Ευρώπη; Ποια Ευρώπη?

Ευρώπη; Ποια Ευρώπη?

Γράφει ο Κώστας Λάμπος

claslessdemocracy@gmail.com,

http://www.classlesdemocracy.blogspot.com,

«Το αμερικανικό όνειρο είναι σε μεγάλο βαθμό παγιδευμένο στο ένστικτο του θανάτου. Ενώ το αμερικανικό πνεύμα  δείχνει σημεία κόπωσης και μαραζώνει τελματωμένο στο παρελθόν ένα νέο ευρωπαϊκό όνειρο γεννιέται. Είναι το όνειρο που αρμόζει πολύ περισσότερο με το επόμενο στάδιο του ανθρώπινου ταξιδιού, είναι το όνειρο που υπόσχεται να προσφέρει στην ανθρωπότητα την παγκόσμια συνείδηση»

Jeremy Rifkin[1]

«Καλημέρα Συμπολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης»

Βίκτωρ Ουγκώ, 1849

«Για να μπει οριστικό τέλος στον εμφύλιο ανάμεσα στους λαούς που απαρτίζουν την ευρωπαϊκή οικογένεια, υπάρχει μόνο ένας δρόμος: να ιδρύσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης»

Μιχαήλ Μπακούνιν

Οι ευρωεκλογές προ των πυλών[2] και τα τηλεοπτικά παράθυρα πήραν και πάλι φωτιά, οι παρελάσεις αυτόχριστων διανοούμενων και μη από τα κακοστημένα ‘πάνελ’ φουντώνουν σαν φουσκοθαλασσιές με θεωρίες υπέρ και αφορισμούς κατά, οι πορείες των αυτόκλητων σωτήρων της Ευρώπης προς τους λαούς της δίνουν και παίρνουν και οι λαοί οι ίδιοι προβάρουν, ως θύματα-ψηφοφόροι, την αποκριάτικη-εκλογική φορεσιά τους ‘για μια μέρα κυρίαρχος λαός’, σαν να μην υπάρχει γι αυτούς και για τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου η ανά τους αιώνες πρωτοπόρος, κάποτε σκοτεινή, αλλά και πολύπαθη Ευρώπη.

Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι επικείμενες ευρωεκλογές αποκτούν, εξαιτίας της μετεξέλιξης του υγιούς ευρωσκεπτισμού, που αποσκοπούσε στην βελτίωση της ΕΕ, σε αντιευρωπαϊσμό νοσηρού λαϊκίστικου, εθνικιστικού και νεοφασιστικού τύπου, ιδιαίτερη σημασία για την παραπέρα πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνολικά της Ευρώπης αλλά και της ανθρωπότητας, γιατί από το αποτέλεσμά τους μπορεί να επισυμβεί σταδιακά η διάλυση της ΕΕ και το πισωγύρισμα της Ευρώπης στον καταστροφικό 20^ο αιώνα κι ακόμα πιο πίσω, σ’ έναν καινούργιο αλλά πολύ χειρότερο μεσαίωνα.

Είναι όμως εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα φώτα της ανάλυσης αυτών των πιθανών και πολύ πιθανών εξελίξεων στρέφονται άλλοτε από αφέλεια και άλλοτε από σκοπιμότητα προς τα συμπτώματα και όχι προς τις αιτίες του κακού, με συνέπεια την λαθεμένη διάγνωση και συνεπώς την λαθεμένη θεραπεία με αφορισμούς και γιατροσόφια της τρέχουσας κρίσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή, η από αφέλεια ή σκοπιμότητα, λάθος προσέγγιση της τρέχουσας ευρωενωσιακής κρίσης φαίνεται να θεωρεί δεδομένο ‘το τέλος της ιστορίας’, ότι δηλαδή η ανθρωπότητα έφτασε στο τελευταίο στάδιο της εξέλιξής της που είναι ο καπιταλισμός και μάλιστα ο νεοφιλελεύθερος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, που σημαίνει ότι η θεραπεία οφείλει να περιοριστεί στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων και όχι της αιτίας, γιατί η ριζική θεραπεία θα άφηνε πίσω της την αμερικανοκρατούμενη καπιταλιστική Ευρώπη και θα άνοιγε τον δρόμο προς την ανεξάρτητη Ευρώπη της κοινωνικής ισότητας, της άμεσης δημοκρατίας, της αταξικής κοινωνίας και του ουμανιστικού πολιτισμού.

Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) που ξεκίνησε αρχές της δεκαετίας 1950 ως Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) και Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (EΥΡATOM) και μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και στη συνέχεια  σε Ευρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΚ) για να καταλήξει στη σημερινή της μορφή, αποσκοπούσε σε πολλά ταυτόχρονα επιτεύγματα, κυριότερα των οποίων ήταν:

1.       Στην, δια της εταιρικής κοινοτικής συνεργασίας των λαών της Ευρώπης, αποφυγή στο μέλλον καταστροφικών πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

2.       Στην παραγωγή και εμπορία άνθρακα και χάλυβα υπό κοινή διαχείριση των πρώην εμπόλεμων κρατών.

3.       Στην αυτονόμηση της Ευρώπης στην ανάπτυξη της έρευνας, για την παραγωγή και την διάθεση της αναγκαίας ατομικής ενέργειας.

4.       Στην από κοινού σταδιακή αντιμετώπιση του οικονομικού ανταγωνισμού από μη ευρωπαϊκές οικονομίες, των Ενωμένων Πολιτειών Αμερικής μη εξαιρουμένων, παρά το γεγονός ότι το αμερικανικό κεφάλαιο δέσποζε τότε στις χώρες της Ευρώπης.

5.       Στην προσχώρηση της Δυτικής Ευρώπης στην, υπό αμερικανικό έλεγχο, λεγόμενη Δυτική Συμμαχία για την αντιμετώπιση της σοβιετικής επιρροής, διείσδυσης και επέκτασης.

6.       Στην δια της συνεργασίας και της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων και ανθρώπων ανόρθωση και σύγκλιση των οικονομιών των χωρών της Ευρώπης με κατάληξη την ουσιαστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των λαών και την διαμόρφωση της αναγκαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας και συνείδησης.

7.       Στην σταδιακή πολιτική και πολιτισμική ενοποίηση των λαών στις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.

8.       Στην ανάδειξη της ενιαίας Ευρώπης σε αποφασιστικό παράγοντα κοινωνικής προόδου και παγκόσμιας ειρήνης.

Με δεδομένο το γεγονός ότι αυτό το όραμα διαμορφώθηκε από τους εκφραστές του ευρωαμερικάνικου κεφαλαίου, αλλά και υπό την πίεση και των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης  και του Πολιτισμού που φώναζαν ‘ποτέ πια φασισμός’ και διαχρονικά αγωνίζονται για έναν καλύτερο και ειρηνικό κόσμο μπορούμε να πούμε ότι περιείχε αντιφάσεις και αντιθέσεις που θα δυσκόλευαν την επιτυχία του. Κρίνοντας αντικειμενικά την μέχρι σήμερα πορεία της ΕΕ, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των γεγονότων και των εξελίξεων των τελευταίων ετών, μπορούμε αβίαστα να διαπιστώσουμε ότι το εγχείρημα αδυνατεί να προχωρήσει ως έχει και οδεύει ολοταχώς προς την διάλυσή του, παρά το γεγονός ότι η απόπειρα της κοινής πορείας των χωρών της Ευρώπης αποτελεί ότι καλύτερο συνέβη μέχρι σήμερα στην χιλιόχρονη ιστορία της. Αλήθεια όμως γιατί; Τι πήγε στραβά; Και ποιος φταίει;

Είναι λοιπόν επιτακτική η ανάγκη, τώρα μπροστά στις κάλπες, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού να αναζητήσουν τις αιτίες και να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως:

·          Τι έφταιξε και αντί της σύγκλισης των οικονομιών μεγάλωσε η απόκλισή τους κατά συνέπεια και οι οικονομικές, κοινωνικές, περιφερειακές και εθνικές ανισότητες με αποτέλεσμα να κακοφορμίσει ο απόλυτα καλοπροαίρετος και κατανοητός ‘ευρωσκεπτικισμός των από κάτω’ σε λαϊκισμούς και νεοφασιστικά ιδεολογήματα που απειλούν να πισωγυρίσουν την Ευρώπη;

·          Τι έφταιξε και αντί της ευρωπαϊκής ενότητας καταλήξαμε στο μεγάλο σχίσμα, στην Ευρώπη του Βορά που δημιούργησε γιγάντια πλεονάσματα πλούτου σε βάρος της Ευρώπης του Νότου που ασφυκτιά υπό το βάρος των τεράστιων ελλειμμάτων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη φυγόκεντρων τάσεων και δυνάμεων;

·          Τι έφταιξε και οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι που ενώ αυτοί πλήρωσαν πολλές φορές και πολύ ακριβά με εκατοντάδες εκατομμύρια θύματα, όχι μόνο τους απάνθρωπους και καταστροφικούς ενδοϊμπεριαλιστικούς πολέμους των περασμένων αιώνων για λογαριασμό των θανάσιμα ανταγωνιζόμενων εθνικών κεφαλαίων και των κυρίαρχων κοινωνικών τάξεων, αλλά ακόμα και την οικονομική ανασυγκρότηση των κατεστραμμένων χωρών οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την πλήρωσαν και παρ’ όλα αυτά απομακρύνονται συνεχώς και επικίνδυνα όλο και περισσότερο από τον πλούτο που οι ίδιοι παράγουν και από τα δικαιώματα που με τους ανά τους αιώνες σκληρούς αγώνες τους απόκτησαν;

·          Αλλά, ότι κι αν έφταιξε και όσο στραβά κι αν πήγαν τα πράγματα το συμφέρον της Ευρώπης και της ανθρωπότητας είναι να διαλυθεί η ΕΕ και να γυρίσουμε πίσω ή να αλλάξουμε από τα κάτω φιλοσοφία, στρατηγική και όραμα που θα την μετακινήσει από ‘Ευρώπη των μονοπωλίων και των ανισοτήτων’ σε Ευρώπη των λαών, της κοινωνικής ισότητας και της Άμεσης Δημοκρατίας;

Η επίσημη ευρωπαϊκή ιστορία δεν έχει ακόμα αποφανθεί γιατί δεν έχει ακόμα γραφτεί, κι αυτό γιατί την ιστορία σε συνθήκες ταξικών κοινωνιών και ιδιαίτερα σε συνθήκες καπιταλισμού την γράφουν, την διαγράφουν, την παραγράφουν, την ξαναγράφουν, την παραποιούν, την νοθεύουν, την επιβάλουν και την διδάσκουν ως ιδεολογία τους οι εκάστοτε νικητές. Με δεδομένο, όμως, ότι η ιστορία των κοινωνιών και της ανθρωπότητας δεν γράφεται παρά σε ελάχιστο βαθμό, από φυσικές δυνάμεις αλλά από τους εκάστοτε συσχετισμούς στο πεδίο των κοινωνικών συγκρούσεων, γίνεται φανερό ότι τα γεγονότα είναι ερμηνεύσιμα με την έννοια ότι διαμορφώνονται από την δράση των δυνάμεων που τα σχεδιάζουν, τα ελέγχουν και τα πραγματοποιούν για να ωφελούνται από τα αποτελέσματά τους, αλλά και από την αδράνεια των δυνάμεων που εμπιστεύονται και εκχωρούν την ζωή και το μέλλον τους σε μεσσίες, προφήτες, ηγέτες, αγύρτες, αρχηγούς, ‘πρωτοπορίες’ εξουσιαστικές μαφίες και κάθε λογής τυχοδιώκτες.

Η διαχρονική εμπειρία των εργαζόμενων και η λαϊκή σοφία λέει πως ‘δεν καίμε την καλύβα μας όταν πιάνει ψύλλους, αλλά βρίσκουμε τρόπους να διώξουμε τους ψύλλους’, που σημαίνει ότι αν η ΕΕ διαλυθεί τώρα θα ξυπνήσουν τα τέρατα του φασισμού και κανένας δεν είναι σίγουρος ότι θα ξαναχτιστεί αυτό το οικοδόμημα και μάλιστα με καλύτερους όρους. Γι αυτό ας αναζητήσουμε την αιτία αυτής της κακής εξέλιξης και ας εργαστούμε όλοι για την θεραπεία της καπιταλιστικής νοσηρότητας που κατατρώει την ΕΕ.

Το εργαλείο με το οποίο οι εκάστοτε εξουσιαστές και εκμεταλλευτές των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού μπορούν να καθυποτάσσουν τις εκάστοτε κοινωνίες και, σε συνθήκες μονοπωλιακού και παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, την ανθρωπότητα ολόκληρη είναι το ‘ιερό δισκοπότηρο’ του κεφαλαίου, που δεν είναι άλλο από την ατομική ιδιοκτησία[3] γενικά και την ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής ιδιαίτερα, η οποία ως κοινωνική σχέση που επιτρέπει οι λίγοι να εξουσιάζουν τους πολλούς, κατάφερε να χωρίσει τις επιμέρους κοινωνίας και την ανθρωπότητα συνολικά στο 1% που λεηλατεί τις ζωές του 99% του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι ακριβώς αυτή πραγματικότητα, που δημιουργεί όλες τις ανισότητες, τις αντιπαλότητες, τα μίση, τους ανταγωνισμούς και τους καταστροφικούς πολέμους για την μεγέθυνση των ατομικών ιδιοκτησιών, την οποία απέκρυψαν οι ‘εμπνευστές και πρωτεργάτες’, όπως επιμελημένα και συστηματικά αποκρύπτουν οι επίγονοί τους μέχρι τους σημερινούς και τους αυριανούς διαχειριστές της κατά τα άλλα ‘ενιαίας και ενωμένης Ευρώπης’.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να καταστραφεί επειδή το κεφάλαιο την μετατρέπει σε εφιάλτη των Ευρωπαίων, γιατί η ΕΕ μπορεί, με την ορθή κρίση μας, την ψύχραιμη λογική και με μια νέα στρατηγική για μια Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Άμεσων Δημοκρατιών με μέλη της τις Εθνικές Ομοσπονδίες Άμεσων Δημοκρατιών, που κι αυτές με τη σειρά τους θα έχουν μέλη τους τις Περιφερειακές Ενώσεις Τοπικών Άμεσων Δημοκρατιών, με περιεχόμενο την Αταξική Κοινωνία και τον Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό, να διορθώσει την πορεία της ΕΕ για να ξαναζωντανέψει και να επικαιροποιήσει την ουμανιστική παράδοση της Ευρώπης που δεν θα αλλάξει μόνο την πορεία της Ευρώπης, αλλά και τις παγκόσμιες εξελίξεις[4].

Γι αυτό οι επιλογές μας στις επόμενες κάλπες δεν πρέπει να οδηγηθούν από το μίσος της εκδίκησης με την ενίσχυση των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων του φασισμού, όπως θα προτιμούσαν οι δυνάμεις που υπονομεύουν κάθε σωστή σκέψη και πράξη των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού προκειμένου να καταφέρουν να ηγεμονεύσουν πάνω στον πλανήτη πολτοποιώντας χώρες, οικονομίες και πολιτισμούς. Οφείλουμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι οι δυνάμεις της Νέας Παγκόσμιας Φασιστικής Τάξης Πραγμάτων υπό την ηγεσία των ΕΠΑ φοβούνται την μετεξέλιξη της ΕΕ από Ευρώπη των Αμερικάνων, των Γερμανών, των Γάλλων και των κεφαλαίων  τους, σε Ευρώπη των λαών, έξω από την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και πέρα από τον καπιταλισμό. Γι αυτό και εφόσον δεν μπορούν να την ελέγξουν απόλυτα υπονομεύουν σταθερά την ενότητά της για να επιτύχουν την διάλυσή της, ώστε να ξαναρχίσουν οι μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών πόλεμοι υπό την ηγεμονία του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος των ΕΠΑ που θέλει με την στρατηγική της pax americana να εξουσιάζει την ανθρωπότητα τη μια με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την άλλη με την ιμπεριαλιστική ειρήνη και ανάλογα με τις εκάστοτε συγκυρίες και τα εκάστοτε συμφέροντά της[5].

Για όλους τους παραπάνω λόγους κι επειδή τα τύμπανα του ιμπεριαλιστικού πολέμου για την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και τον αμερικάνικο ηγεμονισμό χτυπάνε ήδη στις γειτονιές μας, την Κυριακή πρέπει να πάμε στις κάλπες και με την ψήφο μας να αποκλείσουμε τους εχθρούς της Ευρωπαϊκής Ενότητας και να ενισχύσουμε εκείνες τις δυνάμεις που πειστικά οραματίζονται:

1.       Την αποτροπή της διάλυσης της ΕΕ και την ενίσχυση εκείνων των δυνάμεων που αγωνίζονται να κρατήσουν όρθια την ΕΕ για να την αλλάξουν στην πορεία καθιστώντας την υπόθεση των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού.

2.       Την μετεξέλιξη της ΕΕ από ΕΕ των κεφαλαίων σε ΕΕ των λαών, δηλαδή, των δυνάμεων της Εργασίας της Επιστήμης και του Πολιτισμού.

3.       Την απογερμανοποίηση της ΕΕ με την καταδίκη του νεογερμανισμού[6] που προσπαθεί να πετύχει με ‘ειρηνικά μέσα’ αυτά που δεν κατάφερε με δυό απάνθρωπους και καταστροφικούς πολέμους στον περασμένο αιώνα με το Τρίτο Ράϊχ.

4.       Την απεξάρτηση της ΕΕ από τον αμερικανισμό που θέλει την Ευρώπη οικονομική ενδοχώρα του και ορμητήριό του ενάντια στην Ρωσία και στην Κίνα, τους δυό σοβαρότερους ανταγωνιστές του για την παγκόσμια ηγεμονία.

5.       Την αποκαπιταλιστικοποίηση της ΕΕ που σημαίνει κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα παραγωγής και αντικατάσταση της καπιταλιστικής οικονομίας από την κοινωνική αυτοδιεύθυνση και την κοινωνικά αυτοδιαχειριζόμενη οικονομία καθώς και κατάργηση κάθε θεσμού, δομής και λειτουργίας που διασπά τις κοινωνίες σε εξουσιαστές/εκμεταλλευτές και σε εξουσιαζόμενους /εκμεταλλευόμενους.

6.       Τον αναπροσανατολισμό της γεωστρατηγικής της ΕΕ στη βάση των όρων της γεωπολιτικής που σημαίνει ότι δεν μπορεί να βρίσκεται σε εχθρικές σχέσεις με γειτονικές χώρες και με μεγάλες στρατηγικά σημαντικές γεωγραφικές περιοχές, όπως λ. χ. η Ρωσία, για λογαριασμό των ΕΠΑ που θέλουν την ΕΕ υποτελή και γι αυτό καθημερινά την υπονομεύουν μέσω και της διασπαστικής πολιτικής των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και πρώην μελών του σοβιετικού μπλοκ που ενώ απολαμβάνουν όλων των πλεονεκτημάτων ως μέλη της ΕΕ εντούτοις όμως λειτουργούν ως Πέμπτη Φάλαγγα και ως δορυφόροι του αμερικανισμού.

7.       Την εμβάθυνση της ΕΕ με επιτάχυνση της αλληλέγγυας σύγκλισης των οικονομιών και των χωρών-μελών της ΕΕ με στόχο την συντεταγμένη ένταξη και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών στην ΕΕ.

8.       Την ανάδειξη της μετακαπιταλιστικής ΕΕ σε παγκόσμιο πρότυπο κοινωνικής συμβίωσης και αλληλέγγυας και ειρηνικής συνύπαρξης χωρών και λαών, εξέλιξη που θα συμβάλλει στην προσχώρηση πολλών άλλων λαών και χωρών στον αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο, για τον Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό[7].

Είναι αυτονόητο ότι ένα τέτοιο όραμα για την Ευρώπη πολλοί, είτε από άγνοια είτε επειδή θα χάσουν προνόμια, το αντιμετωπίζουν ως ουτοπία, ως ακατόρθωτο. Βέβαια κανείς δεν αρνείται ότι μια τέτοια μετεξέλιξη της Ευρώπης είναι δύσκολη, ακόμα κι όταν από αυτήν χάνει μόνο το 1% και κερδίζει το 99% του πληθυσμού της Ευρώπης και του πλανήτη. Όμως η προϊούσα παρακμή του καπιταλισμού καθιστά το πέρασμα από την Ευρώπη του καταστροφικού κεφαλαίου στην αμεσοδημοκρατική Ευρώπη των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού αναγκαία, εφικτή και αναπόφευκτη. Η ιστορία διδάσκει ότι επαναστατικές μεταβολές αυτής της έκτασης και ποιότητας συμβαίνουν παράλληλα με την έκρηξη ενός νέου, επαναστατικού, οικουμενικού, ουμανιστικού, διαφωτιστικού κινήματος που θα απαλλάξει το ατομικό φαντασιακό μας και την συλλογική μνήμη της Ευρώπης και της ανθρωπότητας από τους τοξικούς σκοταδιστικούς μύθους[8], τις εξουσιαστικές ιδεολογίες και τους αντίστοιχους θεσμούς και μηχανισμούς με στρατηγικό στόχο την κοινωνική ισότητα που αμεσοδημοκρατικά θα αρθρώνεται από το τοπικό μέχρι το οικουμενικό επίπεδο.

Σήμερα, στον 21^ο αιώνα η ανθρωπότητα έχει να επιλέξει μεταξύ της καπιταλιστικής βαρβαρότητας από την μια μεριά, αποτέλεσμα των ανισοτήτων και των συγκρούσεων που προκαλεί η ατομική ιδιοκτησία πάνω στα μέσα παραγωγής και της κοινοκτημοσύνης στη μορφή της άμεσης δημοκρατίας με περιεχόμενο την κοινωνική ισότητα και την αταξική κοινωνία από την άλλη. Ας αρχίσουμε να σκεπτόμαστε μέχρι και την απόδρασή μας από το κάλπικο, νοσηρό και αυτοκαταστροφικό Εγώ μας και ας αποφασίσουμε να επιστρέψουμε σ’ αυτό που χωρίς αυτό δεν θα υπήρχαμε, στο πραγματικό και δημιουργικό Εμείς, αφήνοντας πίσω μας ψευδαισθήσεις ότι τα κοινά οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και τα όσα άλλα προβλήματά μας θα λυθούν με ατομικές προσπάθειες και τυχοδιωκτισμούς, ή ότι θα μας τα λύσουν οι μαφιόζικες εξουσιαστικές συμμορίες.

Ας εντάξουμε όλες τις επιλογές μας στον ένα και μοναδικό διαχρονικό στρατηγικό στόχο όλων των εποχών που δεν είναι άλλος από την κατάργηση κάθε μορφής δουλείας μέχρι την κατάκτηση της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης, την μοναδική και αναγκαία συνθήκη να χτίσουμε από τα κάτω και χωρίς πάνω, έναν καινούργιο και καλύτερο κόσμο, τον κόσμο της κοινωνικής ισότητας, χωρίς αφεντικά και δούλους. Όταν το 1%, δηλαδή τα αφεντικά βλέπουν εφιάλτες μπροστά σ’ αυτήν την πραγματικότητα της αφύπνισης του 99% που έρχεται, δεν είναι παράλογο, αν δεν είναι ύποπτο, εκείνοι που ‘δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο τις αλυσίδες τους’ να μιλάνε για ουτοπίες;

---

[1] Rifkin Jeremy, Το ευρωπαϊκό όνειρο. Πώς το όραμα της Ευρώπης για το μέλλον επισκιάζει αθόρυβα το αμερικανικό όνειρο, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 2005.

[2] Βλέπε ανάλογη προσέγγιση για τις προηγούμενες ευρωεκλογές, Λάμπος Κώστας, Οι Ευρωπαίοι και πάλι ενώπιον της Ιστορίας, https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/oi-eyropaioi-kai-pali-enopion-tis-istorias-0,

[3] Για μια σε βάθος ανάλυση, βλέπε, Λάμπος Κώστας, Η γέννηση και ο θάνατος της ατομικής ιδιοκτησίας. Η ατομική ιδιοκτησία ως μήτρα βίας, εξουσίας, ανισότητας, εγκληματικότητας, σκοταδισμού και ανηθικότητας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2017.

[4] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον Ουμανισμό, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2012 και Λάμπος Κώστας, Αταξική Δημοκρατία και Ουμανισμός στον 21ο αιώνα, στο συλλογικό τόμο: Η Άμεση Δημοκρατία στον 21ο αιώνα, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2013.

[5] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Αμερικανισμός και παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της Παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.

[6] Λάμπος Κώστας, Νεογερμανισμός. Ο νέος εφιάλτης της Ευρώπης; Πολίτες, τεύχος 35/Φεβρουάριος 2012 και 36/Μάρτιος 2012.

[7] Λάμπος Κώστας, Από τον ευρωπαϊκό Ουμανισμό, στην καπιταλιστική βαρβαρότητα ή στον Οικουμενικό Ουμανισμό; Monthly Review, τεύχος Ιούνη 2009.

[8] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Θεός και κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2015 και 2016

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΛΑΓΝΊΑ-ΕΞΟΥΣΙΟΛΑΓΝΙΑ..Η Νέα Μεγάλη θανάσιμη Ιδέα της ελληνικής λούμπεν μπουρζουαζίας

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΛΑΓΝΊΑ-ΕΞΟΥΣΙΟΛΑΓΝΙΑ.

Η Νέα Μεγάλη θανάσιμη Ιδέα

της ελληνικής λούμπεν μπουρζουαζίας

Γράφει ο Κώστας Λάμπος

claslesdemocracy@gmail.com

http://www.classlessdemocracy.blogspot.com,

Ορυκτά καύσιμα και καπιταλισμός

Είναι γνωστό ότι ο καπιταλισμός οφείλει την ύπαρξη και την ανάπτυξή του στα ορυκτά καύσιμα, στον άνθρακα αρχικά και στο πετρέλαιο στη συνέχεια. Γνωστό είναι επίσης ότι με τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί μια χούφτα πετρελαιάδων, μεγαλοκεφλαιοκρατών και μεγαλοτραπεζιτών πάνω στις πηγές, στην επεξεργασία και στα δίκτυα διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τα ορυκτά καύσιμα, δομείται ένα συγκεντρωτικό ενεργειακό σύστημα που διαμορφώνει τον διεθνή καταμερισμό της εργασίας σύμφωνα με τα ηγεμονικά στρατηγικά σχέδια του αμερικανισμού^[1] για τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας.

Γνωστό είναι τέλος ότι ο ιδιωτικός έλεγχος, μέσω του αποκλειστικού δικαιώματος της ατομικής ιδιοκτησίας^[2], των ενεργειακών πηγών, των μέσων παραγωγής και του ενεργειακού συστήματος καταλήγουν στο κοινωνικοοικονομικό σύστημα του μανιακού καπιταλισμού που προκαλεί, και τρέφεται από, την ανισόμερη ανάπτυξη των χωρών του πλανήτη, καταγράφεται ως ακραία διαφοροποίηση του ενεργειακού αποτυπώματος μεταξύ χωρών και καταναλωτών ενέργειας, παράγοντας έτσι οικονομικές, κοινωνικές, περιφερειακές και εθνικές ανισότητες με συνέπεια τον ανορθολογικό ανταγωνισμό, τις κοινωνικές συγκρούσεις και τους ατελείωτους απάνθρωπους και καταστροφικούς πολέμους, την θανάσιμη για την ανθρωπότητα και για τον πλανήτη καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Οι πετρελαιακές κρίσεις του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα που οφείλονταν στην κάμψη παραγωγής αργού πετρελαίου εξαιτίας της ορατής εξάντλησης των γνωστών παγκόσμιων κοιτασμάτων λειτούργησαν ως εφιάλτης του καπιταλισμού γιατί το τέλος του είναι συνυφασμένο με το τέλος των ορυκτών καυσίμων. Αυτός ο εφιάλτης προκάλεσε έναν επιστημονικό ερευνητικό οργασμό με αποτέλεσμα την ακόμα καταστροφικότερη μορφή της ατομικής ενέργειας, η οποία αφύπνισε τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, χάρη στις κινητοποιήσεις των οποίων περιορίστηκε δραστικά η εφαρμογή της. Αυτή η εξέλιξη έστρεψε αναγκαστικά τις έρευνες προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), με κορυφαίο επίτευγμα την συνδυασμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την συνεργασία των ΑΠΕ στη βάση της απόσπασης, μέσω της φτηνής ηλεκτρόλυσης του νερού, και της, με τις κυψέλες (fuel cells), καύσης του υδρογόνου που κάνει εφικτή μια απελευθερωτική ‘Οικονομία του Υδρογόνου’^[3], η οποία καταργεί τα ορυκτά καύσιμα, τις μηχανές εσωτερικής καύσης και συνεπώς και τον καπιταλισμό, γιατί με το υδρογόνο ως το επικρατέστερο στοιχείο, πάνω από 80%, του Σύμπαντος, μπορεί να παράγει ο κάθε χρήστης όση ηλεκτρική ενέργεια χρειάζεται χωρίς να ρυπαίνει το περιβάλλον, με σχεδόν μηδενικό κόστος και το σημαντικότερο χωρίς κανενός είδους εξάρτηση από κανένα μονοπώλιο ενέργειας και από καμιά κεντρική τοπική, εθνική και διακρατική εξουσία.

Και ενώ το τεχνολογικό πακέτο της υδρογονοενέργειας είναι χάρη στις διαχρονικές προσπάθειες των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού για ενεργειακή ισότητα και επάρκεια, για καθολική ευημερία, για καθαρό περιβάλλον και για κοινωνική ισότητα, ελευθερία, δημοκρατία και ειρήνη είναι εδώ και μερικές δεκαετίες έτοιμο^[4], οι συνιστώσες της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης το κρατούν μακριά από την κοινωνία/ανθρωπότητα, γιατί φοβούνται ότι αυτό φέρνει το τέλος της πετρελαιοκρατίας και της κεφαλαιοκρατίας και γι αυτό προσπαθούν να αποκλείσουν τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού από την ιδιοπαραγωγή υδρογονοενέργειας με απαγορευτικά θεσμικά μέτρα που μετατρέπουν το νερό από ελεύθερο αγαθό^[5] σε εμπόρευμα και με αντικοινωνικά και παράνομα δικαιώματα ευρεσιτεχνιών που κατοχυρώνουν το δικό τους μονοπώλιο υδρογονοενέργειας. Όμως παρά την ένοχη σιωπή του κεφαλαίου για την υδρογονοενέργεια η σχετική γνώση διαρρέει σταδιακά και αφυπνίζει τις κοινωνίες και την ανθρωπότητα γεγονός που γεννάει καινούργιους εφιάλτες για το μέλλον του καπιταλισμού οι κονδυλοφόροι του οποίου το εμφανίζουν ως ‘το τέλος της ιστορίας’. Μια ματιά στο διαδίκτυο θα πείσει και τον πιο κακόπιστο ότι η υδρογονοενέργεια εφαρμόζεται ήδη σε πολλές περιπτώσεις, με πρώτη και καλύτερη τα διαστημικά προγράμματα των ΕΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας. Εκεί θα βρείτε στοιχεία για τις αυτοκινητοβιομηχανίες, (κι όχι μόνο) οχήματα των οποίων παράγονται κατά χιλιάδες και κυκλοφορούν σε όλον τον πλανήτη. Και τότε θα καταλάβετε το έγκλημα του καπιταλισμού κατά της ανθρωπότητας, κατά του πολιτισμού και κατά της βιόσφαιρας, μόνο και μόνο για να επιβιώσει ένα εγωιστικό, απάνθρωπο και καταστροφικό οικονομικό σύστημα που καταδικάζει το 99% χάρη του 1% του παγκόσμιου πληθυσμού

Η ψευδαίσθηση της νεκρανάστασης

Η αναζήτηση σωτηρίας του καπιταλισμού οδήγησε και στην ανακάλυψη νέων πηγών/κοιτασμάτων πετρελαίου, όπως παραγωγή πετρελαίου από τον σχιστόλιθο^[6] και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα άγνωστα μέχρι πρόσφατα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, γεγονότα που προκαλούν ψευδαισθήσεις νεκρανάστασης στον παρακμασμένο και ιστορικά νεκρό καπιταλισμό. Ο αμερικανισμός που διεκδικεί την παγκόσμια ηγεμονία διεκδικεί και τον έλεγχο της Ευρασίας, της ‘παγκόσμιας ενεργειακής τράπεζας’, γιατί «όποιος ελέγχει την Ευρασία, ελέγχει την παγκόσμια οικονομία»^[7], πράγμα που εξηγεί το ενδιαφέρον των ΕΠΑ και του ΝΑΤΟ που εκφράζεται με αλλεπάλληλους καταστροφικούς πολέμους στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας. Αυτό το ενδιαφέρον του αμερικανισμού συνδέεται με τα ηγεμονικά σχέδιά του, που σκοντάφτουν πάνω στην πολιτική της ΕΣΣΔ χθες και της Ρωσίας σήμερα η οποία εφοδιάζει με ορυκτά καύσιμα σε ποσοστό περίπου 40-50% των ενεργειακών αναγκών των χωρών της Ευρώπης, σχέση που εμποδίζει την μονοκρατορία του αμερικανισμού.

Βέβαια υπάρχει το ερώτημα γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση στην επικράτεια της οποίας βρίσκονται τα μεγάλα κυπριακά και ελληνικά κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων δεν σπεύδει να τα υιοθετήσει για να απεξαρτηθεί τόσο από τα ρώσικα όσο και από αμερικάνικα δίκτυα προμήθειας ορυκτών καυσίμων. Η απάντηση προφανώς είναι γιατί η Ε.Ε, αφενός δεν είναι όσο θα έπρεπε Ένωση, αν αναλύσει και αξιολογήσει κανείς τη στάση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης των λεγόμενων αμερικανοχρηματοδοτημένων ‘πορτοκαλή επαναστάσεων’ απέναντι στις ‘ηγεμονικές’ χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αλλά ούτε και τόσο ευρωπαϊκή, ως αμερικανοκρατούμενη ενδοχώρα/αποικία αφετέρου. Όλα αυτά σημαίνουν καινούργιες πολεμικές περιπέτειες για την ανθρωπότητα και ιδιαίτερα για την Νοτιοανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος, το καινούργιο ‘μήλον της έριδος’ για τους μνηστήρες της νύφης με μεγάλη υποτίθεται προίκα το πετρέλαιο.

Προς μια νέα Ελληνική Τραγωδία

Το τραγικό στοιχείο αυτής νέας πραγματικότητας έχει σχέση με την θανάσιμη απειλή κατά της Ελλάδας και του Ελληνισμού που για να ιδιοποιηθεί, δηλαδή να σφετεριστεί ‘κοψοχρονιάς΄ τον ορυκτό πλούτο της και όχι μόνο τα ορυκτά καύσιμά της, ο αμερικανισμός και οι ‘κολαούζοι του’ της περιοχής, πότε βάζουν τον λαό της στον γύψο και πότε τον καθιστούν αποικία δημόσιου χρέους με φύλακα εγγυητή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το ΝΑΤΟ, ενώ στο διηνεκές την απειλούν με πολλαπλό εδαφικό ακρωτηριασμό.

Αλλά και η οικονομική, πνευματική και πολιτική ηγεσία της Ελλάδας της ίδιας, αντί να επιλέξουν έναν ρόλο εθνικής ουδετερότητας, ασφάλειας και αξιοπρέπειας σπεύδουν να ενταχθούν στο στρατόπεδο του αμερικανισμού, μετατρέποντας έτσι τη χώρα σε κέντρο πολεμικών συγκρούσεων, αν όχι και σε στόχο πυρηνικής καταστροφής που σημαίνει ότι αντί να επιλέξουν ένα ρόλο δημιουργικής συνάντησης όλων των λαών της περιοχής την μετατρέπουν σε ρόλο καταστροφικής σύγκρουσης.

Και επειδή η ελληνική ολιγαρχία και συνολικά η κυρίαρχη λούμπεν ελληνική μπουρζουαζία δεν κατάφερε να ξεφύγει από την νεωτερική νοοτροπία του ελληνικού πλιατσικοκαπιταλισμού δεν μπόρεσε να κατανοήσει την τεράστια σημασία του δώρου της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας στη μορφή της υδρογονοενέργειας, που θα της επέτρεπε να μπει στην πρωτοπορία των λαών και των χωρών για ένα άλλο μοντέλο κοινωνικά ελεγχόμενης οικονομίας της κοινωνικής ισότητας. Η συνείδηση του ραγιαδισμού φαίνεται και από το γεγονός πως κανένας αρμόδιος έλληνας επιστήμονας και γνώστης του θέματος της ελεύθερης ενέργειας, όπως και κανένα πολιτικό κόμμα, μηδέ των λεγομένων προοδευτικών και ‘αριστερών’ κομμάτων δεν αναφέρει τίποτα στο πρόγραμμά του σχετικά με την εφικτότητα και την χρησιμότητα της υδρογονοενέργειας. Αντίθετα υπάρχει ένα τσούρμο, με ‘τίτλους και ονόματα πολλά’, από ‘ειδικούς’ για το πετρέλαιο που γυροφέρνουν τους εδώ άσχετους πολιτικούς και τους ντόπιους κομπραδόρους και ξένους οικονομικούς παράγοντες που πουλάνε ‘γνώσεις και πληροφορίες’ με την ελπίδα να προσληφθούν ως ‘σύμβουλοι/εμπειρογνώμονεςς’ για να τα ’κονομήσουν’ σε βάρος των κορόιδων που τους πιστεύουν.

Αλλά μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει και με τους λεγόμενους ‘κοινωνικούς φορείς’ όπως συνδικάτα, επιστημονικές ενώσεις, επαγγελματικές οργανώσεις, Επιμελητήρια, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κ. λπ., που έχουν αποχαυνωθεί περιμένοντας να γίνει η Ελλάδα το νέο Ελντοράντο της Νότιας Ευρώπης, για να εισπράξουν μερίδιο σε πετροδολάρια και να φάνε με χρυσά κουτάλια, χωρίς να υποπτεύονται το μέγεθος της καταστροφής και της δυστυχίας που τους περιμένει. Αλλά τι να περιμένει κανείς από απληροφόρητους, καλόπιστους και πάντα προδομένους, απ’ όλους τους ταγούς του, ανθρώπους, όταν κοτζάμ ‘αριστερή κυβέρνηση’ που αναρριχήθηκε στην δοτή πολιτική εξουσία λαϊκίζοντας αφόρητα και μεταξύ αναρίθμητων κυβιστήσεων τακίμιασε με το κεφάλαιο και με τους αμερικάνους για ‘μια χούφτα δολάρια’ και για λίγη εξουσία με μια θεσούλα στον κρατικό μηχανισμό, ή στο αστικό εκφυλισμένο και διαπλεκόμενο κοινοβούλιο και στην καλύτερη περίπτωση με ’κάνα υπουργιλίκι με αντάλλαγμα την συνείδησή τους, πουλώντας ακόμα και το κόμμα που τους ‘τίμησε’ και τους ανέδειξε σε ‘νοματαίους’, αδιαφορώντας αν με την θέση και την στάση τους ξαναζωντανεύουν τα δεξιά και ακροδεξιά πολιτικά ζόμπι που είναι έτοιμα να ξανακάτσουν στο σβέρκο του ελληνικού λαού, ‘για το καλό του’ και για ‘την σωτηρία της πατρίδας’ που ως πατριδοκάπηλοι δεν έχουν;

Υπάρχει μόνο μια εξαίρεση που σώζει την τιμή της ιστορίας της αγωνιζόμενης Ελλάδας και του Ελληνισμού που συνοπτικά αλλά καίρια αγγίζει το θέμα των καταστροφικών συνεπειών της παράδοσης του εθνικού μας πλούτου συνολικά και των κοιτασμάτων των ορυκτών καυσίμων ιδιαίτερα βορά στο λυσσασμένο μανιακό μονοπωλιακό κεφάλαιο, κι αυτή η εξαίρεση είναι ένα κείμενο ενημέρωσης και διαμαρτυρίας, από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» με τον τίτλο: ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ. Τελικά τι Επιλέγουμε για την Ελλάδα; Γαλάζια ή Μαύρη Ανάπτυξη; Το κείμενο αυτό που το υπογράφει ο Διευθυντής του ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», http://archipelago.gr/telika-ti-epilegoume-gia-tin-ellada-galazia-mavri-anaptyxi/, κλείνει με την έκκληση: «προς την κοινωνία των πολιτών να σταθεί άμεσα στο ύψος των περιστάσεων. Είναι χρέος όλων μας να ασκήσουμε την απαραίτητη πίεση και να ωθήσουμε την πολιτεία να διασφαλίσει το μακροπρόθεσμο όφελος των Ελλήνων πολιτών και όχι συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα». Σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να το διαβάσετε. Είναι ένα παράθυρο που μας οδηγεί σε έναν άλλο, σε έναν καλύτερο κόσμο απελευθερωμένο από σκοταδιστικούς μύθους και εξουσιαστικές ιδεολογίες^[8], στον κόσμο της Γνώσης, της Επίγνωσης που σημαίνει στον κόσμο της κοινωνικής ισότητας και της άμεσης δημοκρατίας με περιεχόμενο την αταξική κοινωνία^[9].

Για όλους αυτούς τους λόγους ήρθε η ώρα της κοσμοθεωρητικής, δηλαδή της πνευματικής, οικονομικής, κοινωνικής, οργανωτικής και πολιτικής αυτονόμησης των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού και της συνειδητοποίησης ότι αυτός ο καλύτερος κόσμος δεν είναι μόνο επιθυμητός, αλλά ιστορικά αναγκαίος και εφικτός.

---

^[1].Βλέπε αναλυτικά, Λάμπος Κώστας, Αμερικανισμός και Παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της Παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αθήνα 2009.

^[2].H Γέννηση και ο θάνατος της ατομικής ιδιοκτησίας. Η επανάσταση της υδρογονοενέργειας, η ελεύθερη ενέργεια και η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα και την καπιταλιστική βαρβαρότητα, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2017.

^[3] .Για μια διεξοδική ανάλυση, βλέπε, Rifkin Jeremy, Η οικονομία του υδρογόνου. Η δημιουργία του παγκόσμιου ενεργειακού ιστού και η ανακατανομή της εξουσίας στη Γη. Η επόμενη μεγάλη οικονομική επανάσταση, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 2003.

^[4].100. Βλέπε αναλυτικά, Λάμπος Κώστας, Ποιος φοβάται το Υδρογόνο; Η επανάσταση του υδρογόνου, η ελεύθερη ενέργεια και η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα και την καπιταλιστική βαρβαρότητα, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2013.

^[5].Λάμπος Κώστας, Να απελευθερώσουμε το νερό, τον «Προμηθέα Δεσμώτη του 21ου αιώνα», http://epithesh.blogspot.gr/2013/08/21.html»html,

^[6].Αμερικανική μέθοδος παραγωγής πετρελαίου από σχιστόλιθο, η οποία εγκαταλείπεται σταδιακά για πολλούς και σοβαρούς, κύρια περιβαλλοντικούς, λόγους από πολλές Πολιτείες των Ενωμένων Πολιτειών Αμερικής.

^[7].Brzezinski Zbignew, Η Μεγάλη Σκακιέρα, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 1998.

^[8].Βλέπε Λάμπος Κώστας, Θεός και κεφάλαιο. Δοκίμιο για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και εξουσίας, ΚΟΥΚΚΙΔΑ, Αθήνα 2015.

^[9].Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον Ουμανισμό, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2012, καθώς επίσης, Λάμπος Κώστας, Αταξική Δημοκρατία και Ουμανισμός στον 21ο αιώνα, στο συλλογικό τόμο: Η Άμεση Δημοκρατία στον 21ο αιώνα, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2013.