοποίησαν δυό φορές την βίαιη ανατροπή της Δημοκρατίας. 

Πάντως από μια πρώτη ματιά και σύγκριση των τοτινών και των τωρινών αριθμητικών στοιχείων, προκύπτει μια κοινωνική σταθερά, που πρέπει να την κρατήσουμε, σύμφωνα με την οποία διαχρονικά, και υπό στοιχειώδεις συνθήκες ελευθερίας, υπάρχει ένας κοινωνικός συσχετισμός δυνάμεων, σε αναλογία της τάξης 70% προς 30%, μεταξύ δημοκρατικών και προοδευτικών από την μια και αντιδραστικών και ολιγαρχικών δυνάμεων από την άλλη πλευρά, η οποία όμως καταλήγει στο ‘διαχρονικό δημοκρατικό παράδοξο’, όπου σχεδόν πάντα η δημοκρατική πλειοψηφία του 70% περίπου να κυβερνιέται από μια μειοψηφία του 30%. Όμως αυτή η διαρκής, με άπειρους τρόπους και εκατομμύρια κείμενα, αναμόχλευση της δίκης και της καταδίκης του Σωκράτη του Σωφρονίσκου και η ταύτισή του με τον πλατωνικό μύθο του πλατΣωκράτη δεν είναι τυχαία, αλλά σκόπιμη, και λειτουργεί ως οξυγόνο που κρατά ζωντανό τον πλατωνισμό ως ιδεολογία της εκάστοτε εξουσίας, κάτι που πολλοί το υποψιάζονται, αλλά λίγοι τολμούν να το εκφράσουν, για ευνόητους λόγους, ταμπού της εκάστοτε εξουσίας, η οποία καλά κρατεί και καλλιεργεί τον πλατωνισμό, ως ιερό δισκοπότηρο του διαχρονικού σκοταδιστικού και εξουσιαστικού ιερατείου. 

Ο Βρετανός καθηγητής της Ελληνικής ιστορίας στη Σχολή Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, Paul Cartledge, το τόλμησε και υποστηρίζει πως ‘η δίκη του Σωκράτη, ήταν νομικά άρτια και ο Σωκράτης δικαίως κρίθηκε ένοχος για ασέβεια’ και μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε πως εννοούσε και για ‘συνειδητή υπονόμευση της δημοκρατίας για λογαριασμό των ολιγαρχικών εχθρών της Αθήνας’. Ο Θουκυδίδης μάλιστα πιστεύει ότι η εχθρική στάση των ευγενών και των ολιγαρχικών ενάντια στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, σε συνδυασμό με την υποστήριξή τους προς την ολιγαρχική Σπάρτη και την εχθρική Περσία που κατάληγαν σε αντιδικίες, στάσεις και συγκρούσεις που μάστιζαν την Αθήνα, αλλά και με τα δεινά που ενέσκηψαν στην πόλη μετά τον μεγάλο λοιμό, είχαν σε μεγάλο βαθμό συμβάλλει στην ήττα της Αθήνας από τη Σπάρτη. Φαίνεται πως ο μαρμαροτεχνίτης Σωκράτης του Σωφρονίσκου ανήκε στους απολογητές ιδεολόγους των ολιγαρχικών και στους οργανωμένους ενεργούς αρνητές της Δημοκρατίας, αλλά η Αμνηστία του 403 π. χ., που προστάτευε αναδρομικά τους ολιγαρχικούς, μεταξύ των οποίων και ο Σωκράτης, από την κατηγορία της προδοσίας για την οποία πολλές φορές και από πολλούς κατηγορήθηκε, πριν από το 404-403 π. χ., και εξ’ αυτού του γεγονότος δεν μπορούσαν να του απαγγελθούν κατηγορίες για προδοτική συμπεριφορά κατά της Αθήνας και της Δημοκρατίας. 

Αυτός είναι προφανώς και ο λόγος για τον οποίο ο Σωκράτης κατηγορήθηκε προσχηματικά για θρησκευτική τάχα ασέβεια και διαφθορά των νέων, πρόσχημα πίσω από το οποίο κρύβονταν οι πραγματικοί πολιτικοί λόγοι της δίωξης που στοιχειοθετούνταν από ενέργειες και πράξεις ανατροπής της Δημοκρατίας. Ορκισμένοι εχθροί της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και της Αθήνας της ίδιας υπήρξαν πολλοί ολιγαρχικοί, αλλά σε δίκη παραπέμφθηκε μόνο ο Σωκράτης του Σωφρονίσκου, προφανώς, επειδή ήταν, λόγω ‘βάναυσου επαγγέλματος’, τραχύ χαρακτήρα και εριστικής συμπεριφοράς αντιπαθής, ο πιο ανίσχυρος και ο πιο εκτεθειμένος, που δεν θα προκαλούσε κοινωνικές αντιδράσεις. Με άλλα λόγια η Αθηναϊκή Πολιτεία χρησιμοποίησε τον Σωκράτη, τον πιο αδύναμο κρίκο του κύκλου των ολιγαρχικών, ως εύκολο στόχο και ως εξιλαστήριο θύμα, για να μηνύσει στους εχθρούς της Δημοκρατίας πως ματαιοπονούν. 

Οι ολιγαρχικοί αξιοποίησαν τον θάνατο του πραγματικού Σωκράτη για να συκοφαντήσουν την Δημοκρατία και ο Πλάτωνας υιοθέτησε τον Σωκράτη μετά τον θάνατο του, ως δάσκαλό του, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια αξιόπιστη ιστορική μαρτυρία για κάποιο δάσκαλο φιλόσοφο Σωκράτη. Ερήμην του, τον κατέστησε φωνή τού δημιουργού του και πρωταγωνιστή των ‘φιλοσοφικών διαλόγων του’, φορτώνοντας στο δημιούργημα του, τον δικό του ιδεαλισμό, την δική του εξουσιαστική ιδεολογία, η οποία, όπως δείχνουν τα πράγματα, ουδεμία σχέση είχε η ζωή του πλούσιου αριστοκράτη Πλάτωνα με τον ταπεινό ‘Βίο και την Πολιτεία’ του πραγματικού Σωκράτη του Σωφρονίσκου, πέρα από το γεγονός πως και οι δυό ανήκαν στο κόμμα των ολιγαρχικών και ήταν σφοδροί πολέμιοι της Δημοκρατίας. Ένα σκόπιμο, συνειδητό και δόλιο πλατωνικό ψέμα παρουσιάζει τον Σωκράτη να απολογείται καθηλωτικά κατά της Δημοκρατίας, αλλά και του ίδιου του δικαστηρίου που τον καταδίκασε, ενώ είναι γνωστό, πως ο πραγματικός Σωκράτης, δεν απολογήθηκε και δεν υπερασπίστηκε με κανέναν τρόπο τον εαυτό του, με το να μην εκφωνήσει καμιά απολύτως απολογία ή έστω έναν λόγο υπεράσπισης του εαυτού του, στάση που προφανώς αντιστοιχεί ακόμη και σε έναν ιδιόμορφο, πνευματώδη, ανυπότακτο σκληρά εργαζόμενο και ιδεολογικά φανατισμένο μαρμαροτεχνίτη. 

Όλα όσα κυκλοφορούν σχετικά με την απολογία του Σωκράτη δεν είναι παρά ‘η απολογία του Σωκράτη’ που έγραψε ο Ξενοφώντας και στη συνέχεια μια ακόμα ‘απολογία του Σωκράτη’, που έγραψε ο Πλάτωνας. Απολογία του ίδιου του Σωκράτη του Σωφρονίσκου δεν υπάρχει, προφανώς γιατί δεν έγινε. Και οι δυό υποτιθέμενες ‘απολογίες του Σωκράτη’ γράφτηκαν από δυό ορκισμένους ολιγαρχικούς και υποτιθέμενους μαθητές του, με σκοπό να τον αποκαταστήσουν και να τον καταστήσουν σύμβολο, διαχρονικό κατήγορο της Δημοκρατίας και θεωρητικό απολογητή του πολιτικού φαντασιακού της παράταξης των ολιγαρχικών. Δημιούργησαν τον ιδεολόγο και προφήτη του ιδεαλισμού και της μεταφυσικής φιλοσοφίας, όπως την αντιλαμβάνονταν ο Πλάτωνας, αλλά με κάπως διαφορετικό τρόπο ο Ξενοφώντας και γι’ αυτό, οι δυό απολογίες, είναι τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, γεγονός που αποκαλύπτει πώς ένα δόλιο ψεύδος μπορεί με την συνδρομή όλων των έκτοτε εξουσιών και των πνευματικών μισθοφόρων τους να καταστεί μια ‘νόθα παγκόσμια αλήθεια’, πνευματικός ευνουχιστής και εργαλείο υποδούλωσης της εργαζόμενης κοινωνίας/ανθρωπότητας. Κατασκευασμένες είναι επίσης και οι περιγραφές σκηνών περί συγκέντρωσης μαθητών του Σωκράτη στη φυλακή που με περισσή λεπτομέρεια έχουν περιγραφεί από τον Πλάτωνα, από τις οποίες όμως ο ίδιος απουσίαζε, έχουν εμπνεύσει πλατωνιστές, πλατωνίζοντες και πλατωνισμένους φιλοσοφούντες, ποιητές, μυθιστοριογράφους και ζωγράφους συνθέτοντας μια εικονική ζωή, τόσο διαφορετική από την ζωή του πραγματικού Σωκράτη, την οποία οι περισσότεροι κάτοικοι του πλανήτη, θεωρούν πραγματική, γιατί μόνο ταριχευμένος ο πλατωνισμός μπορεί να επιβιώνει ως ζόμπι ιδεολογία της εκάστοτε εξουσίας.

Κάποιοι, νεωτερικοί ακόμα και σύγχρονοι, κατηγορούν τους Αθηναίους ως αχάριστους, επειδή και μετά την καταδίκη και θανάτωση του Σωκράτη του Σωφρονίσκου συνέχισαν να ζουν κανονικά, όπως και πριν , σαν να μην αντιλήφθηκαν πως ‘ο Σωκράτης θυσιάστηκε γι’ αυτούς» , χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν αν μιλάνε για τον πραγματικό Σωκράτη ή για τον εικονικό, τον μυθιστορηματικό πλατωνικό Σωκράτη. Φτάνουν μάλιστα στο σημείο να συγκρίνουν τον ‘πλατωνικό Σωκράτη’ με το νεότερο, άγνωστο ιστορικά, τεχνητό δημιούργημα της ρωμαϊκής εξουσίας, τον Ιησού , ο οποίος, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, γιατί και αυτός δεν άφησε τίποτα που να μαρτυρεί την ύπαρξη και το έργο του, υποτίθεται πως «θυσιάστηκε για την σωτηρία της ανθρωπότητας», η οποία όμως ακόμα και βεβαίως εξαιτίας του, δεν κατάφερε να σωθεί από τις εκάστοτε εξουσίες που κατασκευάζουν φετίχ αχυροθεούς πνευματικής και κοινωνικής υποδούλωσής της και ομνύουν στο όνομά τους. 

Πρόκειται, όπως γίνεται αντιληπτό, για εξουσιαστικούς μύθους σκοπιμότητας και δόλου σε βαθμό κακουργήματος και εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, επειδή καταλήγουν μέσω των κοινωνικών ανισοτήτων σε θεσμούς, δομές, απάνθρωπους και καταστροφικούς πολέμους. Βέβαια χωρίς την συμβολή διάφορων, ‘διάσημων’ κατά καιρούς ‘πνευματικών’ ανθρώπων, κατά κανόνα τσαρλατάνων του πλατωνικού κλίματος και πνεύματος, ο πλατωνικός μύθος δεν θα άντεχε στην βάσανο της έρευνας και στην φθορά του πανδαμάτορα χρόνου που σε όλα ρίχνει το εκτυφλωτικό του φως. Ο Nietzsche λ. χ., που εκφράζει εναλλάξ το μίσος , αλλά και τον θαυμασμό του για τον πλατΣωκράτη, υποστηρίζει, ως υποτιθέμενος αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας, πως «ο Σωκράτης, συνειδητά επιζητούσε τον θάνατο. Ήθελε να φαίνεται ανώτερος από κάθε φόβο κι’ από κάθε ανθρώπινη αδυναμία γιατί ήθελε να κάνει πιστευτή την θεία αποστολή του». Αυτή όμως η διατύπωση του Νίτσε, λογικά, βεβαιώνει έμμεσα τον αναγνώστη του, ότι ο Σωκράτης οδηγήθηκε στην επιλογή του θανάτου του επειδή, εντελώς παράλογα, ο Πλάτωνας του φόρτωσε την πλάνη κάποιας ‘θείας αποστολής’, με άλλα λόγια ο Νίτσε, ούτε λίγο ούτε πολύ, βγάζει τον ‘Σωκράτη του Πλάτωνα’ τρελό, γιατί αυτόν γνωρίζει από τους διαλόγους του Πλάτωνα και όχι τον πραγματικό Σωκράτη που θανατώθηκε για πολιτικά αδικήματα. Διαβάζοντας γνωστό εγχειρίδιο φιλοσοφίας , αλλά και άλλες πηγές, προειδοποιούμαστε πως θα ήταν λάθος να φανταστεί κανείς ότι οι πλατωνικοί διάλογοι αναπαριστούν σκηνές πραγματικής ζωής. Έτσι διαπιστώνουμε ότι: 

1. Ο Σωκράτης του Σωφρονίσκου υπήρξε ορκισμένος εχθρός της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και φίλος των ολιγαρχικών που δεν δίδαξε ποτέ και κανέναν συστηματικά, και μάλιστα τον ίδιον τον Πλάτωνα, στα λίγα τελευταία λίγα χρόνια που γνωρίστηκαν. Ο ίδιος δεν υπήρξε ποτέ πραγματικός μαθητής του Σωκράτη του Σωφρονίσκου, επειδή αυτός δεν ήταν παρά ένας απλός, φτωχός και προφανώς πνευματώδης μαρμαροτεχνίτης, αλλά φανατικός ολιγαρχικός μαζί με τον υποτιθέμενο μαθητή του. Αν μάλιστα δεχτούμε πως ο Πλάτωνας, που γεννήθηκε το 423, όπως υποστηρίζουν ιστορικοί της φιλοσοφίας, και όχι το 427, τότε το 407 που φέρεται να γνωρίστηκε με τον Σωκράτη ήταν μόλις 16 ετών, οπότε, και με δεδομένο ότι ο Σωκράτης δικάστηκε τον Γενάρη του 399, το χρονικό διάστημα που απομένει σε έναν ανήλικο για να έχει μαθητεύσει στον Σωκράτη, που δεν δίδασκε, είναι μηδαμινό. 

2. Γνωρίζει, ο Πλάτωνας, πως ο πραγματικός Σωκράτης δεν έγραψε τίποτα και συνεπώς δεν άφησε κανένα έργο που να μας κάνει γνωστές τις φιλοσοφικές απόψεις του, αλλά το αποσιωπά, επειδή ακριβώς τον βολεύει να χτίσει τον χαρακτήρα και τον μύθο του. 

3. Αποφασίζει να γράψει, για το υποτιθέμενο έργο του υποτιθέμενου ‘θεμελιωτή της φιλοσοφίας Σωκράτη’, μετά τον θάνατο του Σωκράτη και χωρίς αναφορά σε καμιά απολύτως πηγή, δεδομένου ότι δεν υπήρχαν πηγές, εκτός από την κωμωδία ‘Νεφέλες’ του Αριστοφάνη. 

4. Επιλέγει να απουσιάζει ο ίδιος από τους διαλόγους του, αλλά όταν αποφασίζει να είναι παρών, τότε με ψευδώνυμο, όπως απουσιάζουν και όλοι οι υποτιθέμενοι καλεσμένοι σε αυτούς, με πρώτον και καλύτερο απόντα τον ίδιον τον Σωκράτη, αφού όλα τα έργα του Πλάτωνα γράφτηκαν μετά τον θάνατο και συνεπώς ερήμην του Σωκράτη, πράγμα που ακυρώνει την παραπλανητική προς τα πίσω αναχρονολόγησή τους σε χρόνους που δεν είχε γεννηθεί ακόμα ούτε ο ίδιος ο Πλάτωνας. 

5. Επιδιώκει συστηματικά να βρίσκει τρόπο να εκφραστεί μέσω υπαρκτών αλλά απόντων ή και των φανταστικών και ανύπαρκτων προσώπων των έργων του, όπως λ. χ. ο Τίμαιος, ο Αθηναίος Ξένος που ‘εμφανίζεται’ στους Νόμους, ο Ελεάτης Ξένος που ‘συμμετέχει’ στον Σοφιστή και στον Πολιτικό, αλλά πιθανότατα και με προσωπεία άλλων, όπως λ. χ. ο Καλλικλής.

 6. Δεν μας λέει τι πραγματικά είπε ο πραγματικός Σωκράτης, αλλά εκ δόλου τον εργαλειοποιεί μετά θάνατον, τον κάνει ήρωα σειράς θεατρικών έργων στην μορφή των διαλόγων του ιδίου, του ενός και του αυτού, με τους φανταστικούς συνομιλητές του. 

7. Δημιούργησε ένα προσωπείο, τον πλατωνικό Σωκράτη, στο στόμα του οποίου βάζει ενδεχόμενα μερικά από όσα κοινά και καθημερινά έλεγε ο πραγματικός Σωκράτης κι’ αυτά προφανώς παραφρασμένα, αλλά κύρια εκφράζει τις προσωπικές του και όχι τις απόψεις του Σωκράτη, όπως γίνεται φανερό στους μελετητές του σε διάφορα έργα του, όπως η Πολιτεία, ο Φαίδων, ο Φαίδρος, το Συμπόσιο κ.λπ. 

8. Δεν παραθέτει πουθενά ο ίδιος μια ολοκληρωμένη, συνεκτική και πειστική θεωρία των Ιδεών με την έννοια της φιλοσοφικής θεωρίας που να έχει αρχή, μέση και τέλος, που να μας εκθέτει τι είναι οι Ιδέες και πώς λειτουργούν, αλλά ούτε και παραπέμπει σε πηγές που να δείχνουν ότι ο Σωκράτης πίστευε στις Ιδέες, στη θεωρία των Ιδεών. Προφανώς αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχει αφιερώσει ούτε έναν διάλογο στη θεωρία των Ιδεών. 

 9. Δείχνει να αγνοεί πως η θεωρία περί ‘αθάνατης ψυχής’ και ‘μετεμψύχωσης’ δεν αποτελεί θεωρία και μάλιστα Ιδεών, αλλά αναπόδεικτο και αφελή ισχυρισμό, πάνω στον οποίο προσπαθεί όπως-όπως να χτίσει μια άλλη θεωρία-μύθο, τον μύθο ότι ‘η γνώση είναι ανάμνηση από προηγούμενες ζωές της αθάνατης ψυχής’, η οποία υποτιθέμενη ‘αθάνατη ψυχή’ δια της υποτιθέμενης ‘μετεμψύχωσης’ μεταναστεύει από σώμα σε σώμα, όχι απαραίτητα ανθρώπινο, κουβαλάει μαζί τις μνήμες, λ. χ., φιδιών, γατών, γουρουνιών, φασιστών, γενοκτόνων, σκοταδιστών και λοιπών εγκληματιών και μακελάρηδων, λογικά ακατανόητων και επιστημονικά παντελώς αναπόδεικτων αναμνήσεων. Γνώση και ανάμνηση, όμως, χωρίς την διαρκή και μεταβαλλόμενη εμπειρία των αισθήσεων και επεξεργασία των ερεθισμάτων και πληροφοριών που μεταφέρουν από τον πραγματικό κόσμο δεν νοείται, εκτός αν αρνηθούμε την πραγματικότητα και αφεθούμε στις εξουσίες, τις ουσίες και τις ανοησίες που προκαλούν παραισθήσεις.

10. Αδιαφορεί προκλητικά και κυνικά για τις αντιθέσεις τις αντιφάσεις και τις προκλήσεις των διάλογων του, που φτάνουν συχνά στο σημείο γελοιοποίησης των συνομιλητών του, ακόμα και του ίδιου του υποτιθέμενου δασκάλου του, όταν, στο ‘Συμπόσιο’, που γράφτηκε το 385 π. χ., δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατο του Σωκράτη, τον παρουσιάζει ως παιδόφιλο και εραστή του Αλκιβιάδη και στον Μενέξενο, βάζει τον Σωκράτη να εκφέρει τον πανηγυρικό της Αθήνας υπέρ των πεσόντων, σε μια μάχη που έγινε δεκαπέντε χρόνια μετά τον θάνατο τού Σωκράτη , ενώ γνώριζε πως στον πραγματικό δύσθυμο και ιδιότροπο Σωκράτη δεν άρεσαν τέτοιες ‘τιμές’ και φιοριτούρες, αλλά και οι Αθηναίοι δεν θα ανέθεταν ποτέ στον εριστικό, κακότροπο και αντιπαθή Σωκράτη να εκφωνήσει έναν τέτοιο πανηγυρικό λόγο, μιμούμενος ειρωνικά τον Περικλή. 

11. Αναιρεί την όποια αξία του ιδεαλιστικού φιλοσοφικού έργου του, όταν επιλέγει να κλείσει το πιο φιλόδοξο και πιο αντιπροσωπευτικό έργο του, την Πολιτεία, με ένα εντελώς παράλογο εφεύρημα, τον εσχατολογικό σκοταδιστικό μύθο για τον ‘γενναίο Ηρ’, που πεθαίνει στη μάχη, αλλά υποτίθεται ότι ανασταίνεται μετά από 12 μέρες για να διηγηθεί στους ανθρώπους όσα είδε στον άλλο κόσμο, όπως, λ. χ., τις υποτιθέμενες φρικτές τιμωρίες που περιμένουν τους άδικους και τις δήθεν επιβραβεύσεις των δικαίων. Την υποτιθέμενη μεταθανάτια εμπειρία του Ηρός την εξιστορεί στους συνομιλητές του ο Σωκράτης, παρεμβαίνοντας κάθε τόσο στην ιστορία και καταλήγοντας ότι ο μύθος αυτός ‘θα μπορούσε και εμάς να μας σώσει, φτάνει να τον πιστέψουμε’ , όπως πιθανά θα έλεγε κάποια αγράμματη και βασανισμένη γριούλα σε δύσκολους καιρούς. 

12. Συνειδητά επιλέγει να εγκαταλείψει την φιλοσοφία ως γόνιμο έδαφος καλλιέργειας των επιστημών, απόκτησης γνώσης κοινωνικής απελευθέρωσης και κοινωνικής ισότητας, για να καταλήξει η διδασκαλία του φυτώριο ευδοκίμησης σκοταδισμών, βίας και εξουσίας, όπου κάπου-κάπου εμφανίζονται τυχαία και σκόρπια κάποια όμορφα αυτοφυή πνευματικά άνθη, κράχτες που ομορφαίνουν την ασχήμια και κρύβουν τις κακοσμίες του πλατωνισμού’. 

13. Τελικά ο Πλατωνισμός μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί ως λιποταξία από τον ανθρωποκεντρικό Ελληνισμό για να προσχωρήσει δια του πυθαγορισμού στον θεοκεντρικό ιουδαϊσμό της λεγόμενης 'Παλαιάς Διαθήκης', με κατάληξη να καταστεί, το 325 από τον Κωνσταντίνο τον 'μικρό' και τον Ευσέβιο τον πονηρό, ως ρωμαιο-ιουδαιοχριστιανισμός η διαχρονική ιδεολογία όλων των απάνθρωπων και καταστροφικών εξουσιών.

 Αυτά, μεταξύ πολλών άλλων, είναι αρκετά για να χαρακτηρίσουν, πολλοί μελετητές του, τον πλατωνισμό ως την επιτομή της πιο σκοταδιστικής και εξουσιαστικής ιδεολογίας. Και να σκεφτεί κανείς ότι ο Πλάτωνας με την ιδεαλιστική φιλοσοφία του και με την εχθρότητά του εναντίον της Αθηναϊκής Δημοκρατίας έκανε άλμα προς το παρελθόν, την στιγμή ακριβώς που η Αθηναϊκή Δημοκρατία προσπαθούσε να κάνει ένα επόμενο βήμα προς ένα ακόμα καλύτερο μέλλον τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, συνδυάζοντας την αναπτυξιακή με την κοινωνική πολιτική . Οι σοφιστές, που προέρχονταν από την μεσαία τάξη, έκλωθαν όλο και αποφασιστικότερα την ιδέα της απελευθέρωσης των δούλων, της εξίσωσης ανδρών και γυναικών και της κοινωνικής ισότητας γενικά. Μάλιστα ο Γοργίας έγραψε σχετικό έργο με τίτλο. ‘Ελένης Εγκώμιο και υπέρ. Παλαμήδους Απολογία’ και της αναθεώρησης των σχέσεων της Αθήνας με τους συμμάχους της , αλλά και με την ανάπτυξη των δευτερογενών παραγωγικών και τριτογενών οικονομικών δραστηριοτήτων άνοιγε νέους ορίζοντες προς την κατεύθυνση της ενότητας του Ελληνισμού. 

Καταλήγοντας, μετά από βαθιά και με κριτική ματιά μελέτη του έργου του ίδιου του Πλάτωνα, των πλατωνιστών και των ελάχιστων που τόλμησαν να το αμφισβητήσουν, μπορούμε να υποστηρίξουμε πως ο πλατωνισμός δεν ανέκοψε μόνο την ορμή της Άμεσης Αθηναϊκής Δημοκρατίας με τις ολιγαρχικές μέχρι απολυταρχικές ιδέες του, αλλά εμπόδισε συνειδητά και την ανάπτυξη των επιστημών με τις μεταφυσικές αερολογίες του ανοίγοντας τον δρόμο για τον θεοκρατικό Μεσαίωνα και την σύγχρονη καπιταλιστική βαρβαρότητα. Αυτή είναι η πραγματική αλήθεια, κι’ ας είναι πικρή, για όλες τις εξουσίες και τους διαχρονικούς πολιτικούς ψεύτες. Καιρός να αναζητήσουμε με πάθος την πραγματική αλήθεια, την αλήθεια της ζωής, της άδολης αγάπης, της ελευθερίας, της άμεσης δημοκρατίας, της κοινωνικής ισότητας, της ειρήνης και της ευτυχίας, κόντρα στις δυνάμεις του σκοταδισμού και στον πολιτισμό της κοινωνικής ανισότητας, του πολέμου και του θανάτου. 

_______________________ 

https://professors-phds.com/70506-2/,

Τρίτη 4 Μαρτίου 2025

 

Η ουκρανοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 
ως το τελευταίο σκαλί πριν από 
την οριστική διάλυσή της.

(Τώρα είναι η ώρα των ανεξάρτητων προοδευτικών αντικαπιταλιστικών 
Αμεσοδημοκρατικών Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης)

Γράφει ο Δρ. Κώστας Λάμπος
claslessdemocracy@gmail.com,
http://www.classlessdemocracy.blogspot.com,

Το ευρωπαϊκό παράδοξο, ως άκρον άωτον της υποταγής και της ανοησίας:
«500 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζητούν
από 300 εκατομμύρια Αμερικανούς να τους προστατεύσουν
από 140 εκατομμύρια Ρώσους»
Ντόναλντ Τουσκ

Η Δύση του ΝΑΤΟ και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, υπό την καθοδήγηση του παρακμασμένου και γι’ αυτό επικίνδυνου αμερικανισμού  ηττήθηκε στρατηγικά στην Ουκρανία και γι’ αυτό προσπαθεί να αμυνθεί με την ουκρανοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ρωσία άντεξε και η Ευρωπαϊκή Ένωση βαριά ταπεινωμένη οδηγείται στην υποτιθέμενη νέα καπιταλιστική ανασυγκρότησή της, αντί να επιλέξει την προοδευτική αντικαπιταλιστική, αντιιμπεριαλιστική και αντιηγεμονική αναγέννησή της. Οι trumpισμένες Ενωμένες Πολιτείες Αμερικής λοξοκοιτάζοντας με φθόνο την ηγεμονικά ανερχόμενη Κίνα, πουλάνε κάλπικη φιλία στην Ρωσία, με την ψευδαίσθηση πως θα διασπάσουν το Σύμφωνο της Σαγκάης και τους BRICS+ από την μια και την προσδοκία, από την άλλη, πως θα καταφέρουν με τους ανιστόρητους και γι’ αυτό ‘πρόθυμους ευρωπαίους εταίρους τους’ να ετοιμάσουν ‘σε πέντε χρόνια’, όπως δήλωσε ο, ακόμα υπουργός άμυνας της Γερμανίας, Πιστόριους, πόλεμο με την Ρωσία. Η θολή ακόμα εικόνα που ‘φιλοτεχνεί’ ο αγγλοσαξονικός άξονας, ‘το πολεμικό κόμμα της Ουάσιγκτον’ με το αθεράπευτα ρωσοφοβικό Ενωμένο Βασίλειο, δείχνει τις μελλοντικές σάλπιγγες της κόλασης να ηχούν οι μεν στον πόλεμο των ΕΠΑ ενάντια στην Κίνα και οι δε της ‘Ευρωπαϊκής Συμμαχίας’, που θα έχει στο μεταξύ υποκαταστήσει την διαλυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, ενάντια στην Ρωσία, που και οι δυό φαίνεται να έχουν αντίστοιχες φιλοδοξίες να ηγεμονεύσουν στον πλανήτη Γη προκειμένου τάχα να αποφύγουν την ηγεμονία του μανιακού αμερικανισμού. Πρόκειται για την πιο ανιστόρητη σύλληψη πολιτικής, επειδή παραγνωρίζει τον παράγοντα γεωγραφία που θέλει την Ευρώπη  και την Ασία σε σχέση αναγκαστικής ειρηνικής συμβίωσης, του τύπου των σιαμαίων αδελφών. Το γεγονός μάλιστα πως ένα μεγάλο κομμάτι της Ρωσίας ανήκει στην ευρωπαϊκή ήπειρο επιβάλλει την καλλιέργεια σχέσεων καλής γειτονίας και αμοιβαίας συνεργασίας. Αντίθετα, η γεωγραφία, ως αμείλικτος παράγοντας πολιτικής, επιβάλλει η Ευρώπη να χωρίζεται από την Αμερική με έναν ολόκληρο Ωκεανό. Πρόκειται για μια πολιτική που παραγνωρίζει επίσης πως οι ευρωπαϊκές οικονομίες, και κύρια η γερμανική, αναπτύχθηκαν χάρη στα ορυκτά καύσιμα που έρρεαν, με σχετικά φτηνότερες, από τα αμερικάνικα, τιμές, άφθονα από την Ρωσία, τα οποία όταν διακόπηκαν για την ‘ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία’ , η οποία αντικαταστάθηκε από την ενεργειακή εξάρτησή της από τα κατά πολύ ακριβότερα αμερικάνικα ορυκτά καύσιμα, με κατάληξη την οικονομική ύφεση της Γερμανίας και της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή ιστορία διδάσκει πως το συμφέρον της Ευρώπης, ακόμα και σε συνθήκες καπιταλισμού, εξυπηρετείται καλύτερα με σχέσεις συνεργασίας και καλής γειτονίας παρά με εμφύλιους, ή με κατακτητικούς πολέμους κατά τη Ρωσίας για την ηγεμόνευση επί της ανθρωπότητας. Η απόπειρα της ευρωπαϊκής ενότητας με στόχο τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης με αυτόν τον σκοπό ξεκίνησε, μέχρι που αυτή η διαδικασία, αντί να περάσει υπό τον έλεγχο των δυνάμεων της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού, κατάληξε υπό αμερικανικό έλεγχο, κύρια δια του ΝΑΤΟ, γεγονός που προτεκτορατοποίησε την Ε.Ε και την στράτευσε υπέρ του αμερικανικού ηγεμονισμού που θα καταλήξει, αν δεν αναλάβουν οι ίδιοι οι λαοί της Ε.Ε. τις ευθύνες της ανεξάρτητης πορείας της, με την διάλυσή της για αν ελέγχεται ευκολότερα, από κοινού ή και κατά μόνας, από τους επίδοξους ηγεμόνες του πλανήτη.


Έτσι η νέα επιθετικότητα της Ευρώπης που θεμελιώθηκε πρόσφατα, την Κυριακή 2 Μαρτίου 2025, προφανώς καθ’ υπόδειξη του ηγεμόνα και με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Ενωμένου Βασιλείου, κατά της Ρωσίας, με σύμβολό της τον, αχυράνθρωπο του Μπάιντεν και του ΝΑΤΟ, νεκροθάφτη της Ουκρανίας, νεοναζιστή Volodymyr Zelensky, μεταμορφώνεται σιγά σιγά σε μια αξιολύπητη φαντασίωση που μετατρέπει την κατεχόμενη, από τις Ενωμένες Πολιτείες Αμερικής και το ΝΑΤΟ, Ευρώπη, σε ρόλο μιας «οιονεί Ουκρανίας», σε ρόλο λαγού που τάχα κινδυνεύει από την ρωσική αρκούδα, η οποία ‘ειρήσθω εν παρόδω’ το μόνο κακό που μπορεί να  κάνει είναι να προσφέρει φτηνά ορυκτά καύσιμα για την λειτουργία του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα πανάκριβα του ιμπεριαλιστικού trumpιστάν. Έτσι, Trump και Starner, για να προλάβουν το ξύπνημα της Ε. Ε. και τις πρωτοβουλίες του Μακρόν, που υποτίθεται ότι λειτουργεί ως εκπρόσωπος της Ε.Ε., σκαρώνουν το αφήγημα που παρουσιάζει τον πόλεμο ως ειρηνευτικό εγχείρημα, με ενορχηστρωτή τον Στάρνερ, ο οποίος άρχισε να μιλάει για ‘ευκαιρία να ενωθούνε ξανά οι ευρωπαίοι υπό την ηγεσία της Αγγλίας’, μιας Ευρώπης που την μίσησαν και έκαναν ότι μπορούσαν να την διαλύσουν, με την βοήθεια των λοιπών ‘χρήσιμων ηλίθιων’ προδοτών της προοδευτικής ευρωπαϊκής αγωνιστικής παράδοσης και της μετακαπιταλιστικής προοπτικής της. Όμως για την πληρέστερη κατανόηση των σημερινών γεγονότων είναι χρήσιμο, στο σημείο αυτό να θυμηθούμε, ότι:
•    Α. «Η Ευρασία είναι η σκακιέρα πάνω στην οποία παίζεται ο αγώνας της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας.[…] Η Ουκρανία, νέος και σημαντικός χώρος στην ευρασιατική σκακιέρα, είναι γεωπολιτικός άξονας. […] Χωρίς την Ουκρανία η Ρωσία παύει να είναι ευρασιατική αυτοκρατορία. […] Αν η Μόσχα ανακτήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας, με τον πληθυσμό των 52 εκατομμυρίων, τους σημαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους και την πρόσβαση στην Μαύρη Θάλασσα, η Ρωσία θα ανακτήσει αυτόματα τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να γίνει ισχυρό αυτοκρατορικό κράτος που θα ενώσει την Ευρώπη με την Ασία», αλλά για να μην συμβεί αυτό η Αμερική θα πρέπει να αποφασίσει:
1)    «Τι είδους Ευρώπη θα έπρεπε να προτιμά και επομένως να προωθεί η Αμερική;
2)    Τι είδους Ρωσία είναι προς το συμφέρον της Αμερικής και τι και πόσα μπορεί να κάνει η Αμερική γι’ αυτό;
3)    Ποιες είναι οι προοπτικές για την εμφάνιση στην Κεντρική Ευρασία νέων ‘Βαλκανίων’ και τι θα έπρεπε να κάνει η Αμερική για να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους που θα προέκυπταν;
4)    Τι ρόλο θα έπρεπε να ενθαρρυνθεί να επωμισθεί η Κίνα στην Άπω Ανατολή και ποιες είναι οι συνέπειες αυτού του ρόλου, όχι μόνο για τις Ενωμένες πολιτείες , αλλά επίσης και για την Ιαπωνία;
5)    Ποιοι νέοι ευρασιατικοί συνασπισμοί είναι δυνατοί και ποιοι θα ήταν πιο επικίνδυνοι για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και τι πρέπει να γίνει για να αποκλειστούν» ;
•    Β. Πως η Δύση, ενώ δεσμεύτηκε το 1990, να μην επεκτείνει το ΝΑΤΟ στις πρώην χώρες μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας ‘ούτε κατά μια ίντσα’ αθέτησε την δέσμευσή της. Το 1999 το ΝΑΤΟ της Δύσης ισοπέδωσε την Σερβία με την σύμφωνη γνώμη των ‘πρόθυμων συμμάχων’ που είναι και μέλη της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Τέλος το ίδιο έκανε και με την συμφωνία του Μινσκ, 2015, για την μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και γέμισε όλες τις πρώην σοβιετικές χώρες που συνορεύουν με την Ρωσία, κι’ όχι μόνο, με στρατιωτικές βάσεις, δυνητικά και με πυρηνικά όπλα, δημιουργώντας στην Ρωσία πρόβλημα ασφάλειας των συνόρων της. Έτσι αντί ο λαγός να φοβάται την αρκούδα, οι συνθήκες που δημιούργησαν τα σχέδια για την παγκόσμια ηγεμονία της Αμερικής επιδίωξαν, η αρκούδα να φοβάται τον λαγό, γεγονός που θα ανάγκαζε κάθε χώρα που σέβεται τον εαυτό της να πάρει τα μέτρα της για την προάσπιση της εδαφικής της ακεραιότητας, και
•    Γ. «Η πραγματικότητα είναι ότι κατά την διάρκεια ολόκληρου του Ψυχρού Πολέμου, η Ευρώπη ήταν ντε φάκτο αμερικανικό προτεκτοράτο. […] Μια Ευρώπη στρατιωτικά αυτοδύναμη, μια ολοκληρωμένη πολιτική και οικονομική δύναμη σαν την Αμερική, θα έφερνε τις ΕΠΑ αντιμέτωπες με μια οδυνηρή επιλογή. Είτε να απαγκιστρωθούν εντελώς από την Ευρώπη, είτε να συμμεριστούν πλήρως με αυτήν τις ευθύνες της άσκησης της πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μεν απαγκίστρωση της αμερικανικής δύναμης από την δυτική περιφέρεια της ευρασιατικής ηπείρου όμως θα ισοδυναμούσε με εγκατάλειψη της Ευρασίας. [...] Μια πολιτικά ισχυρή Ευρώπη, ικανή να συναγωνιστεί οικονομικά τις ΕΠΑ και χωρίς να εξαρτάται στρατιωτικά από αυτές θα αμφισβητούσε αναπόφευκτα την υπεροχή τους σε δυό περιοχές που είναι ζωτικές για την Αμερική από στρατηγικής άποψης, τη Μέση Ανατολή και την Λατινική Αμερική. […] Μια Ευρώπη γεμάτη αυτοπεποίθηση θα περιόριζε την παραδοσιακή κυριαρχία των ΕΠΑ στην περιοχή, αλλά και το εύρος της αμερικανικής υπεροχής κατά μεγάλο μέρος στον Ειρηνικό Ωκεανό» .
Αυτά τα λίγα, που προέρχονται από τον αρχιτέκτονα της στρατηγικής παγκοσμιοποίησης του αμερικανισμού, είναι αρκετά για να κατανοηθεί από όλους μας πως ο επίδοξος παγκόσμιος ηγεμόνας τρέμει την συνεργασία και πολύ περισσότερο τρέμει την ενότητα της Ευρώπης με την Ρωσία και την Ασία, όπως επίσης ότι και όσα συμβαίνουν σήμερα δεν είναι τυχαία, αλλά αποτέλεσμα αυστηρών και λεπτομερών στρατηγικών προγραμμάτων κυριαρχίας από το ηγεμονικό κεφάλαιο και τους υπαλλήλους του, η επιτυχία των οποίων εξαρτάται από τον βαθμό του δικού μας αποπροσανατολισμού, που μας καθιστά αντικείμενα, κυνηγούς και φορείς κάλπικων, νόθων και ψευδών ταυτοτήτων. Ταυτοτήτων με την έννοια των ψευδαισθήσεων με τις οποίες ‘ανήκουμε’ σε θρησκείες και παραθρησκείες, σε κόμματα και φράξιες, σε ποδοσφαιρικές ομάδες και χουλιγκανικές συμμορίες, σε αρχηγούς και προστάτες κ. λπ., κ. λπ., φτάνει να μην ανήκουμε στον εαυτό μας, στο συλλογικό μας Εμείς ως έθνη και ως Ενωμένη Ευρώπη, για να γινόμαστε πνευματικοί ευνούχοι και εύκολη βορρά των πατριδοκάπηλων ηγεμόνων, των δημιουργών της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
Το ενδεχόμενο οι άνθρωποι, οι κοινωνίες και τα έθνη να μην καταντούν λαγοί ή λιοντάρια και αρκούδες, εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι, θύτες και θύματα του χαοτικού καπιταλιστικού ανταγωνισμού, των πολέμων και των κλιματικών κρίσεων φαίνεται πως δεν παίζει για την καπιταλιστική και ιδιαίτερα για την αμερικανική ελίτ. Το γεγονός όμως ότι άνθρωποι και λαοί, με πρώτους και καλύτερους τους ευρωπαίους, αναγκάζονται βίαια να ζουν σε συνθήκες ακραίων κοινωνικών ανισοτήτων, οι οποίες προκαλούνται από έναν και μόνο λόγο, από τον βίαιο, άδικο και ιμπεριαλιστικό διεθνή καταμερισμό της εργασίας που καταλήγει στην ακραία ανισοκατανομή των μέσων παραγωγής κατά συνέπεια και του πλούτου, που χωρίζουν την ανθρωπότητα, στο 1% που ελέγχει την παγκόσμια οικονομία και στο 99% που φυτοζωεί στις παρυφές του καπιταλιστικού συστήματος. Όμως ένας κόσμος διαιρεμένος σε Αμερικανούς και μη, καταλήγει «στην ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση στην Ευρώπη και όχι μόνο, ότι η Αμερική εγκληματεί κατ’ επανάληψη στα παγκόσμια ζητήματα που επηρεάζουν την μακροπρόθεσμη ποιότητα ζωής του ανθρώπινου γένους και τα οποία κατά συνέπεια θα έπρεπε να προκαλέσουν την θέσπιση αποδεκτών από όλους υπερεθνικών κανόνων συμπεριφοράς» , την στιγμή μάλιστα που στην θέση του «αμερικανικού πνεύματος που δείχνει σημεία κόπωσης και μαραζώνει τελματωμένο στο παρελθόν, ένα νέο ευρωπαϊκό όνειρο γεννιέται. Είναι το όνειρο που αρμόζει πολύ περισσότερο με το επόμενο στάδιο του ανθρώπινου ταξιδιού, το όνειρο που υπόσχεται να προσφέρει στην ανθρωπότητα την παγκόσμια συνείδηση που αντιστοιχεί στην όλο και πιο διασυνδεόμενη και παγκοσμιοποιούμενη κοινωνία. Το όνειρο που τοποθετεί τις σχέσεις της κοινότητας πάνω από την ατομική αυτονομία, την πολιτισμική ποικιλομορφία πάνω από την αφομοίωση, την ποιότητα ζωής πάνω από την συσσώρευση πλούτου, την διατήρηση του περιβάλλοντος πάνω από την απεριόριστή αύξηση των υλικών αγαθών, τις βαθύτερες σχέσεις πάνω από τον ακατάπαυστο μόχθο, τις οικουμενικές ανθρώπινες αξίες και τα δικαιώματα της φύσης πάνω από τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και την παγκόσμια συνεργασία πάνω από την μονομερή άσκηση της ισχύος»  Κι όλα αυτά επειδή «το αμερικανικό όνειρο είναι σε μεγάλο βαθμό παγιδευμένο στο ένστικτο του θανάτου, […] έχουμε γίνει ο πολιτισμός του θανάτου»  και όχι της ζωής και ενός καλύτερου μέλλοντος.
Αυτόν τον πολιτισμό της βίας, της αδικίας, της πείνας και του θανάτου προσπαθεί, δια του τραμπισμού, να επιβάλλει η συμμορία των μεγιστάνων αρχαγγέλων της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ως κεντρικός πυρήνας της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης του αμερικανισμού, μέσω της αναδιάρθρωσης των σχέσεων εξουσίας στο εσωτερικό της ηγεμονικής πυραμίδας. Πρόκειται για μια διαδικασία που αναγκαστικά θα συνοδευτεί από αλλεπάλληλους οικονομικούς πολέμους, από θερμές αναδιατάξεις συνόρων, από καταστροφές οικονομιών και χωρών και από πλήρη διάλυση των σχέσεων εργασίας και φυσικά από τον παραμερισμό της καχεκτικής αστικής δημοκρατίας για χάρη ολοκληρωτικών καθεστωτικών συμμοριών που θα ενεργούν με βάση τις εντολές της κεντρικής ηγεμονικής εξουσίας.
Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, που όλο το πολιτικό υπηρετικό προσωπικό ψάχνει να βρει προστασία στις αυλές των ανερχόμενων ηγεμόνων, δεν φαίνεται αυτή την στιγμή στον ορίζοντα καμιά δύναμη ικανή να αντισταθεί και να ματαιώσει τα διαπλεκόμενα και συγκρουόμενα ηγεμονικά σχέδια. Οι δυνάμεις της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού, ο φυσικός γκρεμιστής του εκάστοτε παλιού και χτίστης του κάθε φορά καινούργιου τελεί ακόμα υπό την ομηρία της μεσοβέζικής κοσμοαντίληψης περί ‘θεού/αυτοκράτορα’ και των εξουσιαστικών ιδεολογιών του 19ου και του 20ου αιώνα που ψάχνουν να βρουν κάποια άγουρη και μονοδιάστατη ‘εργατική τάξη’ που θα πάρει την πολιτική εξουσία για να την παραδώσει στην ‘εξουσιαστική πρωτοπορία’, ή έστω ‘έναν Λένιν’ που θα αντικαταστήσει τον τσαρισμό, τον νεοτσαρισμό, τον ναζισμό, τον νεογερμανισμό, τον νεοηγεμονισμό,  το αμερικανισμό και τον νεοφασισμό με κάποια ‘δικτατορία του προλεταριάτου’ σε βάρος της άμεσης κοινωνικής δημοκρατίας των δυνάμεων της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.
Η ιστορία, όπως αυτή γράφεται μέχρι σήμερα, στον 21ο αιώνα, με πρωταγωνιστές τις σύγχρονες επιστήμες και τεχνολογίες έχει ολοκληρώσει την ωρίμανση της αντίθεσης μεταξύ καθυστερημένων καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων και προχωρημένων αυτοδιεθυνόμενων παραγωγικών δυνάμεων και περιμένει από τις πολυδιάστατες δυνάμεις της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού να ξυπνήσουν και να αναλάβουν τον ιστορικό τους ρόλο, πριν η μεγάλη επανεκκίνηση του καπιταλισμού ολοκληρώσει το μετανθρωπιστικό της όνειρο, με τίτλους ‘τέλους της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος’. Για να μην φτάσει, όμως  η ανθρωπότητα στις πύλες της καπιταλιστικής κόλασης είναι επιτέλους ανάγκη η Ευρώπη να φύγει ΤΩΡΑ από το ΝΑΤΟ και η Αμερική να φύγει από την Ευρώπη, για να ανήκει η Ευρώπη στους Ευρωπαίους, συνθήκη ικανή και αναγκαία για την θεμελίωση ενός καλύτερου ειρηνικού κόσμου, του κόσμου της κοινωνικής ισότητας .
Το ζητούμενο ήταν πάντα και συνεχίζει να παραμένει οι επιστήμες και οι τεχνολογίες να πάψουν να είναι εργαλεία υποταγής της ανθρωπότητας στο κεφάλαιο και στις εκάστοτε εξουσίες και να μετατραπούν σε δυνάμεις της απελευθέρωσης του Ανθρώπου, των κοινωνιών και της ανθρωπότητας συνολικά. Αλλά γι’ αυτό πρέπει να πάψουμε όλοι μας να είμαστε πρόβατα θρησκευτικών ποιμνίων και οπαδοί εξουσιαστικών ιδεολογιών και να γίνουμε Πολίτες, υποκείμενα Πολιτικής, δημιουργοί Πολιτισμού και χτίστες ελευθέρων Άμεσων Δημοκρατικών Πολιτειών σε Τοπικό, Περιφερειακό, Εθνικό και Οικουμενικό επίπεδο . Αυτός ο καλύτερος κόσμος είναι σήμερα εφικτός, υπό ένα και μοναδικό όρο, ότι για να είναι δικός μας θα τον δημιουργήσουμε εμείς και όχι οι αλλοτριωτές μας.
_____________________
https://professors-phds.com/70506-2/,

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025

 Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Δρ. Κώστας Λάμπος

 




Ο Κώστας Λάμπος, (86),
•γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Γαβαλού Αιτωλοακαρνανίας, από ακτήμονες αγρότες γονείς με καταγωγή από τη Ελατόβρυση της ορεινής Ναυπακτίας,
•σπούδασε εργαζόμενος οικονομικές επιστήμες στη Ζυρίχη, στην Αθήνα και στο Βερολίνο όπου και ανακηρύχθηκε (04.02.1981) Διδάκτωρ της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Freie Universität BERLIN.


Δίδαξε:
•στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης, (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας),
•στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και
•στο ΤΕΙ Αθήνας (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής).

Διετέλεσε:
•Εκδότης και διευθυντής του Περιοδικού ΟΥΜΑΝΙΣΤΗΣ, από το 1965 μέχρι το 1967 που απαγόρευσε την κυκλοφορία του η Χούντα
•Πρόεδρος της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδας (1986-1989),
•Διευθύνων Σύμβουλος στην Ανώνυμη Αγροτική Ασφαλιστική Εταιρία Ζωής και Υγείας, του Ομίλου Εταιρειών της ΑΤΕ (1993-1996)
•Διευθυντικό στέλεχος της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας (1984-2004).
•Πήρε μέρος σε δεκάδες επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο.


Α. Κυριότερα έργα του είναι:
1. Unterentwicklung, Akkumulationskanäle und Kapitalbildungsmöglichkeiten in den unterentwickelten Agrarländern, F.U. Berlin, Oktober 1974.
2. Ιμπεριαλισμός και Υπανάπτυξη, Βερολίνο 1975.
3. Μετανάστευση. ‘Ευλογία’ ή Κατάρα; Βερολίνο 1978.
4.Abhängigkeit und fortgeschrittene Unterentwicklung dargestellt am Beispiel der Landwirtschaft Griechenlands. Ein Beitrag zum Studium des (griechischen peripheren) Kapitalismus und der allternativen Entwicklungsstrategien, R. G. FISCHER VERLAG, F/M 1981.
5. Εξάρτηση, προχωρημένη υπανάπτυξη και αγροτική οικονομία της Ελλάδας. Μια συμβολή στη μελέτη του (ελληνικού) περιφερειακού καπιταλισμού και των εναλλακτικών στρατηγικών της ανάπτυξης , ΑΙΧΜΗ, Αθήνα 1983.
6. Συνεταιρισμοί και Ανάπτυξη, ΚΟΧΛΙΑΣ, Αθήνα 1986, ΗΛΙΑΝΘΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1989 και Εκδόσεις ΤΥΠΟΘΗΤΩ-ΔΑΡΔΑΝΟΣ, Αθήνα 1999.
7. Από την κρίση στην υπέρβαση του Ελληνικού Περιφερειακού Καπιταλισμού, ΑΙΧΜΗ, Αθήνα 1988.
8. Συντεταγμένες Εθνικής Αγροτικής Ανασυγκρότησης, ΗΛΙΑΝΘΟΣ, Αθήνα 1991
9. Η Ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου και οι εχθροί της ανάπτυξης, Π.Ε.Α.ΖΕ.Ρ.Α., Αθήνα 1992.
10. Εισαγωγή στον Οικονομικό Προγραμματισμό, ΗΛΙΑΝΘΟΣ, Αθήνα 1996.
11. Αμερικανισμός και Παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.
12. Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον Ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012.
13. Ποιος φοβάται το υδρογόνο; Η επανάσταση του υδρογόνου, η ελεύθερη ενέργεια και η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα και την καπιταλιστική βαρβαρότητα, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2013.
14. Αταξική Δημοκρατία και Οικουμενικός Ουμανισμός, στο: Η Άμεση Δημοκρατία στον 21ο αιώνα. Αναζήτηση της ουσίας πέρα από μύθους και ιδεολογήματα, (Επιμέλεια, πρόλογος και συμμετοχή), ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2013.
15. Θεός και Κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και  εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2015.
16. Η γέννηση και ο θάνατος της ατομικής ιδιοκτησίας. Η ατομική ιδιοκτησία ως μήτρα βίας, εξουσίας, ανισότητας, εγκληματικότητας, σκοταδισμού και ανηθικότητας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2017.
17. Σκέψεις για μια οικονομία της κοινωνικής ισότητας και της ελευθερίας, στον: Συλλογικό τόμο: Ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός. Να θεμελιώσουμε τον πολιτισμό της κοινωνικής ισότητας, (Επιμέλεια, πρόλογος και συμμετοχή), ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2020.
18. Social in-Equality and Classless Humanism. An Essay on the political Philosophy of Praxis, ON TIME BOOKS, LONDON 2020.
19. Εικόνες, σταθμοί και μνήμες (1939-2022), ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2022.
20. Διαδρομές ζωής, σελίδες ιστορίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2022.
21. Τοξικές Θεσμίσεις, Ταυτότητες, Κοινωνίες, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2022.
22. Κοινωνική Αν-Ισότητα και Αταξικός Ουμανισμός. Ένα δοκίμιο πολιτικής φιλοσοφίας της πράξης, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2023.
23. Ο Πλατωνισμός ως εξουσιαστική ιδεολογία. Η άλλη ανάγνωση της ιστορίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2024.
24. Επιστήμες και Εξουσία. Οι επιστήμες ως γλώσσα και ιδεολογία της εξουσίας, ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ.


Β. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ
1. Η αναβάθμιση των οικονομικών σπουδών και οι κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ, Αθήνα 1984.
2. Η ελληνική κτηνοτροφία και η αδέσμευτη ανάπτυξη, στο: Αγροτικός τομέας: Επίκαιροι προβληματισμοί, ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, Αθήνα 1985.
3. Προβλήματα Αγροτικής οικονομίας. Προοπτικές της Οικονομικής Σχολής Αγρινίου, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ, Αθήνα 1986.
4. Προοπτικές κι προϋποθέσεις ανάπτυξης της σύγχρονης Ελληνικής γεωργίας, Πρακτικά του Πρώτου Αναπτυξιακού Συνέδριου Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, Πάτρα 1989.
5. Η οικονομική θεωρία ως μεταφυσική εξουσιαστική ιδεολογία, στο: Οικονομική Θεωρία. Αναζητώντας και διαπιστώνοντας. Τιμητικός τόμος για τον ομότιμο Καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας, Γεώργιο Χατζηκωνσταντίνου, ΤΖΙΟΛΑΣ, Θεσσαλονίκη 2021.


Γ. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Αλεξάντερ Σ. Νηλ, Θεωρία και Πράξη της αντιαυταρχικής Εκπαίδευσης, ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ, Αθήνα 1972 και ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2020.


Δ. ΛΟΙΠΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ. Δεκάδες μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και σε πολλές ξένες γλώσσες και εκατοντάδες άρθρα του φιλοξενούνται στον ημερήσιο και περιοδικό, έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο.


Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025


Ο νέος Trumpισμός. Η μεγάλη ευκαιρία για την ανεξαρτησία της Ευρώπης

(Η προδομένη από τον αμερικανισμό Δύση και Ευρώπη, οφείλουν τώρα να ξυπνήσουν) 


Γράφει ο Κώστας Λάμπος
claslessdemocracy@gmail.com

Αυτό το κείμενο δημοσιεύτηκε το Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου 2017, λίγες μέρες μετά την εγκατάσταση του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Δικαιώθηκε αναφορικά με την τύχη του Τραμπ και των ομοίων του, αλλά δυστυχώς όχι αναφορικά με την πορεία της Ευρώπης, η οποία αντί να αναζητήσει την δική της Ταυτότητα, την ανεξαρτησία της από τον αμερικανισμό και να ακολουθήσει μια ανεξάρτητη αντικαπιταλιστική, αντιιμπεριαλιστική, αντιηγεμονική πορεία που θα έδινε μια ανάσα στους κοινωνικούς αγώνες για μια μετακαπιταλιστική πορεία, συνεχίζει να αναζητά ‘Αμερικανό προστάτη’, πράγμα που οφείλει να κατανοηθεί από τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού ως πρόκληση να κάνουν δική τους υπόθεση την ανεξαρτησία της Ευρώπης από τον Νεογερμανισμό και τον Αμερικανισμό χαράσσοντας μια προοδευτική πορεία για μια μετακαπιταλιστική Ευρώπη και για έναν καλύτερο κόσμο, τον κόσμο της κοινωνικής ισότητας.

«Το αμερικανικό όνειρο είναι σε μεγάλο βαθμό παγιδευμένο στο ένστικτο του θανάτου. […] Αναλωνόμαστε στην προστασία των ιδιοτελών συμφερόντων και έχουμε δημιουργήσει την πιο ισχυρή στρατιωτική μηχανή σε όλη την ιστορία για να πάρουμε αυτό που θέλουμε και πιστεύουμε ότι μας αξίζει. Θεωρούμε τους εαυτούς μας περιούσιο λαό και άρα προικισμένο με το δικαίωμα να νέμεται μεγαλύτερο μερίδιο από τα δώρα της Γης. Δυστυχώς, το ίδιον συμφέρον μας μεταμορφώνεται σταδιακά σε καθαρό εγωισμό. Έχουμε γίνει πολιτισμός του θανάτου»
Rifkin Jeremy

Η ισορροπία δυνάμεων που προέκυψε από την ήττα το ναζισμού στον 2οπαγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο έδωσε την ευκαιρία στις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΕΠΑ) να βγουν από το καβούκι τους, να επεκταθούν οικονομικά και στρατιωτικά σε ολόκληρο τον πλανήτη και να καταστούν ηγέτιδα δύναμη της λεγόμενης Δύσης, πράγμα που τους επέτρεψε να σχεδιάσουν και να προωθήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους.
Η ίδια ισορροπία δυνάμεων διέσπασε την Ευρώπη στα τέσσερα, στην Ανατολική υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης και στη Δυτική υπό τον έλεγχο των ΕΠΑ, της Γαλλίας και της Αγγλίας, καθιστώντας την ανίκανη να ακολουθήσει μια αδέσμευτη πορεία βασισμένη πάνω στις δικές της ιστορικές, αγωνιστικές και ανθρωπιστικές πολιτισμικές παραδόσεις . Η ‘αμερικανική βοήθεια’ προς τις αποδεκατισμένες και ερειπωμένες χώρες της Ευρώπης έστρωσε τον δρόμο της πολύπλευρης εξάρτησης της Ευρώπης από τις ΕΠΑ και λειτούργησε ως διεκπεραιωτής του ‘αμερικανικού ονείρου’ για την παγκόσμια αμερικανοκρατία. Στην πορεία αυτό το όνειρο εξελίχθηκε στην στρατηγική της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης με σκοπό την ενιαιοποίηση του καπιταλισμού υπό την ηγεσία του σκληρού πυρήνα του με τη μορφή του αμερικανισμού  και στόχο να υποτάξει με κάθε τρόπο τις χώρες που αρνούνται ή/και στέκονται εμπόδιο στην παγκόσμια ηγεμονία των ΕΠΑ, όπως λ. χ. η νεοκαπιταλιστική Ρωσία και η κρατικοκαπιταλιστική Κίνα καθώς και οι άλλες χώρες που εκφράζονται από το ‘Σύμφωνο της Σαγκάης’ και επιδιώκουν να κρατήσουν μακριά τις ΕΠΑ γιατί ‘η Ασία ανήκει στους Ασιάτες’.
Είναι όμως πια φανερό πως το σχέδιο για την παγκόσμια ηγεμονία του κεφαλαίου με τη μορφή του παγκοσμιοποιημένου αμερικανισμού συναντά εμπόδια ανυπέρβλητα που έχουν σχέση τόσο με τις εσωτερικές αντιθέσεις του κεφαλαίου, όσο και με το διαχρονικό όραμα των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού για κοινωνική ισότητα μέσω της υπέρβασης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, πράγμα που γονάτισε τις ΕΠΑ και τις αναγκάζει σε αναδίπλωση και σε αναθεώρηση, όχι εγκατάλειψη, του σχεδίου τους για την παγκόσμια κυριαρχία. Αυτή η πολιτική εκφράζεται πια ως τραμπισμός, μια μορφή φασισμού, που εγκαταλείπει τους παραδοσιακούς στρατηγικούς εταίρους των ΕΠΑ όπως η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση και αναζητά νέους στρατηγικούς εταίρους, όπως η Ρωσία με την ελπίδα ότι θα διασπάσει το ασιατικό μέτωπο και θα υποτάξει τον μεγάλο ανταγωνιστή για την παγκόσμια ηγεμονία, την Κίνα. Το πιθανότερο είναι ο τραμπισμός να καταρρεύσει από την αντίσταση του ίδιου του αμερικανικού λαού στο βαθμό που αυτός θα κατανοήσει τους πραγματικούς σκοπούς του. Εξίσου πιθανό είναι να μην βρει ανταπόκριση από την ευρωασιατική Ρωσία τα συμφέροντα της οποίας την συνδέουν αναπόσπαστα με την Ευρώπη και την Ασία, οπότε θα περιοριστεί στην αμερικανική ήπειρο επεκτείνοντας την κυριαρχία των ΕΠΑ στην Κεντρική και στην Νότια, στη Λατινική, Αμερική, αλλά γι’ αυτό θα χρειαστεί να πείσει πρώτα τους πολίτες των ΕΠΑ και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει τους λαούς αυτών των χωρών που μάχονται για την εθνική τους ανεξαρτησία και για το ξεπέρασμα του καπιταλισμού.
Το κρισιμότερο ζήτημα για τις εξελίξεις σ’ αυτή τη φάση είναι η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην πρόκληση του τραμπισμού που προκαλεί κρίση στις ετεροβαρείς αμερικανοευρωπαϊκές σχέσεις. Αυτή η κρίση αποτελεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση την καλύτερη ευκαιρία για να απαλλαχθεί από την αμερικανική εξάρτηση, ταυτόχρονα και από τον νεογερμανισμό και να απαντήσει με επιτάχυνση της εμβάθυνσης των διαδικασιών σύγκλισης των οικονομιών των χωρών μελών της. Η ενότητα της ΕΕ προϋποθέτει την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών-μελών της, πράγμα που οφείλει να αποκλείει νεογερμανικούς ηγεμονισμούς  και ομαδοποιήσεις στο εσωτερικό της και να καλλιεργεί την ολοκλήρωση των διαδικασιών απόκτησης μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας και την σφυρηλάτηση ενός μετακαπιταλιστικού, αμεσοδημοκρατικού , ανθρωποκεντρικού κοινωνικού μοντέλου, που θα ξαναβάλει την Ευρώπη στην πρωτοπορία του διαχρονικού αγώνα της ανθρωπότητας για κοινωνική ισότητα, κοινωνική δημοκρατία και οικουμενική ειρήνη.
Επειδή όμως αυτές οι εξελίξεις σε κοινωνίες ακραίας οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας υπονομεύονται από τους μεγιστάνες και τις πλουτοκρατικές ολιγαρχίες, τα σκοταδιστικά  και εξουσιαστικά ιερατεία και τους επαγγελματίες πολιτικούς συνοδοιπόρους τους, γι’ αυτό οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού οφείλουν να αναδειχτούν σε υποκείμενο της ιστορίας, για να σταματήσουν την καπιταλιστική παρακμή που οδηγεί στην καπιταλιστική βαρβαρότητα και να διαμορφώσουν μια αντίστοιχη στο σημερινό επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων αρχιτεκτονική των κοινωνιών και της παγκόσμιας κοινότητας με περιεχόμενο την κοινωνική ισότητα, την άμεση δημοκρατία και την αταξική κοινωνία σε τοπική, περιφερειακή, εθνική και οικουμενική κλίμακα. Διαφορετικά ο Τραμπισμός και οι σύμμαχοί του Λεπενισμός, Πεπεγκριλισμός, Χρυσαυγιτισμός, νεοναζισμός, αριστεροδεξιός λαϊκισμός κ.λπ., κ.λπ. ως όνειρο και όργανο του σκληρού πυρήνα του παγκόσμιου κεφαλαίου θα εξελιχθεί σε έναν παγκόσμιο φασισμό, στον εφιάλτη των εργαζόμενων ανθρώπων, των κοινωνιών και της ανθρωπότητας.

*

Αυτά, τα σχεδόν προφητικά, γράφτηκαν πριν από εννιά (9) ακριβώς χρόνια και επιβεβαιώθηκαν στο ακέραιο και με το παραπάνω. Ο Τραμπισμός κατάφερε, χάρη στην βαθιά παρακμή του αμερικανισμού υπό τον πρόθυμο μπάτλερ του κεφαλαίου Μπάϊντεν, να επανακάμψει δριμύτερος, φορτωμένος με το βαρύ ρεβανσιστικό φορτίο του φανατισμένου και καθολικά αλλοτριωμένου μέσου Αμερικανού, που υπό την μέθη του MAGA, ονειρεύεται έναν νέο Fuehrer για μια America Überalles. Έτσι η ζωή επαναλαμβάνεται ως φάρσα και ο ‘θεός σώζει τον φύρερ για το καλό της Αμερικής’, που το εκφράζουν οι πέντε-δέκα ολιγάρχες φασίστες μεγιστάνες του πλούτου, όπως τότε στην υπό κατάρρευση, Δημοκρατία της Βαϊμάρης, υπό τις ιαχές του λούμπεν αμερικανισμού, όπως και του τότε καθολικά αλλοτριωμένου Γερμανικού λαού.
Μεγάλη η νίκη, μεγάλα και τα λόγια του φύρερ, με πρώτο κύριο μενού την προσάρτηση του Καναδά, της Γροιλανδίας και της Παλαιστίνης και επιδόρπιο την ‘ειρήνευση στην Ουκρανία’, με την μορφή μιας ‘Νέας Γιάλτας των δυό’, αντί των τριών νικητών του Β ΠΠ και απώτερο σκοπό την διάσπαση του ασιατικού μετώπου, την ήττα του Κινεζισμού στην κούρσα για την παγκόσμια ηγεμονία της Δύσης, χωρίς όμως την δακρύβρεχτη Ευρώπη που καταριέται την μοίρα της επειδή την πρόδωσε εγκαταλείποντάς την ο ‘προστάτης της’.
Η αποχαυνωμένη ανθρωπότητα ψελλίζει κάτι για το διεθνές δίκαιο που κατάληξε στο καλάθι των αχρήστων του ηγεμόνα Τραμπ, το οποίο έτσι κι’ αλλιώς εδώ και δεκαετίες βίωνε λάθρα υπό τους κροταλισμούς των κανονιών των ‘ειρηνόφιλων δημοκρατικών΄ που ματοκύλισαν τον πλανήτη για να επιβάλλουν την παγκοσμιοποίηση του αμερικανισμού.
Στο ερώτημα αν υπάρχει ελπίδα και εναλλακτική λύση, διαφορετική από αυτήν του γερμανικού νεοναζισμού, του Τραμπ, του Έλον Μασκ και της παρέας των μεγιστάνων αρχαγγέλων της καπιταλιστικής κόλασης, ίσως απαντήσει η ιστορία, αν στο μεταξύ, δεν την τελειώσουν αυτοί με την βοήθεια της εξουσιαστικής Artificial Intelligence και τον τελευταίο αυθεντικό άνθρωπο, πριν από τον θρίαμβο της Great Reset, της Woke Agenda, του Transhuman και του παγκόσμιου φασισμού, την ώρα που, όπως φαίνεται, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, κυνηγούν, εν μέσω του 21ου αιώνα, πεταλούδες στα λιβάδια του ‘όπιου των λαών’, του πλατωνισμού  και των εξουσιαστικών ιδεολογιών του 19ου και του 20ου αιώνα, ναρκοϊδέες που ορίζουν το μυαλό, την πράξη τους και το κατάμαυρο μέλλον τους, την ώρα ακριβώς που η θεμελίωση του πολιτισμού της κοινωνικής ισότητας, της άμεσης δημοκρατίας και του αταξικού ουμανισμού είναι περισσότερο από ποτέ ρεαλιστική , αναγκαία και εφικτή .
Η κλεψύδρα, όμως, αδειάζει, ο φασισμός επανακάμπτει ρεβανσιστικά και χρόνος για άλλες ψευδαισθήσεις δεν υπάρχει…

Ελλάδα 18.Φεβρουαρίου 2025.


 ________________________

 1.    Rifkin Jeremy, Το ευρωπαϊκό όνειρο, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 2005, σελ. 602-603.
2.    Λάμπος Κώστας, Από τον ευρωπαϊκό Ουμανισμό, στην καπιταλιστική βαρβαρότητα ή στον Οικουμενικό Ουμανισμό; Monthly Review, τεύχος Ιούνη 2009.
3.    Βλέπε σχετικά, Λάμπος Κώστας, Αμερικανισμός και παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.
4.    Λάμπος Κώστας, Νεογερμανισμός. Ο νέος εφιάλτης της Ευρώπης; Πολίτες, τεύχος 35/Φεβρουάριος 2012 και 36/Μάρτιος 2012.
5.    Λάμπος Κώστας, Άμεση δημοκρατία και αταξική κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012.
6.    Λάμπος Κώστας, Θεός και Κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2015.
7.    Λάμπος Κώστας, Ο πλατωνισμός ως διαχρονική εξουσιαστική ιδεολογία, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2024.
8.    Λάμπος Κώστας, Κοινωνική αν-Ισότητα και αταξικός ουμανισμός, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2023.
9.    ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ: Ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός. Να θεμελιώσουμε τον πολιτισμό της κοινωνικής ισότητας (Επιμέλεια, πρόλογος και συμμετοχή Κώστας Λάμπος) ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2020.

_________________
http://www.classlessdemocracy.blogspot.com,



 

 

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025

 Σπύρος Κουτρούλης
Οικονομολόγος, Συγγραφέας

Λόγος περί κοινωνικής ισότητας.

Μια αναφορά στο βιβλίο του Κώστα Λάμπου:
Κοινωνική αν-Ισότητα και Αταξικός Ουμανισμός.

(Δοκίμιο Πολιτικής Φιλοσοφίας της Πράξης)
Εκδόσεις Κουκκίδα, Αθήνα 2023, σελ.410.

*
Το τελευταίο έργο του Κώστα Λάμπου αποδεικνύει ότι εξακολουθούν να γράφονται και να εκδίδονται  ενδιαφέροντα έργα που θεμελιώνονται πάνω στην μαρξική σκέψη.
Αρκετές δεκαετίες αφότου κατέρρευσαν τα καθεστώτα που επικαλούνταν τον μαρξισμό ήταν εύλογο η κριτική να μην περιοριστεί σε αυτά αλλά να επεκταθεί στην ίδια την μαρξιστική-λενινιστική θεωρητική σκέψη.



Ο συγγραφέας διατυπώνει την κριτική του καπιταλισμού με αφετηρία τα πορίσματα του μαρξισμού. Επικεντρώνεται συνεπώς στην διατήρηση και διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων, αλλά και στα προβλήματα που δημιουργούνται στον έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Ισοδύναμο είναι το ενδιαφέρον του συγγραφέα για τις οχλήσεις και τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον.
Βεβαίως δεν παρακάμπτει τον κοινωνικό χαρακτήρα  και την ταξική φύση των καθεστώτων που αυτοορίστηκαν ως σοσιαλιστικά: «εκεί κοντά σε κάποια σκοτεινή γωνία καιροφυλακτεί και η τάχα προοδευτική πρόταση του νεοκρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού τύπου Κίνας και Ρωσίας που προτίθενται με την ομπρέλα του «ταξικού συλλογικού καπιταλιστή», να διαιωνίσουν το κεφάλαιο, δίνοντας στην κοινωνική ανισότητα μια ψευδή επίφαση «σοσιαλισμού, με την κοινωνία στο περιθώριο»(σελ.77).
Ο Κώστας Λάμπος συμπεραίνει ότι είναι αναγκαία μια στρατηγική που «επιδιώκει με τους διαρκείς κοινωνικούς αγώνες την κατάργηση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων μέσω της κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στα  μέσα παραγωγής με στόχο να γυρίσουν τα πάνω κάτω, δηλαδή να επανέλθει η οικονομία υπό τον έλεγχο της κοινωνίας, για να μετακινηθεί η οικονομική δραστηριότητα από την εξυπηρέτηση της εξουσίας προς την εξυπηρέτηση της κοινωνίας» (σελ.93,94), ενώ επαναλαμβάνει πως τα αυθεντικά οράματα για κοινωνική ισότητα τα «εκμεταλλεύτηκε βάναυσα ο λεγόμενος «υπαρκτός σοσιαλισμός» που μόνο σοσιαλισμός δεν ήταν και έδωσαν την ευκαιρία στο κεφάλαιο να ανασυνταχθεί και να θριαμβολογήσει για την νεκρανάσταση της “ελεύθερης αγοράς”» (σελ. 94).
Η ανάλυση της πραγματικότητας τον οδηγεί στον σχηματισμό ενός «δέοντος» που με την σειρά του θα αναδιαμορφώσει την πραγματικότητα: «ο σύγχρονος ρεαλισμός και η διαχρονική ιστορική πραγματικότητα δείχνουν προς μια αλλαγή του οικονομικού, παραγωγικού και καταναλωτικού, μοντέλου στη βάση της κοινοκτημοσύνης, του αμεσοδημοκρατικού κοινωνικού αυτοπροσδιορισμού και της, στη βάση των αναγκών, αναλογικής ισοκατανομής που θα καταργεί τις οικονομικοκοινωνικές ανισότητες» (σελ.156). Κρίσιμο είναι, στα πλαίσια της ερμηνείας αυτής, η μείωση του χρόνου εργασίας.
Η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στην φύση έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο: «η παραβίαση των φυσικών νόμων από την ασύνετη συμπεριφορά απέναντι στη Φύση και ο ανορθολογικός τρόπος οργάνωσης της κοινωνικής, της εθνικής και της οικουμενικής ζωής του ανθρώπινου είδους διαταράσσει την φυσική τάξη και καταστρέφει την αρμονία μεταξύ Φύσης, ζωής και ανθρώπινης κοινωνίας, με συνέπειες αρνητικές για τη ζωή» (σελ.174).
Αποτελεί μάλλον έκπληξη ο κρίσιμα αρνητικά ρόλος που αποδίδει την Κίνα: «μέρα με τη μέρα οδηγούμαστε προφανώς στην κινεζοποίηση της Δύσης με την έννοια της δορυφοροποίησής της στην ιμπεριαλιστική ηγεμονική πολιτική του Πεκίνου» (σελ. 167). Η Δύση υποτάσσεται στην «παραδοσιακά δεσποτική/ολοκληρωτική Ανατολή και μάλιστα στην πιο ακραία μορφή της, την κινέζικη, με σκοπό την επιβίωση της κυριαρχίας του κεφαλαίου πάνω στις κοινωνίες και στην ανθρωπότητα συνολικά» (σελ.167). Σε ένα άλλο σημείο ορίζεται η Κίνα ως «μητρόπολη του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού» (σελ.238).
Σε μια πορεία εκτροπής του εργατικού κινήματος που κατέληξε όχι απλά σε «εκφυλισμένα εργατικά κράτη» αλλά στον ιδιαίτερο κοινωνικό σχηματισμό του «κρατικού καπιταλισμού» ξεχωρίζουν ως φωτεινές εξαιρέσεις «ο Αντόνιο Γκράμσι, ένα από τα φωτεινότερα μυαλά του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, αλλά της Δημοκρατίας και όχι της Δικτατορίας του προλεταριάτου» (σελ.345), όπως οι μετριοπαθείς Ρώσοι κομμουνιστές, αλλά και ευρωπαίοι, όπως η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Κάρλ Λίπκνεχτ και ο Άντον Πάνεκοκ.
Θετικά αξιολογεί την προσπάθεια για την ευρωπαϊκή ενότητα: «ακόμα και στη σημερινή της μορφή, η Ε.Ε. αποτελεί μια κατάκτηση των λαών της Ευρώπης, αλλά και ότι καλύτερο έχουν επιτύχει οι άνθρωποι σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας και συνεπώς η υπεράσπιση της διατήρησης και της μετεξέλιξης της από Ευρώπη των κεφαλαίων σε Ευρώπη των Λαών και στη συνέχεια  σε Ευρώπη των Αμεσοδημοκρατικών Κοινωνιών πρέπει να ενισχυθεί με τους αγώνες, ακόμα και με την ψήφο όλων των Ευρωπαίων πολιτών, καταδικάζοντας κάθε προσπάθεια υπονόμευσης και διάλυσής της» (σελ.387).
Ο λόγος του Κώστα Λάμπου θεμελιώνεται στην βαθιά γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας, ενώ η ερμηνεία που αναπτύσσει, του Μαρξ και των επιγόνων, αποδεικνύει ότι μπορούμε να αντλήσουμε από αυτούς ένα Δέον με στοιχεία πραγματικά αμεσοδημοκρατικά και ανθρωπιστικά.
________________________________

https://bookpoint.gr/contributors/1066568#all,
ΠΗΓΗ: https://koutroulis-spyros.blogspot.com/2025/01/2023-410.html,

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025

 ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ

(Υδρογόνο εναντίον ορυκτών καυσίμων και άμεση δημοκρατία εναντίον ολιγαρχίας)

Γράφει ο Δρ. Κώστας Λάμπος
claslessdemocracy@gmail.com,



«Δεν θα επιτραπεί ποτέ στον πληθυσμό να μάθει
πώς προέκυψαν οι πεποιθήσεις του»
Μπέρτραντ Ράσελ

«Ο ενεργειακός ιμπεριαλισμός των Η.Π.Α.
οδηγεί ήδη σε επεκτατικούς πολέμους, που θα
μπορούσαν να γίνουν στην κυριολεξία παγκόσμιοι,
καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να διασφαλίσει
την υπάρχουσα καπιταλιστική οικονομία και
τη δική της παγκόσμια  ηγεμονία».
John Bellamy Foster


1. Γεωπολιτική, ενεργειακά συστήματα και διεθνής καταμερισμός της εργασίας

Ως γεωπολιτική, από τις έννοιες γη και πολιτική, ορίζεται η μελέτη των επιδράσεων της φυσικής γεωγραφίας και της ανθρωπογεωγραφίας πάνω στις διεθνείς σχέσεις που καταλήγουν στην εξωτερική πολιτική των χωρών και ιδιαίτερα των μεγάλων δυνάμεων. Η γεωπολιτική ως θεωρία χωροχρονικών αλληλεξαρτήσεων και πλέγματος στρατηγικών συμφερόντων, αναλύει και συσχετίζει σταθερούς και μεταβλητούς γεωγραφικούς παράγοντες καταλήγοντας σε συμπεράσματα κατανομής της ισχύος στον διεθνή χώρο. Η γεωπολιτική αποτελεί μια μέθοδο μελέτης της εξωτερικής πολιτικής ώστε να γίνει κατανοητή, να εξηγηθεί και τελικά να μπορεί να προβλεφθεί η συμπεριφορά των διεθνών πολιτικών και κρατικών παικτών και οντοτήτων μέσα από γεωγραφικές μεταβλητές. Αυτές οι μεταβλητές περιλαμβάνουν την γεωγραφική θέση κάθε χώρας, το κλίμα, το περιβάλλον, την τοπογραφία, τη δημογραφία, τους φυσικούς πόρους, το πολιτικό σύστημα, το επιστημονικό επίπεδο και τον πολιτισμό της περιοχής που εξετάζεται.
Η γεωπολιτική, οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί, κατά συνέπεια και οι γεωπολιτικές συγκρούσεις, τους τρεις τελευταίους αιώνες, υπήρξαν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα των πολιτικών για τα ορυκτά καύσιμα, για τον άνθρακα και πετρέλαιο και τελευταία για το φυσικό αέριο. Οι χώρες, οι οικονομίες και οι κοινωνίες που κατάφεραν, με την βία και τον εξαναγκασμό, να ελέγξουν τη ροή των ορυκτών καυσίμων και ιδιαίτερα του πετρελαίου, απόκτησαν δύναμη, πλούτο και ευημερία. Σε αντίθεση με εκείνες τις χώρες και τις κοινωνίες που βρέθηκαν ενεργειακά συνεπώς και οικονομικά εξαρτημένες, καταλήγοντας, ως αντικείμενο ενεργειακής και οικονομικής εκμετάλλευσης, στην οικονομική καθυστέρηση, στην φτώχεια και στην υποταγή.
Αυτή η φυσική ανισοκατανομή των ορυκτών καυσίμων στον πλανητικό μας χώρο, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες ποσότητές τους και τον μονοπωλιακό έλεγχο στην πηγή και τον σφετερισμό τους στην ροή και διαχείρισή τους, διαμόρφωσε εντάσεις μεταξύ των χωρών του πλανήτη, εντάσεις που καταγράφονται ως γεωπολιτική, με κατάληξη στους πάμπολους καταστροφικούς πολέμους και στις αλλεπάλληλες ‘πετρελαϊκές κρίσεις’ που πήραν την μορφή ενός πυραμιδικού ιμπεριαλιστικού καταμερισμού της εργασίας, στην κορυφή του οποίου οι χώρες και ελάχιστοι μεγιστάνες των ορυκτών καυσίμων λυμαίνονται όλες τις υποκείμενες βαθμίδες, μέχρι την πολυπληθή τελευταία βαθμίδα που αναγκαστικά υφίσταται την άγρια εκμετάλλευση όλων των υπερκείμενων βαθμίδων της καπιταλιστικής πυραμίδας. Μόνο ως ενεργειακό πρόβλημα μπορεί να κατανοηθεί η γεωπολιτική που κατάληξε στην καπιταλιστική βαρβαρότητα
Η περιορισμένη γεωγραφικά ύπαρξη και ο έλεγχος των ορυκτών καυσίμων σε συνάρτηση με την καθοριστική σημασία τους για την ανάπτυξη του καπιταλισμού, συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάδειξη ενός συγκεντρωτικού ενεργειακού συστήματος που ευνόησε την εμφάνιση συγκεκριμένων κέντρων οικονομικής ανάπτυξης, τα οποία και επέβαλλαν έναν αντίστοιχο στα συμφέροντά τους διεθνή καταμερισμό της εργασίας, καταδικάζοντας το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη σε ρόλο υπανάπτυκτης ενδοχώρας των αποικιοκρατικών και ιμπεριαλιστικών καπιταλιστικών μητροπόλεων . Έτσι, στη βάση του ενεργειακού συγκεντρωτισμού, χτίστηκε η γεωπολιτική θεωρία και η γεωστρατηγική και διαμορφώθηκαν μηχανισμοί επιβολής άνισων και άδικων όρων εμπορίου, οι οποίοι με τη βοήθεια ενός επίσης κεντρικά ελεγχόμενου συγκεντρωτικού τραπεζικού συστήματος, αλλά και του ΝΑΤΟ, διευκόλυναν τη μεταφορά, τη συσσώρευση και τη συγκέντρωση του παγκόσμιου πλούτου στις καπιταλιστικές μητροπόλεις και μάλιστα στα ταμεία ελάχιστων γιγαντιαίων υπερεθνικών οικονομικών ομίλων.
Η φυσική κατάληξη αυτών των αλληλοδιαπλεκόμενων συγκεντρωτικών μηχανισμών και λειτουργιών της παγκόσμιας οικονομίας ήταν το σχέδιο της βίαιης νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, η οποία γνωρίζει και επιδιώκει τον έλεγχο της παγκόσμιας ενεργειακής τράπεζας, δηλαδή της Ευρασίας, γιατί ‘όποιος ελέγχει την Ευρασία ελέγχει όλον τον κόσμο’ . Μ εαυτόν τον έλεγχο ο αμερικανισμός, επικεντρώνεται, πότε ως Ομπαμισμός και πότε ως Τραμπισμός, μεταξύ Ιράκ και Ουκρανίας, Ρωσίας και Κίνας και αποσκοπεί στη μετατροπή του σκληρού πυρήνα του δυτικού κεφαλαίου σε μια συγκεντρωτική ‘παγκόσμια υπερκυβέρνηση’, με το προσωπείο πότε των ‘G7’, ‘G8’ και πότε των ‘G20’, με σιδηρούς βραχίονες τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τη λεγόμενη Παγκόσμια Τράπεζα και φυσικά το ΝΑΤΟ, η οποία θα αποφασίζει για όλα, καταργώντας κάθε μορφή τοπικής και εθνικής κυριαρχίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες, ακόμα και την ίδια την αστική δημοκρατία, επιβάλλοντας ένα σύστημα παγκόσμιου φασιστικού ολοκληρωτισμού.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι, η ανθρωπότητα να βρίσκεται σήμερα εγκλωβισμένη σε ένα συγκεντρωτικό παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο οικονομίας που παράγει πλούτο για λίγους, φτώχεια και εξαθλίωση για τους πολλούς , ενώ συντρέχουν όλες οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για μια οικονομία της ισότητας, της καθολικής οικονομικής ευημερίας, του ελεύθερου χρόνου, της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης και ενός ουμανιστικού οικουμενικού πολιτισμού. Ένα συγκεντρωτικό, απάνθρωπο και καταστροφικό μοντέλο οικονομίας μπορεί να επιβάλλεται πάνω στη δοκιμαζόμενη ανθρωπότητα μόνο χάρη στο συγκεντρωτικό ρυπογόνο και κοστοβόρο, αλλά και γι’ αυτό κερδοφόρο σύστημα ελέγχου των ενεργειακών πηγών και συνεπώς της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας. Σήμερα, αρχές του 21ου αιώνα, ζούμε ακόμα στην εποχή των ορυκτών καυσίμων, η οποία χαρακτηρίζεται από μια κάθετη και αυστηρά συγκεντρωτική δομή στην οποία «δέκα με δώδεκα, τόσο ιδιωτικοί όσο και κρατικοί, ενεργειακοί κολοσσοί υπαγορεύουν τους όρους με τους οποίους ρέει η ενέργεια σε όλον τον πλανήτη» , προς όφελος των ελάχιστων διαχειριστών της. Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του ενεργειακού προβλήματος.
Στον αντίποδα, η άλλη πλευρά, το ανεξάντλητο υδρογόνο  ως πηγή ενέργειας, που βρίσκεται στην διάθεση κάθε καταναλωτή/χρήστη, ο οποίος μπορεί να είναι ο ίδιος παραγωγός τής αναγκαίας για την ευημερία του ενέργειας, η οποία είναι πια μια απτή και καθημερινή πραγματικότητα, μπορεί να αποτελέσει την βάση για έναν καλύτερο κόσμο, αν στο μεταξύ και υπό το καθεστώς της μαφιόζικης ομερτά, της ωμής πολεμικής βίας και της εξουσιαστικής πολιτικής αφασίας που αποπροσανατολίζει τις κοινωνίες, δεν καταστεί και αυτό υποχείριο του κεφαλαίου, σε βάρος της ανθρωπότητας και του πολιτισμού της. Όμως, μονόδρομοι και αδιέξοδα δεν υπάρχουν στην ανθρώπινη ιστορία επειδή η κάθε διέξοδος δημιουργείται από τις ανάγκες και τους κοινωνικούς αγώνες.

2. Σχέσεις εξουσίας και ενεργειακής τεχνολογίας

Όμως ο σχεδιασμός και η διατήρηση αυτού του συγκεντρωτικού συστήματος παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας δεν υπαγορεύεται τόσο από την έλλειψη ή τη σπανιότητα των πηγών ενέργειας, και σε κάθε περίπτωση, σήμερα, δεν υπαγορεύεται από την έλλειψη της αναγκαίας επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας που θα μπορούσαν, και σήμερα πράγματι μπορούν, να απαλλάξουν την ανθρωπότητα από τη βρώμικη-ρυπογόνο, καταστροφική και ιδιοτελή ενεργειακή εξάρτηση. Αυτό το σύστημα συγκεντρωτικής παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας υπαγορεύεται από τα στενά ταξικά συμφέροντα των ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής όλων των αναγκαίων, για τον άνθρωπο, την κοινωνία του και την ανθρωπότητα γενικά, υλικών και άυλων αγαθών. Είναι αυτά τα συμφέροντα που εκφράζονται ως απάνθρωπη και καταστροφική εξουσία, πάνω στον άνθρωπο, στην κοινωνία του και στην ανθρωπότητα, με τη μορφή της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στους ζωτικούς πόρους και τις ζωτικές αναπαραγωγικές λειτουργίες της κοινωνίας και τελικά της ζωής και του ίδιου του πλανήτη που σχεδιάζουν τα συγκεντρωτικά ενεργειακά συστήματα με τρόπο και στόχο τη διαιώνιση της εξουσίας τους .
Η μελέτη του σχεδιασμού των συγκεντρωτικών ενεργειακών συστημάτων αποκαλύπτει πως «τα συστατικά μέρη των τεχνολογικών συστημάτων είναι τεχνουργήματα κοινωνιολογικά δομημένα. Τα άτομα που σχεδιάζουν συστήματα παραγωγής ηλεκτροφωτισμού και ενέργειας, εφευρίσκουν και αναπτύσσουν όχι μόνο γεννήτριες και γραμμές μεταφοράς, αλλά επίσης τέτοιου είδους μορφές οργανώσεων όπως βιομηχανίες παραγωγής ηλεκτρισμού και κεφαλαιουχικές εταιρίες κοινής εκμετάλλευσης» . Αν για οποιοδήποτε τυχαίο ή συνειδητό και προγραμματισμένο λόγο αλλάξουν τα ‘κοινωνιολογικά’ δεδομένα, όπως λ.χ. ο συσχετισμός των κοινωνικών δυνάμεων, και η κοινωνία αποφασίσει να αλλάξει κάποιο ’τεχνούργημα’ του συστήματος ή/και θελήσει να απομακρύνει ένα συστατικό μέρος από το σύστημα, τότε «τα χαρακτηριστικά του θα αλλάξουν και θα αλλάξουν αναλόγως τα χαρακτηριστικά  και των άλλων τεχνουργημάτων μέσα στο σύστημα. Σε ένα σύστημα παραγωγής ηλεκτροφωτισμού και ενέργειας, για παράδειγμα, μια αλλαγή στην αντίσταση ή στο φορτίο στο σύστημα, θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στα συστατικά μέρη μεταβίβασης, διανομής και παραγωγής» . Αν στη θέση του τεχνολογικού συστήματος συγκεντρωτικής παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας βάλουμε το οικονομικοκοινωνικό σύστημα παραγωγής και υποθέσουμε πως τον ρόλο της σχεδιάστριας άρχουσας εκμεταλλευτικής τάξης, η κοινωνία αποφασίζει να τον αναλάβει η ίδια συλλογικά με στόχο τον επανασχεδιασμό του και με κατεύθυνση ένα καλύτερο κόσμο οικοδομημένο πάνω στην καθαρή, αποκεντρωμένη και φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, τότε γίνεται προφανές πως θα αλλάξει συθέμελα η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική, η λειτουργία και η χρηστικότητα ολόκληρου του οικοδομήματος και συνακόλουθα και του εποικοδομήματος. Θα αλλάξει, δηλαδή, συθέμελα ολόκληρη η κοινωνία .
Αυτό το κοινωνικό όραμα της καθαρής, αποκεντρωμένης και φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας, υπήρξε για πολλούς ανυπότακτους επιστήμονες, με κορυφαίους τον Νίκολα Τέσλα της «ελεύθερης ενέργειας» , και τον Βίλχελμ Ράιχ της «παγκόσμιας ενέργειας» , που είναι τόσο παλιό όσο και ο καταστροφικός, σπάταλος, συγκεντρωτικός, ρυπογόνος και απάνθρωπος καπιταλισμός, ξαναζωντανεύει σήμερα χάρη στην πρόοδο των επιστημών και της τεχνολογίας, με την οποία λύνονται το ένα μετά το άλλο τα τεχνικά προβλήματα που εμπόδιζαν την πραγματοποίησή του. Σήμερα η καθαρή, αποκεντρωμένη και φτηνή ηλεκτρική ενέργεια είναι μια επιστημονικοτεχνική πραγματικότητα, με την οποία μπορούμε να απαλλαγούμε από το παρωχημένο συγκεντρωτικό εξουσιαστικό ενεργειακό μοντέλο, που είναι πανάκριβο, αναποτελεσματικό και καταστρέφει ανεπανόρθωτα τον πλανήτη μας. Μπορούμε να ζήσουμε σ’ έναν κόσμο με άφθονη, φθηνή και καθαρή ενέργεια, χωρίς πετρέλαιο, ακριβά, βλαβερά και βρώμικα καύσιμα. Γίνεται προφανές πως η δυνατότητα να προσφέρει η ανθρωπότητα στον εαυτό της ως αποτέλεσμα των αμέτρητων αγώνων και θυσιών της άφθονη, καθαρή και φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, αποσταθεροποιεί το υφιστάμενο ενεργειακό και κοινωνικοοικονομικό σύστημα και συνεπώς την εξουσία όσων κερδοσκοπούν σε βάρος της. Γι’ αυτό ο σκληρός πυρήνας, το διευθυντήριο του καπιταλισμού, ως η παγκόσμια ταξική συνείδηση του μεγάλου κεφαλαίου, κάνει ότι μπορεί για να ματαιώσει ή τουλάχιστον να καθυστερήσει, μέχρι να μπορέσει να τις ελέγξει, αυτές τις εξελίξεις στον τομέα της ενεργειακής τεχνολογίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το υδρογόνο. Διαφορετικά πως μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι κορυφαίοι επιστήμονες όπως λ. χ. ο Τζων Χαλντέιν παρουσίασε με σειρά δημοσιεύσεων και ομιλιών στις αρχές του 20ου αιώνα «τις γενικές αρχές της χρήσης του υδρογόνου ως πηγής ενέργειας αλλά και το πώς μπορούσε να παραχθεί, να αποθηκευθεί και να χρησιμοποιηθεί η υδρογονοενέργεια. Η σκέψη του όμως ήταν τόσο επαναστατική για τα δεδομένα της εποχής του ώστε αντιμετωπίστηκε με αμφισβήτηση από τους ακαδημαϊκούς συναδέλφους του» . Ο καπιταλισμός που έχει οικοδομηθεί πάνω στα ορυκτά καύσιμα βρίσκει τον τρόπο να ποδηγετεί τη θεωρητική και την εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα και να εμφανίζει την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, ως, τάχα, τεχνικά αδύνατη και οικονομικά ασύμφορη. Κι όμως, ο Χαλντέιν αποδείκνυε πως η τεχνολογία παραγωγής υδρογονοενέργειας είναι απλούστερη, φθηνότερη και με πολύ χαμηλότερο κόστος λειτουργίας σε σύγκριση με το ενεργειακό σύστημα των ορυκτών καυσίμων και το σπουδαιότερο ότι αυτή θα ήταν το ίδιο φτηνή σε κάθε σημείο του πλανήτη, πράγμα που θα επέτρεπε την ενεργειακή ανεξαρτησία και την ενεργειακή αυτάρκεια και συνεπώς και την ανεξάρτητη και γεωγραφικά αποκεντρωμένη ορθολογική και ισομερή οικονομική ανάπτυξη . Μια τέτοια μορφή ενέργειας, όμως, αχρηστεύει ολόκληρο το καπιταλιστικό οικοδόμημα, που μπορεί να υπάρχει μόνο όσο θα ελέγχει συγκεντρωτικά την παραγωγή και τη ροή της ενέργειας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, για να υπάρχει η περιφερειακή οικονομική και κοινωνική ανισότητα, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει καπιταλισμός και κεφάλαιο. Το πανίσχυρο σύμπλεγμα συμφερόντων, που ελέγχει μέσω της μονοπωλιακής δομής τής ενέργειας ένα τεράστιο τμήμα της παγκόσμιας οικονομίας, εξουδετερώνει συστηματικά κάθε ανεξάρτητη προσπάθεια για την οργάνωση εναλλακτικών συστημάτων παραγωγής ενέργειας . Στόχος αυτού του πολιτικοοικονομικά πανίσχυρου συμπλέγματος συμφερόντων είναι να κρατηθεί η ανθρωπότητα ‘ενεργειακά υπόδουλη’, αιχμάλωτη των παραδοσιακών ενεργειακών μονοπωλίων, άσχετα αν το τίμημα είναι μια βαριά άρρωστη βιόσφαιρα και μια ανθρωπότητα χωρίς μέλλον. Έτσι, όμως, γίνεται σαφέστερο πως η άφθονη καθαρή και φτηνή ενέργεια δεν είναι απλά και μόνο ένα τεχνολογικό ζήτημα. Δεν είναι ζήτημα ανεύρεσης οικονομικών πόρων και νέων τεχνολογιών. Αυτά ήδη υπάρχουν. Η αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου της ανθρωπότητας είναι πάνω απ’ όλα ζήτημα κοινωνικό και συνεπώς πολιτικό, και ταυτίζεται με την ύπαρξη ή την ανατροπή του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της παραγωγής και της κατανομής του κοινωνικού πλούτου, συνεπώς αποτελεί πρόβλημα σχέσης μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας.
Γι’ αυτό δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις πως το ενεργειακό κατεστημένο θα δεχτεί να θυσιάσει τη βίαιη και απάνθρωπη εξουσία του και τα εύκολα κέρδη του για να αποφευχθεί το περιβαλλοντικό κόστος και για να χορτάσει καθαρή και φτηνή ενέργεια, ‘ψωμί παιδεία και ελευθερία’, η εργαζόμενη κοινωνία και η ανθρωπότητα συνολικά. Γι’ αυτό και οι ιδιοτελείς  σχεδιαστές των ‘επιστημονικών’, των τεχνολογικών, των οικονομικών και των κοινωνικών συστημάτων φροντίζουν ώστε οι σημερινές δομές τους «να συμπεριλαμβάνουν την καταστροφή των εναλλακτικών συστημάτων» . Έτσι κατάφεραν ώστε ο σοβαρότερος, ο πιο ύπουλος και γι’ αυτό ο πιο αποτελεσματικός σύμμαχος μηχανισμός του οικονομικού και ενεργειακού κατεστημένου, που απαξιώνει τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα και καταστρέφει τα απελευθερωτικά οράματα της ανθρωπότητας, να είναι η αντίληψη και η στάση τού φοβισμένου οπαδού, τού απληροφόρητου, θρησκόληπτου ή/και παραπληροφορημένου ‘ξερόλα’, τού δειλού και υποταγμένου στη βίαιη εξουσία, στην ‘ιερή’ αγυρτεία και στη στείρα παράδοση του «ανθρωπάκου» . Μια παράδοση με ψεύτικο, φανταχτερό περιτύλιγμα που του την σερβίρουν τα σκοταδιστικά και εξουσιαστικά ιερατεία στα κατηχητικά και στους προσκόπους, αλλά και μέσα από την ‘οικογενειακή εξουσία’ και την ‘αυθεντία’ της απληροφόρητης γιαγιάς, της μάνας, ή/ και του ‘αφέντη’ πατέρα και φυσικά με συστηματικότερο τρόπο μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, με κύριο ιμάντα μεταφοράς της χυδαίας ιδεολογίας της μοιρολατρίας και της ‘θεία βουλήσει’ κοινωνικής ανισότητας, τον επίσης και κατά συρροή καθημαγμένο, υποταγμένο και συνήθως θρησκόληπτο εκπαιδευτικό όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Το ιστορικό χρέος των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού είναι να εξουδετερώσουν όλα τα καταστροφικά και αλλοτριωτικά τεχνουργήματα του σκληρού πυρήνα του κεφαλαίου, γιατί μόνο έτσι θα καταφέρουν να απελευθερώσουν τις επιστήμες, την τεχνολογία και την εκπαίδευση, προϋπόθεση ικανή και αναγκαία για την ενεργειακή και συνεπώς την οικονομική και κοινωνική αυτοαπελευθέρωση της ανθρωπότητας.


3. Τα ορυκτά καύσιμα και ο καπιταλισμός φεύγουν, η υδρογονοενέργεια και ένας καλύτερος κόσμος έρχονται

«Μπορεί να ανήκετε σ’ εκείνους τους ανθρώπους που νομίζουν ότι η ενέργεια του υδρογόνου είναι μια φαντασίωση κάποιων μελλοντολόγων ή κάποιων άλλων συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να την θεωρείτε ως μια πολλά υποσχόμενη μελλοντική τεχνολογία που, αν κάποτε εφαρμοστεί, αυτό θα γίνει στο μακρινό μέλλον. Εάν όντως σκέφτεστε μ’ αυτόν τον τρόπο, ξανασκεφτείτε το σοβαρά. Φανταστείτε έναν κόσμο στον οποίο η ανθρωπότητα κέρδισε την ελευθερία της από το πετρέλαιο. Μπορούμε να χτίσουμε αυτόν τον κόσμο μέσα σε δέκα χρόνια
με την υπάρχουσα τεχνολογία. Φανταστείτε έναν κόσμο στον οποίο η (ανθρωπότητα) αποφάσισε να ξεπεράσει την ενεργειακή και την
κλιματική κρίση που απειλεί την ύπαρξή της. Μπορούμε να χτίσουμε
αυτόν τον κόσμο σήμερα με συνειδητές επιλογές και πολιτική βούληση» .

Χρειάστηκαν οι αλλεπάλληλες πετρελαϊκές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα , αλλά και οι ανάγκες των διαστημικών πτήσεων, που αντιμετώπιζαν πρόβλημα βάρους, υψηλού κόστους, ασφάλειας και χαμηλής ενεργειακής απόδοσης με τα παραδοσιακά καύσιμα, που ανάγκασαν τη Σοβιετική Ένωση και τις Ενωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Κίνας και την Ινδία και κοντά σε αυτές και πολλές άλλες χώρες να αρχίσουν να αναπτύσσουν την τεχνολογία παραγωγής και χρησιμοποίησης της υδρογονοενέργειας. Σήμερα, οι περισσότερες χώρες του κόσμου, αλλά και μεγάλες ενεργοβόρες επιχειρήσεις με πρωταγωνιστές τις αυτοκινητοβιομηχανίες, χρηματοδοτούν ερευνητικά προγράμματα για να μπορέσουν να περάσουν ομαλά και να επιβιώσουν και στη νέα ενεργειακή εποχή που έρχεται .
Ο στόχος τους, βέβαια, είναι να μονοπωλήσουν και τη νέα τεχνολογία παραγωγής υδρογονοενέργειας και να ελέγξουν τη ροή της στην οικονομία και στην κοινωνία, πράγμα δύσκολο, αν όχι αδύνατο, εξ αιτίας της ίδιας της φύσης της υδρογονοενέργειας, τα χαρακτηριστικά της οποίας την κατατάσσουν περισσότερο στα ελεύθερα αγαθά παρά στα εμπορεύματα. Γι’ αυτό η προσπάθειά τους αποσκοπεί όχι στην κατάκτηση, αλλά ακόμα και στην καταστροφή, του μέλλοντος, γιατί ξέρουν πως δεν τους ανήκει, με στόχο να κερδίσουν χρόνο για να βρουν άλλους τρόπους με τους οποίους θα αποτρέψουν ή τουλάχιστον θα καθυστερήσουν την ολοκλήρωση της επανάστασης του υδρογόνου, που φέρνει μαζί της τη διάλυση του καπιταλισμού και την ενεργειακή απελευθέρωση της οικονομίας και της κοινωνίας.
Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, το κεφάλαιο θέλει το υδρογόνο το πολύ ως μια «εφεδρική… επιλογή σε σχέση με το υφιστάμενο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας» , δηλαδή συμπληρωματική πηγή ενέργειας, με κυρίαρχο βέβαια το ενεργειακό σύστημα ορυκτών καυσίμων, πράγμα που εκφράζεται από πολλούς ‘κορυφαίους’ διανοητές, κομματικούς αξιωματούχους , ακόμα και από ειδικούς επιστήμονες και καταγράφεται με διακριτική σαφήνεια από τον Jeremy Rifkin στο κατά τα άλλα πρωτοποριακό και αξιόλογο βιβλίο του για την ‘οικονομία του υδρογόνου’ .

4. Ενέργεια και κοινωνική εξέλιξη

Το εκάστοτε ενεργειακό σύστημα, ως έκφραση της εκάστοτε ενεργειακής πηγής, μορφής και χρήσης όριζε και καθόριζε τον βαθμό ανάπτυξης της εκάστοτε οικονομίας και κοινωνίας. Στην εποχή της αγριότητας  των διάφορων, ανά την υφήλιο, κοινωνιών, η μορφή ενέργειας ταυτίζονταν με την μυϊκή και πνευματική δύναμη των τρωγλοδυτών και τροφοσυλλεκτών ανθρώπων με την οποία αξιοποιούσαν στο μέτρο των περιορισμένων γνώσεών τους και τις διάφορες μορφές ενέργειας της Φύσης με κύρια μορφή, αυτήν της φωτιάς. Ακολούθησε συμπληρωματικά η αξιοποίηση της ενέργειας των ζώων εργασίας, καθώς επίσης των καυσόξυλων και των ξυλανθράκων, όπως και αυτή του ανέμου, μέχρι τον Μεσαίωνα και την αναγκαστική εμφάνιση της μανουφακτούρας που έσπρωξε δυνατά τον ορίζοντα της ανθρωπότητας προς το μέλλον.
Με την ανακάλυψη των ορυκτών γαιανθράκων, των ατμομηχανών και την δύναμη του ατμού, ξεκίνησε η πρώτη βιομηχανική επανάσταση. Οι νέες οικονομικές δραστηριότητες και κύρια οι μεταφορές διεύρυναν το εμπόριο, γεγονός που οδήγησε, στο σταδιακό παραμέρισμα της κλειστής οικονομίας για την αυτοκατανάλωση αξιών χρήσης και το περιορισμένο, κύρια ανταλλακτικό, εμπόριο, και στην θεμελίωση του καπιταλιστικού τρόπου μαζικής παραγωγής ανταλλακτικών αξιών, δηλαδή, εμπορευμάτων για την διεθνή αγορά και το κέρδος. Οι υδρογονάνθρακες, το πετρέλαιο και οι μηχανές εσωτερικής καύσης και η ανακάλυψη του ηλεκτρισμού, πυροδότησαν την δεύτερη βιομηχανική επανάσταση και έθεσαν το κεφαλαιοκρατικό σύστημα στην φάση απογείωσης. Στη συνέχεια το φυσικό αέριο, η πυρηνική ενέργεια, η εφεύρεση και η χρήση του τρανζίστορ, της λυχνίας και των μικροτσίπς, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων εισάγουν στην νέα ηλεκτρονική εποχή, η οποία γρήγορα εξελίσσεται σε ψηφιακή, που με το Internet, έδωσαν νέα δυναμική ώθηση στον νέο τρόπο παραγωγής και ολοκληρώθηκαν ως τρίτη βιομηχανική επανάσταση με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση του ιστορικού κύκλου και την παρακμή του καπιταλισμού, που παίρνει σταδιακά την μορφή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, όπου από την μια το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει την παγκόσμια οικονομία καταδικάζοντας το υπόλοιπο 99% σε προϊούσα φτώχεια και εξαθλίωση.
Με την εφεύρεση των αλγόριθμων, των υπερυπολογιστών, της εξελιγμένης ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, των drones, των GPS, της τρισδιάστατης εκτύπωσης, της αυτόματης μετάφρασης και πολλών άλλων γνωστών ή και άγνωστων ακόμα τεχνολογικών επιτευγμάτων που αποσκοπούν στην παρακολούθηση, στον αποπροσανατολισμό και στην ποδηγέτηση των ανθρώπων. Γεγονότα, πολιτικές και προγράμματα που σταδιακά παίρνουν την μορφή της λεγόμενης δυναμικής επανεκκίνησης του καπιταλισμού, (Great Reset), του, (transhumanism), μετανθρωπισμού, δηλαδή της ψηφιακής τροποποίησης του αυθεντικού φυσικού ανθρώπου και της παγκόσμιας ηγεμονίας του αμερικανισμού, οπότε παραμένει, για πολλούς, ακόμα το ερώτημα είναι αν η ανθρωπότητα μπήκε στην τέταρτη, ή στην τελευταία και μοιραία πριν την εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους, βιομηχανική επανάσταση.
Σε κάθε περίπτωση, όμως είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε πως παράλληλα με τις πηγές και τις μορφές ενέργειας που κινούσαν τις οικονομικές δραστηριότητες της εκάστοτε κοινωνίας αναπτύσσονταν τα μέσα παραγωγής και οι μορφές επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων, θεσμών και κοινωνιών. Έτσι διακρίνουμε:
    Οι πρωτόγονες κοινωνίες χρησιμοποιούν την μυϊκή και πνευματική τους δύναμη, ενισχυόμενη με πρόχειρα λίθινα και ξύλινα εργαλεία για την εξασφάλιση της τροφής τους και την φωτιά ως ενέργεια, θέρμανση και ασφάλεια και επικοινωνούν με διάφορες κατά περιοχή μορφές, όπως οι φρυκτωρίες και μέσω των ‘μύθων’ και της προφορικής μεταφοράς τους δια του προφορικού λόγου των τροβαδούρων, των απαγγελιών και των διάφορων συλλογικών και κοινωνικών εκδηλώσεων.
    Οι Αρχαίες κοινωνίες πρόσθεσαν στην μυϊκή και πνευματική ενέργεια των δούλων, το ‘ησιόδειο άροτρο’, κάποια εργαλεία και εργαλειομηχανές, την ενέργεια από τα ζώα εργασίας και την ενέργεια του ανέμου. Το σημαντικότερο είναι πως, κυρίως οι Έλληνες, ανάπτυξαν την επικοινωνία μέσω της γραφής, των βιβλίων, της αλληλογραφίας, του δημόσιου διαλόγου, της φιλοσοφίας, της επιστημονικής έρευνας, των τεχνών και του πολιτισμού.
    Οι Μεσαιωνικές κοινωνίες αυταπατήθηκαν καταφεύγοντας, δια της φεουδαρχικής κρατικής ‘θεοκρατίας’ και δια των μεταφυσικών ναρκοϊδεών στις μεταφυσικές δυνάμεις που, ως φετίχ της εξουσίας, αδυναμία και άφεση στην υποτιθέμενη ‘θεία πρόνοια’, λειτούργησαν σαν τροχοπέδη της ανθρώπινης και της κοινωνικής εξέλιξης .
    Οι κοινωνίες του 19ου &20ου αιώνα, αργά αφυπνισμένες από την Αναγέννηση της αρχαίας ελληνικής Γραμματείας και των επιστημών και από τον δυτικό Διαφωτισμό, πραγματοποίησαν, όπως είδαμε, τεράστια άλματα στις επιστήμες και στην τεχνολογία, αλλά και στην ενέργεια και στην επικοινωνία με την ασύρματη και την πολύμορφη ενσύρματη επικοινωνία στην μορφή του τηλέφωνου, του τηλέτυπου, του τηλεγραφήματος, της οργανωμένης και γρήγορης ταχυδρομικής αλληλογραφίας και του Fax. Μόνο που αυτή η εξέλιξη αποσπάστηκε βίαια από την κοινωνία, από το Εμείς, υπέρ του εγωιστικού και αντικοινωνικού ατόμου, υπέρ του νοσηρού και εγκλωβισμένου στον μικρόκοσμο τού Εγώ που κινείται στην λογική: ‘Ο θάνατός σου η ζωή μου’, που επέβαλε στην κοινωνία τον νόμο της ζούγκλας.
    Οι Σύγχρονες κοινωνίες ώθησαν τα μέσα παραγωγής μέχρι τον πλήρη αυτοματισμό, που θα μπορούσε να εξασφαλίσει τον αναγκαίο ελεύθερο χρόνο για την ολόπλευρη ανάπτυξη του οικουμενικού και πολυδιάστατου ανθρώπου, αλλά αντ’ αυτού τον περιθωριοποίησαν με αποτέλεσμα οι κυρίαρχες ελίτ να σχεδιάζουν ‘τελικές λύσεις’ για την διαχείριση του ‘πλεονάζοντος πληθυσμού’. Αναφορικά με την ενέργεια οι σύγχρονες κοινωνίες μετεωρίζονται, μεταξύ των ορυκτών καυσίμων που εγγυώνται την επιβίωση του παλιού κόσμου της εκμετάλλευσης, της ακραίας κοινωνικής ανισότητας, της καταστροφής της γήινης βιόσφαιρας, του ιμπεριαλισμού των ‘επιούσιων του ‘θεού’ ανθρώπων και λαών’ και του γενικευμένου απάνθρωπου και καταστροφικού πολέμου, και της υδρογονοενέργειας, μέχρι να μπορέσουν να την ελέγξουν και από ελευθερωτή να την καταστήσουν κι’ αυτή εργαλείο κυριαρχίας . Αναφορικά με την επικοινωνία δημιούργησαν τα εν πολλοίς και επί της ουσίας αχρείαστα κινητά τηλέφωνα πέμπτης (5G) τα οποία σε συνδυασμό με τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα και τις πλατφόρμες των μεγιστάνων και σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες και τις κυβερνήσεις των επίδοξων παγκόσμιων ηγεμόνων, μετατρέπουν εσκεμμένα την επικοινωνία σε χειραγώγηση και υποταγή, μέσω της κοινωνικά άχρηστης πληροφορίας και της εξουσιαστικής παραπληροφόρησης. Αντί, βεβαίως, της θεμελίωσης ενός καλύτερου κόσμου , του κόσμου και του πολιτισμού της κοινωνικής ισότητας που θα στηρίζεται πάνω στις σύγχρονες πηγές και μορφές άφθονης, φθηνής, καθαρής, αποκεντρωμένης και ασφαλούς υδρογονοενέργειας. Όσον αφορά στην επικοινωνία, πέραν των κοινωνικά ελεγχόμενων ηλεκτρονικών και ψηφιακών μορφών της, αποτελεί ζωτικής σημασίας υπόθεση η αναγέννηση, η προώθηση και η γενίκευση του δημόσιου διαλόγου σε όλα τα κύτταρα, τους θεσμούς και τα επίπεδα της κοινωνίας, της μόνης αναγκαίας και ικανής συνθήκης για την διαμόρφωση ολοκληρωμένων και πολυδιάστατων προσωπικοτήτων, ικανών να συγκροτούν αυτοδιευθυνόμενες κοινωνίες. Όλα αυτά μαζί μπορούν να καταλήγουν να εκφράζονται με την μορφή της Άμεσης Δημοκρατίας, αρθρωμένης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και οικουμενικό επίπεδο, στα πλαίσια ενός αταξικού οικουμενικού Ουμανισμού .
Έτσι παρατηρούμε πως, παρά τις τεράστιες ταχύτητες και τις εντάσεις που λαβαίνουν χώρα σε επίπεδο καθημερινότητας των εξελίξεων, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο παρατηρείται μια στασιμότητα που μόνο σε κακό, όπως τα σχέδια για εξόντωση των, κατά Schwab, Harari και τους λοιπούς σύγχρονους μεγιστάνες, τους αρχάγγελους της καπιταλιστικής κόλασης, ‘περιττών και άχρηστων ανθρώπων’, μπορεί να καταλήξει, εκτός αν οι δυνάμεις της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού αποφασίσουν ξαφνικά να μετακινηθούν από την θέση του αντικειμένου του κεφαλαίου στην θέση του υποκείμενου της ιστορίας, προκειμένου να πραγματοποιήσουν το διαχρονικό όραμά τους για κοινωνική ισότητα και παγκόσμια ειρήνη.

5. Σύγκριση ενεργειακών συστημάτων

Φυσικοί, αλλά όχι μόνο, λόγοι, που έχουν σχέση με την γεωγραφική διασπορά, την ποσότητα της πρώτης ύλης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και την προσβασιμότητα σε αυτήν, προσδιορίζουν την φύση και τον χαρακτήρα των ενεργειακών συστημάτων. Έτσι τα, σε ελάχιστα σημεία, σε περιορισμένες ποσότητες και υπό ολιγοϊδιοκτησιακό καθεστώς υφιστάμενα ορυκτά καύσιμα καταλήγουν σε απόλυτα συγκεντρωτικά ενεργειακά συστήματα πάνω στα οποία χτίζονται αντιδημοκρατικά και ολιγαρχικά οικονομικοκοινωνικά συστήματα με κατάληξη τις ακραίες κοινωνικές ανισότητες και τους απάνθρωπους και καταστροφικούς πολέμους. Αντίθετα με το υδρογόνο που υπάρχει παντού ανεξάντλητο, προσβάσιμο και προσιτό για τον κάθε χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας, μπορεί ως αποκεντρωμένο ενεργειακό σύστημα να αλλάξει ριζικά την φιλοσοφία, την δομή και την λειτουργία των κοινωνιών και με αυτό την πορεία της ανθρωπότητας προς το μέλλον.
Τα ορυκτά καύσιμα, που βρίσκονται σε περιορισμένες ποσότητες, διάσπαρτα, αλλά ανισοκατανεμημένα, ευνοούν την ανάπτυξη των χωρών στις οποίες βρίσκονται ως γήινα κοιτάσματα, αλλά και των ελάχιστων εταιρειών που ελέγχουν την εξόρυξή τους, την επεξεργασία και την διακίνησή τους, αλλά λειτουργούν σε βάρος των χωρών που στερούνται κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων, εκτός εκείνων που ελέγχουν στρατιωτικά και οικονομικά χώρες που διαθέτουν, αλλά αδυνατούν ή δεν τους επιτρέπεται να τα αξιοποιήσουν οι ίδιες.
Έτσι οι ελεγχόμενες, από τις ισχυρές χώρες, πηγές ορυκτών καυσίμων, καταλήγουν σε ένα αυστηρά συγκεντρωτικό ενεργειακό σύστημα που επιτρέπει την ροή ενέργειας σύμφωνα με τα συμφέροντα εκείνων των χωρών και εταιρειών ενέργειας, με τρόπο που οι λίγοι διαχειριστές των συγκεντρωτικών ενεργειακών συστημάτων να ελέγχουν την οικονομική δραστηριότητα όλων των υπόλοιπων χωρών του πλανήτη, επιβάλλοντας τεχνητές ελλείψεις και εξωφρενικές τιμές, πράγμα που σημαίνει μεταφορά πλούτου, από τις ενεργειακά εξαρτημένες χώρες, στις χώρες και τις εταιρείες που ελέγχουν την εξόρυξη, την επεξεργασία και την ροή της ενέργειας. Πέραν τούτων τα ορυκτά καύσιμα είναι συνδεδεμένα με το μεγάλο κόστος της εξόρυξης, της επεξεργασίας και των δικτύων μεταφοράς τους, αλλά και με τα ανυπολόγιστα κόστη από τις καταστροφές που προκαλούν στο φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα στην γήινη βιόσφαιρα, τα οποία οι ελεγκτές τους τα μετακυλύουν στις τοπικές κοινωνίας και στην ανθρωπότητα συνολικά, περιορίζοντας όλο και περισσότερο τις προοπτικές επιβίωσης του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη Γη.
Αντίθετα, η ενέργεια που παράγεται ήδη από την συνεργασία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κύρια του ήλιου και του ανέμου, με καύσιμη ύλη το ανεξάντλητο υδρογόνο, που αποτελεί πάνω από το 75% της ύλης του Σύμπαντος και βρίσκεται στην διάθεση του καθενός ατομικού, δημοτικού και εθνικού χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος με ένα σχετικά απλό, προσιτό και χαμηλού λειτουργικού κόστους τεχνολογικό πακέτο που συνδυάζει την ηλεκτρόλυση του νερού με την ταυτόχρονη καύση του παραγόμενου υδρογόνου και αποδίδει άφθονη, φθηνή, καθαρή και ασφαλή ηλεκτρική ενέργεια, καθιστά τον χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας ταυτόχρονα και παραγωγό της. Πράγμα που σημαίνει ότι τον καθιστά ενεργειακά ανεξάρτητο από του μονοπωλητές ενέργειας και από τα συγκεντρωτικά ενεργειακά συστήματα. Ενεργειακή ανεξαρτησία όμως σημαίνει οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πνευματική και εθνική, ανεξαρτησία, αλλά και απελευθέρωση από τα ορυκτά καύσιμα, από τα συγκεντρωτικά ενεργειακά συστήματα και από την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Η οικονομία και η κοινωνία του υδρογόνου, ένας καλύτερος κόσμος, χτίζεται εδώ και δεκαετίες  από επιστήμονες, ιδιώτες , αλλά και από μαθητές επαγγελματικών Λυκείων και φοιτητές πολυτεχνείων και πανεπιστημίων σε όλον τον κόσμο, ακόμα και στην Ελλάδα με υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία, υποβρύχια και τραίνα, δίπλα από τα υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα και τις υδρογονοκίνητες Βέσπες του Έλληνα ευρεσιτέχνη, Γιώργου Λάγιου. Σημαίνει, δηλαδή, ένα καινούργιο κόσμο, άξιο να τον βιώνεις και να τον εξελίσσεις στα πέρατα του ανθρώπινου πολιτισμού, χωρίς κανένα ‘τέλος της ιστορίας και του τελευταίου ανθρώπου’.
Βέβαια, τα τρέχοντα μεγάλα κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα, που αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που αποτελεί γι’ αυτά η υδρογονοενέργεια φροντίζουν, με την βοήθεια κάποιων κρετίνων, να την συκοφαντούν, να παραπληροφορούν γι’ αυτήν τις κοινωνίες και την ανθρωπότητα και παρά τις άπειρες εφαρμογές της, που ήδη λαβαίνουν χώρα, κάνουν ότι μπορούν να δεσμεύσουν με αποκλειστικές ευρεσιτεχνίες και license’s για λογαριασμό τους την ενεργειακή χρήση του νερού . Κι’ όλα αυτά για να κερδίσουν χρόνο, μέχρι να μπορέσουν, με την ψυχρή σύντηξη  του υδρογόνου, να παράξουν μαζική ηλεκτρική ενέργεια που θα την πουλάνε μέσω αυστηρά ελεγχόμενων συγκεντρωτικών ενεργειακών δικτύων, όπως και τα ορυκτά καύσιμα, προκειμένου να διατηρήσουν τα εξουσιαστικά προνόμιά τους σε βάρος της ανθρωπότητας και του πολιτισμού της, διαιωνίζοντας την καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι αυτοκινητοβιομηχανίες τροποποίησαν το αρχικό μοντέλο εντελώς αυτόνομου υδρογονοκίνητου αυτοκινήτου στο οποίο συνυπήρχαν ο μηχανισμός ηλεκτρόλυσης του νερού με τον μηχανισμό καύσης, με τις κυψέλες καύσης του υδρογόνου, σε ένα ενιαίο τεχνολογικό πακέτο, σε αυτοκίνητα που είναι εφοδιασμένα μόνο με την κυψέλη καύσης υδρογόνου για να χρειάζεται να περάσουν από το συγκεντρωτικό ενεργειακό δίκτυο για να εφοδιαστούν με καύσιμο υδρογόνο, διατηρώντας την εξάρτηση των χρηστών ενέργειας από τα ολιγοπωλιακά και μονοπωλιακά συμφέροντα.

6. Ελλάδα. Ενεργειακή υποτέλεια και μεγαλοϊδεατικές παραισθήσεις

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Ελλάδα. Η Ελληνική κοινωνία, εκτεθειμένη στην άγνοια των πραγμάτων και στην παραπληροφόρηση, ακολουθεί διεφθαρμένους πολιτικούς και πνευματικούς ταγούς με αποτέλεσμα να φθίνει με άμεση την απειλή την εξαφάνισής της, περιμένοντας λύσεις από τους κοινοβουλευτικούς υπαλλήλους του κεφαλαίου, αντί να ζωντανέψει η ίδια, υπό τις σύγχρονες επιστημονικοτεχνικές και πολιτισμικές συνθήκες, την αρχαία Άμεση Δημοκρατία, όπως αυτή εμπλουτίστηκε με τις εμπειρίες των μεσαιωνικών κοινοβίων και της αντιστασιακής τοπικής, κοινοτικής αυτοδιοίκησης.
Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, μηδενός εξαιρουμένου, κάνουν ότι δεν γνωρίζουν τίποτα για το υδρογόνο ως πηγή ενέργειας και ψελλίζουν για λόγους εντυπωσιασμού χιλιοειπωμένες ατάκες για την ‘αναγκαιότητα να στραφούμε προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας’ (ΑΠΕ), εννοώντας την ηλιακή και αιολική ενέργεια, που από μόνες τους δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την αναγκαία συνεχόμενη ενεργειακή ανεξαρτησία και αυτάρκεια της χώρας. Τα ελληνικά κόμματα, ως παραρτήματα των κομμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ως όργανα των Lobbies των μεγάλων δυνάμεων και συμφερόντων, φτάνουν μέχρι τα όρια της σοσιαλδημοκρατικής προσέγγισης του ενεργειακού προβλήματος, η οποία θεωρεί τα ορυκτά καύσιμα ως βάση του ενεργειακού συστήματος, αφορίζει υποκριτικά την πυρηνική ενέργεια και ψάχνει να βρει κάποιο συμπληρωματικό ρόλο για τις κερδοφόρες ΑΠΕ αλλά για το υδρογόνο δεν γίνεται πουθενά η παραμικρή αναφορά .
Οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, και όχι μόνο, που ασκούν κυβερνητική διαχείριση για λογαριασμό του μεγάλου κεφαλαίου, ονειρεύονται, ως ‘μελλοντικοί πετρελαιάδες’ μια ‘νέα μεγάλη ιδέα για το έθνος’, με αφορμή τα πιθανά μεγάλα, αλλά ακόμα μη βεβαιωθέντα, κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον ελλαδικό χερσαίο και θαλάσσιο χώρο και γι’ αυτό μπαινοβγαίνουν σε ‘συμμαχίες’ και υποτίθεται πως διαπραγματεύονται ‘ευνοϊκούς όρους’ εκχώρησης της εκμετάλλευσής τους, ακόμα και με εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, γιατί διαφορετικά δεν εξηγείται η σκόπιμη, και προφανώς καθ’ υπαγόρευση του αυτόχριστου παγκόσμιου ηγεμόνα, καθυστέρηση της εφαρμογής της Διεθνούς Συμφωνίας για το Δίκαιο της θάλασσας για την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια και στη συνέχεια της ανακήρυξης της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Στο μεταξύ, στην προσπάθειά τους να ‘εξορθολογήσουν’ την αγορά ενέργειας, ‘την άνοιξαν’ προς την κατεύθυνση των κερδοφόρων ανανεώσιμων πηγών, τόσο που δεν μπορούν πια να την ελέγξουν, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ κυβέρνησης  από τη μια μεριά και των εισαγωγέων της σχετικής γερμανικής τεχνολογίας και των ‘επενδυτών’ στις ΑΠΕ, δηλαδή στα φωτοβολταϊκά και στις ανεμογεννήτριες, από την άλλη . Τα υποτιθέμενα ‘αντιμνημονιακά’, αλλά όχι αντικαπιταλιστικά ‘προοδευτικά αριστερά’  και ‘οικολογικά’  κόμματα δεν έχουν να προτείνουν καμιά σοβαρή σύγχρονη ενεργειακή πολιτική και περιορίζονται σε ενδοσυστημικές λύσεις, αγνοώντας πλήρως το υδρογόνο. Αλλά και το υποτίθεται ‘αντικαπιταλιστικό’ Κ.Κ.Ε. που δεν έχει κανένα επεξεργασμένο ενεργειακό πρόγραμμα, δείχνει μια ανεξήγητη επιφυλακτικότητα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αγνοεί παντελώς το υδρογόνο και την ενεργειακή του σημασία, και περιορίζεται στην κριτική της ενεργειακής πολιτικής των άλλων κομμάτων, αντιπροτείνοντας τη ‘σοσιαλιστική πλατφόρμα’, με την οποία υπόσχεται μεταξύ των άλλων και την «‘κοινωνικοποίηση’ των μέσων παραγωγής στην ενέργεια»  και τη θέσπιση «Ενιαίου Κρατικού Φορέα Ενέργειας» , γιατί «εμείς μιλάμε για κρατική κοινωνική ιδιοκτησία, αλλά όχι μόνο της Δ.Ε.Η., αλλά όλου του τομέα της Ενέργειας» , για την καλύτερη αξιοποίηση, και ‘προς το συμφέρον του λαού’, των υφιστάμενων παραδοσιακών πηγών ενέργειας. Τέτοια και τόση κρατικοκαπιταλιστική τυφλότητα στον 21ο αιώνα, μόνο ως πολιτική παράνοια μπορεί να εννοηθεί.

7. Το μέλλον της Ευρώπης δεν είναι τα ορυκτά καύσιμα και ο καπιταλισμός, αλλά η υδρογονοενέργεια, η Άμεση Δημοκρατία και ο αταξικός Ουμανισμός

Και ενώ η εποχή της υδρογονοενέργειας έχει ήδη ανατείλει και κοντεύει, παρά τη συνωμοσία της σιωπής, να μεσουρανήσει, τα ηγετικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών, τα πολιτικά κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου και η λεγόμενη ‘πνευματική ηγεσία’ της, έχουν εμπλακεί, ως διαπλεκόμενες δυνάμεις στον πόλεμο των πετρελαιαγωγών. Άλλοι ως υπάλληλοι-εκφραστές, των αμερικανικών και άλλοι των ρωσικών σχεδίων για την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης και άλλοι ως Dealer των προϊόντων της γερμανικής βιομηχανίας, (πακέτα φωτοβολταϊκής τεχνολογίας και ανεμογεννήτριες), με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Ένωση να χάνει το τραίνο της νέας τεχνολογίας για υδρογονοενέργεια που θα την καθιστούσε ενεργειακά ανεξάρτητη, αυτόνομη και αυτοδύναμη να ακολουθήσει μια νέα πορεία, αντάξια των ουμανιστικών αγωνιστικών παραδόσεών της, για το καλό των Ευρωπαίων και της ανθρωπότητας. Κι όμως το πρόβλημα της υδρογονοενέργειας δεν ήταν άγνωστο στην Ευρώπη. «Είμαστε μια ομάδα επιχειρηματιών και επιστημόνων και σας ζητάμε να παρέχετε υποστήριξη και βοήθεια στη χρηματοδότηση του έργου μας στην υλοποίηση της παραγωγής ενέργειας υδρογόνου και ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία. Το γεγονός είναι ότι οι επιστήμονές μας έχουν αναπτύξει μια νέα τεχνολογία για την παραγωγή φθηνού υδρογόνου και φθηνής ενέργειας σε απεριόριστες ποσότητες και 100% φιλική προς το περιβάλλον. Με την τεχνολογία μας και την οικονομική και πολιτική υποστήριξή σας, η Γερμανία θα είναι σε θέση να γίνει ο παγκόσμιος ηγέτης της αγοράς στην παραγωγή υδρογόνου, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων τα επόμενα πέντε χρόνια. Επιπλέον, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τον μοναδικό εξοπλισμό για τη μετάβαση των υφιστάμενων πυρηνικών και θερμικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής υδρογόνου με ελάχιστες επενδύσεις για τους ιδιοκτήτες της εταιρείας και το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι τουλάχιστον 2 φορές φθηνότερο από ό,τι σήμερα και οι εκπομπές CO2 θα είναι μηδενικές. […] Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εφαρμογή αυτής της καινοτόμου τεχνολογίας θα ωφελήσει όλους τους πολίτες της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας» . Όμως η πολυπράγμων Καγκελάριος σιώπησε και ουδέν έπραξε. Αλήθεια γιατί;
Το γεγονός πως ούτε τα κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου δεν ασχολούνται με το ενεργειακό μέλλον της Ένωσης και ενώ νομοθετούν, μετά από αμερικανικές υποδείξεις και συγκροτούν «Πλατφόρμες Υδρογόνου», δεν αναφέρονται σε ενεργειακό σύστημα υδρογόνου που θα εξασφάλιζε ενεργειακή ανεξαρτησία και θα έβαζε την Ε.Ε. στην πρωτοπορία των παγκόσμιων εξελίξεων, δεν μπορεί να αποδοθεί σε άγνοια, αλλά σε υποταγή στα κυρίαρχα οικονομικά συμφέροντα που διαμορφώνονται γύρω από τα ορυκτά καύσιμα, τις μηχανές εσωτερικής καύσης και γενικά στο ολιγαρχικό οικονομικό μοντέλο της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς, τα οποία ουσιαστικά στηρίζει ο θεσμός του αστικού κοινοβουλίου και τα κόμματα που τον απαρτίζουν.
Είτε πρόκειται για συνειδητή αποσιώπηση και παραπλάνηση, είτε για άγνοια σε βαθμό δόλου, η πραγματικότητα της υδρογονοενέργειας αποτελεί ένα πολύ κρίσιμο, για τον ανθρώπινο πολιτισμό, ιστορικό σταυροδρόμι, η κατεύθυνση του οποίου θα εξαρτηθεί από την παθητικότητα ή από την έγκαιρη ανάδειξη της εργαζόμενης κοινωνίας-ανθρωπότητας σε αυτενεργό παράγοντα των εξελίξεων. Αυτή είναι η στιγμή για την οποία χιλιάδες γενιές ανθρώπων αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, για να ωριμάσει η εργαζόμενη ανθρωπότητα και να γίνει η δύναμη που θα κλείσει τη σελίδα της πολύπαθης και ματωμένης εξουσιαστικής προϊστορίας της και θα αρχίσει να γράφει την πραγματική ιστορία της σε συνθήκες Νέας Ελευθερίας, Αυτοδιεύθυνσης και Ανθρωπισμού .
Για να συμβεί αυτό, είναι αναγκαίος ένας Νέος Ριζοσπαστικός Διαφωτισμός που θα αποσπάσει όλα τα κοινωνικά δημιουργήματα, όπως την επιστήμη, τη Γνώση, την Τεχνολογία και τον Πολιτισμό από την ιδιοκτησιακή εξουσία «μερικών μεγιστάνων ιδιοκτητών πολυεθνικών εταιριών» και θα τα αποδώσει στην εργαζόμενη κοινωνία-ανθρωπότητα στην οποία ανήκουν, σε αντίθεση με όσα υποστηρίζουν οι υπάλληλοι, οι αχυράνθρωποι και τα χαλκεία του κεφαλαίου . Χωρίς την απελευθέρωση της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και του Πολιτισμού δεν είναι εφικτή η απελευθέρωση των ανθρώπων, των Λαών και της Ανθρωπότητας από το κεφάλαιο.
Η δύναμη που κρατάει ολόκληρη την ανθρωπότητα καθηλωμένη σε μια βάρβαρη εξουσία, δεν είναι παρά το αυστηρά συγκεντρωτικό ενεργειακό σύστημα των ορυκτών καυσίμων. Απέναντι σ’ αυτήν την εξουσία η ανθρωπότητα μπορεί να αντιτάξει το υδρογόνο που υπάρχει παντού και δεν ανήκει σε κανέναν, επειδή «το υδρογόνο είναι κατ’ εξοχήν... δημοκρατικό καύσιμο, αφού έχουν την ίδια πρόσβαση σ’ αυτό τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γκάνα. Και μάλιστα δίνει τριπλάσια ενέργεια σε σχέση με το πετρέλαιο» .
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για λόγους που έχουν να κάνουν με την ανίκανη, εξαρτημένη και διεφθαρμένη ηγεσία της, έγινε μέρος του προβλήματος του ανταγωνισμού των πολεμοκάπηλων πετρελαιάδων, αντί να γίνει παράγοντας ειρήνης και η λύση του παγκόσμιου ενεργειακού προβλήματος, λύση που τη χρειάζεται ολόκληρη η ανθρωπότητα για να βγει από την καπιταλιστική βαρβαρότητα και να κάνει το επόμενο βήμα προς ένα καλύτερο κόσμο, προς ένα οικουμενικό ουμανιστικό πολιτισμό. Όμως αυτή η Ευρώπη του κεφαλαίου δεν μπορεί να βγει από το δίλημμα ρωσικό ή αμερικάνικο πετρέλαιο, ούτε καν να σκεφτεί για το ευρωπαϊκό πετρέλαιο της Ελλάδας και της Κύπρου και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σκεφτεί να μπει στην λεωφόρο της υδρογονοενέργειας που οδηγεί στην απελευθέρωσή της και σε ένα καλύτερο μέλλον για όλη την ανθρωπότητα.
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, οι διαχρονικοί φύλακες των συμφερόντων και του μέλλοντος των ευρωπαϊκών λαών, δεν μπορούν να συνεχίσουν να είναι θεατές και κομπάρσοι της ζωής τους και είναι τώρα η ώρα να πάρουν την υπόθεση της υδρογονοενέργειας στα χέρια τους, γιατί μόνο έτσι θα απαλλάξουν την Ευρώπη από την παρακμή και την καπιταλιστική βαρβαρότητα και θα διασφαλίσουν το μέλλον τους. Ένα μέλλον ενεργειακής δημοκρατίας και ισότητας, προϋπόθεση ικανή και αναγκαία για κοινωνική ισότητα και άμεση δημοκρατία, για μια Ευρώπη των Λαών και όχι των κεφαλαίων, των μεγιστάνων που φασίζουν και των ηγεμονιών που ιμπεριαλίζουν.
Για όλα αυτά, όμως, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διαμορφώσει την δικής της Ευρωενωσιακή Ταυτότητα μαζί με το καινούργιο όραμά της για μια μετακαπιταλιστική κοινωνία, και η εργαζόμενη ανθρωπότητα να επεξεργαστεί μια νέα σύγχρονη κοσμοαντίληψη, μακριά από σκοταδιστικούς μύθους και εξουσιαστικές ιδεολογίες, ξαναγυρίζοντας στις πηγές της αρχαίας Ελληνικής φυσικής φιλοσοφίας σε συνδυασμό με την σύγχρονη επιστήμη και την αντίληψη για τον αταξικό Ουμανισμό, εγκαταλείποντας οριστικά πνευματικές παγίδες σαν τον πλατωνισμό, ως διαχρονική, αντιδημοκρατική, ολιγαρχική και δεσποτική εξουσιαστική ιδεολογία, διαβάζοντας κριτικά και όχι ως οπαδός τα μεταφυσικά, κούφια και αντιφατικά έργα του ίδιου του Πλάτωνα .
Ένας καλύτερος κόσμος, ο κόσμος της υδρογονοενέργειας και της άμεσης δημοκρατίας είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ όχι μόνο εφικτός, αλλά και ζωτικά αναγκαίος.
_________________________________

https://www.facebook.com/100070380242259/videos/3573918822904840?locale=uk_UA,

https://professors-phds.com/70506-2/,

η πιο πρόσφατη

Η δίκη και ο θάνατος του ‘Σωκράτη’  (Μύθος και πραγματικότητα)   Γράφει ο Δρ. Κώστας Λάμπος  claslessdemocracy@gmail.com, http://www.classle...